W Polsce istnieje duża grupa osób starszych, które codziennie muszą stawiać czoła wyzwaniom życia samotnie. Często zdarza się, że seniorzy, pozbawieni wsparcia rodziny, nie chcą prosić o pomoc innych, obawiając się, że zostaną postrzegani jako bezsilni i nieporadni. Z myślą o takich osobach Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej wprowadziło nowy program społeczny, który ma na celu zapewnić wsparcie seniorom, a jednocześnie wynagrodzić osobom, które udzielają im pomocy.
Pod koniec sierpnia opublikowano w Dzienniku Ustaw RP ustawę z dnia 28 lipca 2023 roku, wprowadzającą zmiany do ustawy o pomocy społecznej oraz niektórych innych ustaw. Ta nowelizacja jest szczególnie istotna z perspektywy osób starszych, ponieważ wprowadza ona nowe usługi społeczne, takie jak usługi opiekuńcze świadczone w formie usług sąsiedzkich oraz pobyty krótkoterminowe w domach pomocy społecznej w formie pobytów całodobowych i dziennych. W tym artykule skupimy się szczególnie na pierwszym rodzaju wsparcia, czyli usługach sąsiedzkich.
Usługi sąsiedzkie są częścią tego nowego programu społecznego i stanowią formę pomocy, która ma na celu wsparcie seniorów w codziennych czynnościach oraz w tworzeniu więzi społecznych. Oznacza to, że osoby starsze otrzymują wsparcie od innych mieszkańców swojej okolicy, którzy chętnie pomagają w zwykłych, codziennych obowiązkach, takich jak zakupy, gotowanie czy opieka. W zamian za swoją pomoc, osoby udzielające wsparcia otrzymują wynagrodzenie finansowe.
Odpłatne usługi sąsiedzkie – czym właściwie są
Nowa usługa została wprowadzona w celu zaspokojenia potrzeb osób, które potrzebują codziennego wsparcia w swoim funkcjonowaniu. Warto podkreślić, że słowo „wsparcie” jest kluczowe w tym kontekście. Nie jest to usługa o charakterze specjalistycznym, która wymaga zaangażowania wykwalifikowanej kadry, takiej jak opiekunowie czy pielęgniarki. Mówimy raczej o podstawowej pomocy, takiej jak zakupy, przygotowanie posiłków, dostarczenie opału, spacer z psem czy sprzątanie.
Inicjatorem tej usługi jest odpowiednia gmina, która jest odpowiedzialna za mieszkańców, korzystających z tego rodzaju wsparcia. To właśnie samorząd lokalny będzie odpowiedzialny za ustalenie szczegółowych warunków dostępu do tego świadczenia oraz określenie sposobu rozliczania usług.
Przedstawiona usługa ma na celu ułatwienie życia osobom, które niekoniecznie potrzebują zaawansowanej opieki, ale mają trudności z wykonywaniem codziennych czynności. Wspomniana pomoc może być kluczowa dla osób starszych lub niepełnosprawnych, które chcą zachować niezależność i pozostać w swoim otoczeniu. Dzięki wsparciu w zakresie zwykłych, codziennych czynności, takich jak gotowanie czy sprzątanie, osoby te mogą kontynuować życie w swoim własnym domu.
Samorządy lokalne odgrywają kluczową rolę w tym procesie, ponieważ są one najlepiej zorientowane w potrzebach swoich mieszkańców i mogą dostosować usługę do lokalnych warunków. To podejście może przyczynić się do podniesienia jakości życia mieszkańców i wzmocnienia więzi społecznych w danej społeczności.
Jakie warunki trzeba spełnić, aby odpłatnie pomagać sąsiadom?
Aby świadczyć usługi sąsiedzkie należy spełnić następujące kryteria:
- Opiekun musi być osobą pełnoletnią
- Opiekun nie może nie może mieć powiązań rodzinnych z podopiecznym
- Opiekun musi mieszkać w najbliższej okolicy beneficjenta pomocy sąsiedzkiej
- Należy złożyć oświadczenie o zdolności wykonania usługi pod względem psychofizycznym
- Należy ukończyć szkolenie z zakresu udzielania pierwszej pomocy
To nie jedyne zmiany
Ciekawą nowością jest fakt, że osoby kończące pobyt w placówkach penitencjarnych będą miały możliwość korzystania z usług świadczenia pracy socjalnej już od 3 miesięcy przed zakończeniem wykonywania kary pozbawienia wolności. To istotna zmiana, która ma na celu zapewnienie skutecznego wsparcia reintegracyjnego dla osób opuszczających zakłady karno-administracyjne. Jednocześnie wprowadzono także wzmocnienie ochrony praw pracowników socjalnych oraz nakładano na domy pomocy społecznej (DPS) i placówki świadczące całodobową opiekę obowiązek prowadzenia rejestru zgłoszeń o zdarzeniach nadzwyczajnych.
Przede wszystkim, warto zwrócić uwagę na fakt, że osoby, które przygotowują się do opuszczenia zakładów penitencjarnych, będą miały dostęp do usług pracy socjalnej już na etapie 3 miesięcy przed zwolnieniem. To znaczący postęp w procesie reintegracji społecznej, który pozwala osobom opuszczającym więzienie na lepsze przygotowanie do powrotu do społeczeństwa. Świadczenie pracy socjalnej może pomóc tym osobom w znalezieniu odpowiedniego wsparcia oraz narzędzi potrzebnych do skutecznego rozpoczęcia nowego etapu życia po odbyciu kary.
Dodatkowo, wzmocnienie ochrony praw pracowników socjalnych jest ważnym krokiem w kierunku zapewnienia bezpiecznych i stabilnych warunków pracy dla tych profesjonalistów. Ich rola w procesie reintegracji społecznej jest nieoceniona, więc zapewnienie im odpowiednich warunków pracy i ochrony prawnej jest niezbędne dla skutecznego funkcjonowania systemu pomocy społecznej.
Wprowadzenie obowiązku prowadzenia rejestru zgłoszeń o zdarzeniach nadzwyczajnych w DPS i placówkach zapewniających całodobową opiekę ma na celu zwiększenie przejrzystości i bezpieczeństwa w tych miejscach. Dzięki temu można lepiej monitorować i reagować na sytuacje nietypowe lub nagłe, które mogą wpłynąć na dobro i bezpieczeństwo osób tam przebywających.
Te zmiany w systemie pomocy społecznej stanowią ważny krok w kierunku poprawy opieki nad osobami opuszczającymi placówki penitencjarne oraz wzmocnienia ochrony praw pracowników socjalnych. Jednocześnie wprowadzenie obowiązku rejestrowania zdarzeń nadzwyczajnych w DPS i placówkach całodobowej opieki pomaga w zapewnieniu bezpieczeństwa i jakości usług w tych miejscach. To ważne kroki w kierunku bardziej humanitarnego i efektywnego systemu pomocy społecznej.
