Zazwyczaj pracownik ma dostęp do 20 lub 26 dni urlopu wypoczynkowego w ciągu roku kalendarzowego. Czasem jednak zdarza się, że nie wykorzystuje całej dostępnej puli urlopowej. W takim przypadku pojawia się pytanie, co dzieje się z niewykorzystanym urlopem i do kiedy trzeba go wykorzystać. Postanowiliśmy skonsultować ten temat z ekspertką w dziedzinie prawa pracy. Ponadto, omówimy możliwość żądania przez pracownika wypłaty ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop.
Podstawową regułą jest to, że pracodawca jest zobowiązany do udzielenia urlopu w roku, w którym pracownik nabył do niego prawo. Na przykład, jeśli Jan Kowalski nabył prawo do 26 dni urlopu 1 stycznia 2023 roku, pracodawca musi zapewnić mu te 26 dni wolnego w ciągu tego samego roku kalendarzowego. Jeśli w miejscu pracy istnieje plan urlopów, to przydział odbywa się zgodnie z tym planem. W przypadku braku takiego planu, urlop jest przyznawany na podstawie wniosku złożonego przez pracownika. Warto pamiętać, że pracownik ma pełne prawo do decydowania, czy chce złożyć taki wniosek, a pracodawca nie może go do tego zmuszać.
Co dzieje się, jeżeli nie wykorzystamy całości urlopu?
Sytuacje, w których nie jesteśmy w stanie wykorzystać całego urlopu w danym roku kalendarzowym, czasem się zdarzają. Przyczyną może być na przykład długotrwałe zwolnienie lekarskie lub urlop macierzyński. W takim przypadku pracodawca ma obowiązek udzielenia zaległego urlopu wypoczynkowego. Począwszy od 1 stycznia roku następnego po roku, w którym pracownik nabył prawo do urlopu, urlop wypoczynkowy staje się urlopem zaległym. Pracodawca ma obowiązek udzielić tego zaległego urlopu do 30 września.
Warto zaznaczyć, że nie jest istotne, czy do 30 września cały zaległy urlop wypoczynkowy zostanie już zużyty. Wystarczy, że pracownik rozpocznie korzystanie z tego zaległego urlopu do 30 września lub będzie miał jego planowane wykorzystanie. Na przykład, jeśli złoży wniosek o rozpoczęcie korzystania z zaległego urlopu 5 października, to jest to akceptowalne.
Do kiedy możemy skorzystać z urlopu wypoczynkowego?
W roku, kiedy zazwyczaj starajemy się skorzystać z zaległego urlopu wypoczynkowego, mogą jednak wystąpić sytuacje, które uniemożliwią nam wykorzystanie dni wolnych, na przykład ze względu na chorobę lub przejście na urlop wychowawczy. W takim przypadku obowiązuje ogólna zasada zgodnie z kodeksem pracy, mówiąca, że prawo do urlopu wypoczynkowego jest roszczeniem materialnym wynikającym z naszego stosunku pracy, a zgodnie z art. 291 kodeksu pracy, to roszczenie przedawnia się po upływie 3 lat od dnia, w którym mogliśmy je dochodzić. Co to oznacza? Dzień wymagalności to dzień, w którym pracownik może zgłosić swoje roszczenia. Zgodnie z orzecznictwem i teorią, dzień wymagalności to dzień następujący po dniu ostatecznego przyznania urlopu, czyli 30 września. Dzień wymagalności przypada więc na 1 października. Od tego momentu mamy trzy lata na wykorzystanie urlopu.
Jeśli nie wykorzystamy urlopu w wyznaczonym terminie, zaległy urlop wypoczynkowy przepada, niezależnie od okoliczności.
Warto zaznaczyć, że istnieje pewien wyjątek od tej reguły, który dotyczy sytuacji związanych z urlopem wychowawczym. Kiedy pracownik jest na urlopie wychowawczym, termin przedawnienia urlopu wypoczynkowego zostaje zawieszony, a jeśli urlop wychowawczy jeszcze się nie rozpoczął, to termin przedawnienia nie zaczyna biec, dopóki urlop wychowawczy trwa.
Ekwiwalent pieniężny zamiast urlopu wypoczynkowego – czy jest możliwy?
Jeśli mówimy o ekwiwalencie pieniężnym zamiast urlopu, to w ramach polskiego prawa nie istnieje opcja traktowania ekwiwalentu jako zastępstwo dla urlopu wypoczynkowego. Zgodnie z przepisami, pracownik ma prawo do otrzymania urlopu w formie rzeczywistej, a pracodawca jest zobowiązany do udzielania urlopu w takiej formie.
Kiedy dostaniemy ekwiwalent za urlop?
Ekwiwalent może być wypłacony pracownikowi jedynie w przypadku zakończenia stosunku pracy. Nie ma znaczenia, czy to wynika z wypowiedzenia, zwolnienia dyscyplinarnego, porozumienia stron lub zakończenia umowy o pracę. Ekwiwalent jest również przewidziany, gdy stosunek pracy kończy się z powodu śmierci pracodawcy, śmierci pracownika lub po upływie 3-miesięcznego okresu tymczasowego aresztowania.
Wypłata ekwiwalentu następuje w dniu zakończenia stosunku pracy, czyli w dniu, w którym umowa o pracę przestaje obowiązywać. Jeśli pracodawca nie dokonuje tej wypłaty, pracownik ma prawo do dochodzenia swoich roszczeń przed sądem przez okres trzech lat od tej daty.
Warto również pamiętać, że jeśli zakończenie stosunku pracy następuje w trakcie roku kalendarzowego lub rozpoczyna się w trakcie roku kalendarzowego, pracownik nie będzie uprawniony do pełnego urlopu przysługującego w danym roku kalendarzowym (czyli 20 lub 26 dni). Urlop będzie obliczany proporcjonalnie, a rozpoczęty miesiąc zaokrągla się w górę do pełnego miesiąca.
Kolejna umowa o pracę z tym samym pracodawcą – jak rozwiązać kwestię ekwiwalentu?
Zgodnie z art. 171 § 3 kodeksu pracy, istnieje pewien wyjątek od ogólnej reguły. Jeśli te same strony stosunku pracy zawierają kolejną umowę o pracę bez przerwy między nimi, mogą postanowić, że urlop wypoczynkowy nabyty podczas trwania poprzedniej umowy będzie wykorzystany w trakcie trwania nowej umowy. W takiej sytuacji pracownik może złożyć specjalne oświadczenie lub wyrazić na piśmie zgodę na to rozwiązanie.
Warto podkreślić, że podczas trwania stosunku pracy nigdy nie wypłaca się ekwiwalentu pieniężnego za urlop. Jeśli tak się dzieje, może to być uznane za naruszenie przepisów, oznaczające, że pracodawca nie udzielił pracownikowi należnego urlopu wypoczynkowego.
Drogi czytelniku przypominamy, że wszystkie sprawy prawne w tym sprawa, o jakiej piszemy, potrafią być zawiłe i często wymagają uzyskania pomocy prawnika. Warto przed podjęcie kraków prawnych zawsze omówić je z prawnikiem.
Skontaktuj się z nami już teraz. Przeanalizujemy Twoją sprawę i sprawdzimy dokładnie, co da się zrobić w Twojej sprawie. Nasi eksperci pomogli już niejednemu klientowi, który myślał, że jest już w sytuacji bez wyjścia.
Napisz do nas lub zadzwoń już teraz.
☎️ 579-636-527
