Komisja Europejska wielokrotnie podjęła wysiłki w celu zaproponowania regulacji dotyczących rynku usług cyfrowych. Celem tych regulacji jest dostosowanie do dynamicznego otoczenia, w którym postęp technologiczny często przewyższa tempo prac nad tworzeniem odpowiedniej legislacji. Te próby wprowadzenia regulacji odbywały się z różnymi rezultatami, zarówno z sukcesami, jak i z pewnymi niepowodzeniami.
Obecnie jednak, wchodzi w życie kolejny akt prawny, który ma stanowić fundament europejskiego prawa w szczególnie istotnym obszarze aktywności internetowej obywateli Wspólnoty. Jest to reakcja na wyzwania stawiane przez nowoczesne technologie i dynamiczny charakter świata cyfrowego. W ramach tego nowego aktu, dążymy do stworzenia regulacji, które zagwarantują bezpieczeństwo, ochronę praw użytkowników oraz promowanie uczciwej konkurencji, niezależnie od tempa rozwoju technologicznego. Pragniemy w ten sposób osiągnąć równowagę między innowacjami a ochroną interesów publicznych, wrażliwie reagując na potrzeby obywateli w erze cyfrowej.
Akt o usługach cyfrowych wchodzi w życie
Już w roku 2019 zwrócono uwagę na potrzebę stworzenia nowych ram prawnych, które odzwierciedlają szybki wzrost rynku usług cyfrowych. Ten temat został wyraźnie podkreślony przez Ursulę von der Leyen, która włączyła go jako kluczowy element swojej kampanii na stanowisko przewodniczącej Komisji Europejskiej. To nie jest zaskakujące, ponieważ część obecnych regulacji dotyczących rynku cyfrowego została wprowadzona ponad dwie dekady temu, co sprawia, że nie są one odpowiednie dla obecnych warunków panujących na rynku.
Ogromny wzrost mediów społecznościowych, rozwój handlu internetowego oraz pilna potrzeba ochrony młodszych użytkowników przed negatywnymi skutkami internetu i nowoczesnej elektroniki – te kwestie były tylko delikatnie sugerowane na początku tego stulecia. Dziś stanowią one palący problem społeczny w całej Europie. Konieczność dostosowania prawa do nowych realiów nie mogła dłużej pozostać niezauważona. W rezultacie powstały nowe przepisy, które z czasem stały się znane jako ustawa o usługach cyfrowych (Digital Services Act).
Ustawa ta stanowi odpowiedź na potrzebę uregulowania kwestii związanych z obszarem cyfrowym, który dynamicznie rozwija się na przestrzeni lat. Wprowadzenie aktu o usługach cyfrowych jest próbą dostosowania regulacji do współczesnych wyzwań, z jakimi mierzy się społeczeństwo, takich jak wpływ mediów społecznościowych, handel online oraz ochrona użytkowników, zwłaszcza najmłodszych, przed negatywnymi aspektami korzystania z internetu. Nowe przepisy mają na celu zapewnienie bardziej adekwatnej i skutecznej regulacji tego obszaru, umożliwiającej lepszą ochronę praw konsumentów, przeciwdziałanie nielegalnym treściom oraz zachowanie równowagi między swobodą wyrażania opinii a zapewnieniem bezpieczeństwa online.
Na pierwszy ogień 19 największych platform
Podczas tworzenia DSA, Komisja Europejska wyznaczyła sobie dwa główne cele, które miały być osiągnięte. Pierwszym z tych celów było stworzenie bezpiecznej przestrzeni cyfrowej, w której fundamentalne prawa wszystkich użytkowników są skutecznie chronione. Drugim celem było zapewnienie równych szans w zakresie tworzenia innowacji, wzrostu gospodarczego oraz konkurencyjności, zarówno na jednolitym europejskim rynku cyfrowym, jak i na arenie międzynarodowej.
Obecnie, w momencie kiedy DSA wchodzi w życie, jesteśmy świadomi, że działania Komisji Europejskiej będą skoncentrowane przede wszystkim na 19 największych „platformach”, które należy interpretować w szerokim kontekście. To oznacza, że obejmują one nie tylko serwisy społecznościowe, takie jak Twitter, Facebook czy TikTok, ale także portale e-commerce, takie jak Alibaba czy Amazon, oraz sklepy aplikacji, takie jak Google Play czy App Store. Wszystkie te platformy zostaną poddane dokładnym testom, które zostały opracowane w procesie tworzenia DSA. Celem tych testów jest zapewnienie, że działania tych platform są zgodne z dwoma głównymi założeniami, które stanowią fundament aktu dotyczącego usług cyfrowych.
Digital Services Act w praktyce
Platformy cyfrowe będą poddawane ocenie w pięciu kluczowych obszarach. Pierwszym z tych obszarów będzie legalność sprzedawanych produktów, gdzie sklepy zostaną zobowiązane do usuwania niezgodnych z prawem ofert. Kolejnym aspektem będzie zgodność prezentowanych treści na platformach z europejskim prawem. W ramach ochrony dzieci platformy będą zakazane przed kierowaniem do nich reklam oraz będą zobowiązane do wzmocnienia prywatności użytkowników w mediach społecznościowych. Ważnym elementem będzie również równe traktowanie mniejszości, gdzie zabronione będzie wykorzystywanie danych dotyczących pochodzenia etnicznego, religii, identyfikacji płciowej czy orientacji seksualnej użytkowników do personalizacji reklam. Dodatkowo, zakazane będzie stosowanie manipulacyjnych wzorców projektowych mających na celu wprowadzanie użytkowników w błąd w celach sprzedażowych.
Wprowadzenie tych zmian w usługach cyfrowych, aby spełnić wymagania Komisji Europejskiej, to jedynie część większej strategii określonej przez DSA. W tym samym czasie, wdrożone zostaną mechanizmy raportowania wszelkich przypadków naruszeń DSA bezpośrednio do europejskich instytucji. Administratorzy usług cyfrowych poniosą odpowiedzialność za te naruszenia i mogą być ukarani finansowo. Maksymalna wysokość tych kar została ustalona na poziomie 6% rocznego przychodu dostawcy usługi. Warto zaznaczyć, że chodzi tu o przychód globalny, obejmujący całą działalność dostawcy, nie tylko przychód uzyskany w państwach Unii Europejskiej.
