Osoby starające się o orzeczenie często mają trudności w określeniu, co powinno być zawarte we wniosku, aby uzyskać wsparcie w postaci rehabilitacji lub miejsca w środowiskowym domu samopomocy. Jednak prawidłowo wypełniony wniosek i właściwa dokumentacja, w tym dokumentacja medyczna, zwiększają szanse na otrzymanie odpowiedniego wsparcia, dostosowanego do stanu zdrowia. Ponadto, poprawnie wypełniony wniosek pomaga uniknąć częstego odwoływania się do wyższych instancji i skraca czas oczekiwania na wydanie orzeczenia.
Warto zaznaczyć, że chociaż zespoły ds. orzekania o niepełnosprawności otrzymały wzory wszystkich używanych druków od resortu rodziny kilka lat temu, to wzór wniosku o wydanie orzeczenia nie jest ściśle określony w rozporządzeniu, tak jak w przypadku wniosku o kartę parkingową czy legitymację osoby z niepełnosprawnością. Oznacza to, że forma wniosku może być różna.
Wnioskując o orzeczenie o niepełnosprawności, należy dostarczyć dane wymienione zgodnie z rozporządzeniem Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z 15 lipca 2003 roku (paragraf 15 ustęp 1):
- Imię i nazwisko dziecka, przedstawiciela ustawowego dziecka lub osoby zainteresowanej, data i miejsce urodzenia dziecka lub osoby zainteresowanej.
- Adres zamieszkania lub pobytu dziecka lub osoby zainteresowanej, numer dowodu osobistego lub innego dokumentu potwierdzającego tożsamość.
- Numer ewidencyjny Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności (PESEL) lub informacja o obywatelstwie w przypadku cudzoziemca bez numeru PESEL.
- Określenie celu, dla którego wymagane jest uzyskanie orzeczenia.
- Informacje dotyczące sytuacji społecznej i zawodowej dziecka lub osoby zainteresowanej w przypadku wniosku o orzeczenie o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności.
- Oświadczenie osoby zainteresowanej lub przedstawiciela ustawowego dziecka o prawdziwości zawartych w wniosku danych.
Nawet jeśli te informacje znajdują się w wniosku napisanym na zwyczajnej kartce papieru, tzw. serwetce, zespół orzekający jest zobowiązany do jego przyjęcia.
To samo dotyczy zaświadczeń lekarskich – jak podkreśla Małgorzata Rajczyk, przewodnicząca powiatowego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności w Opolu (PZON). Urzędy mogą mieć wzory druków zaświadczeń, np. opracowane przez ministerstwo rodziny. Jednak powinny akceptować zaświadczenia napisane na innych formularzach, na przykład wydane na druku ZUS. Ważne jest jedynie, aby spełniały one kryterium ważności (30 dni), ponieważ wówczas są uznawane za ważne i honorowane dokumenty.
Różnice w treści wniosków o orzeczenie
Po przeanalizowaniu kilku różnych wzorów wniosków pochodzących z różnych Powiatowych Zespołów Orzekania o Niepełnosprawności (PZON), można zauważyć, że te wnioski różnią się nie tylko pod względem wyglądu graficznego, który może być bardziej lub mniej czytelny, ale również zakresem danych, które zespoły wymagają od wnioskodawców. Przykładowo, wnioski PZON w Poznaniu i Opolu są przejrzyste i czytelne. Dodatkowo zawierają wyjaśnienia dotyczące znaczenia poszczególnych kategorii lub instrukcje dotyczące wypełniania wniosku, co może znacząco pomóc. Niemniej jednak, jednym z najczęstszych błędów formalnych w wypełnianych wnioskach jest brak podania miejsca urodzenia wnioskodawcy, numeru dokumentu tożsamości oraz, w przypadku osób starszych, informacji o zawodzie wyuczonego.
Jak prawidłowo określić cel wniosku o orzeczenie
Wielu wnioskodawców ma trudności z wybraniem odpowiedniego celu, dla którego chcą uzyskać orzeczenie, co jest kluczowe dla otrzymania odpowiedniego wsparcia.
Cele wymienione w wzorach wniosków nie różnią się znacząco między różnymi zespołami orzekającymi. Obejmują one:
- Odpowiednie zatrudnienie.
- Udział w szkoleniach.
- Uczestnictwo w warsztatach terapii zajęciowej.
- Dostarczenie przedmiotów ortopedycznych, środków pomocniczych i technicznych ułatwiających funkcjonowanie.
- Korzystanie z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnym życiu.
- Spełnienie przesłanek określonych w Prawie o ruchu drogowym (karta parkingowa).
- Uzyskanie świadczeń pomocy społecznej lub zasiłku pielęgnacyjnego.
- Uzyskanie świadczenia pielęgnacyjnego przez opiekuna.
- Prawo do zamieszkiwania w oddzielnym pokoju.
- Uzyskanie prawa opiekuna do urlopu wychowawczego w dodatkowym wymiarze.
- Korzystanie z innych ulg i uprawnień na podstawie odrębnych przepisów.
- Inne cele (należy je wymienić).
Jest istotne, aby podać główny cel uzyskania orzeczenia Przy składaniu wniosku osobiście pracownicy przyjmujący wnioski mogą pomóc w określeniu celu, dla którego wnioskodawca stara się o wydanie orzeczenia. Jednak w przypadku wniosków wysyłanych pocztą, często wątpliwości są wyjaśniane telefonicznie. Jeśli wnioskodawca ma trudności z wyborem odpowiedniego celu lub ma wątpliwości co do tego, który cel wybrać, bezpiecznym wyborem może być zaznaczenie „korzystania z ulg i uprawnień na podstawie odrębnych przepisów”, ponieważ jest to szeroka kategoria.
Zgodnie z przewodniczącą PZON w Opolu, cel wniosku otrzymuje się po to, aby właściwie ustalić skład komisji orzekającej. Na przykład, jeśli wnioskodawca zaznaczy, że stara się o pracę, szkolenie lub uczestnictwo w warsztatach terapii zajęciowej, na komisji orzeczniczej musi być doradca zawodowy. Urzędnicy mają problem, gdy wnioskodawca zaznacza wiele celów wydania orzeczenia. Wówczas może być trudno ustalić, kto powinien zasiąść w składzie komisji orzekającej.
PZON w Poznaniu rozwiązał ten problem, wprowadzając obowiązek podania tylko jednego głównego celu poniżej wyliczenia celów we wniosku. PZON w Krakowie, na przykład, wyjaśnia w nawiasie, że „korzystanie z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnym życiu” odnosi się do usług socjalnych, opiekuńczych, terapeutycznych i rehabilitacyjnych. Komisja orzecznicza jest zobowiązana do uwzględnienia wszystkich wskazań we wniosku, a nie tylko tego, który został zaznaczony.
– To, że na przykład ktoś składa wniosek do uczestnictwa w ZAZ, nie oznacza, że skład wypowie się tylko w tej kwestii. Ustali on merytoryczne wskazania do wszystkich celów, jakie są zawarte we wniosku – podkreśla.
Wnioskujący uzupełnia we wniosku także ocenę swojej sytuacji społecznej. – W szczególności chodzi o wykonywanie czynności samoobsługowych, poruszanie się i prowadzenie gospodarstwa domowego. Osoba starająca się o wydanie orzeczenia deklaruje, jakie w swoim odczuciu ma zakresy samodzielności w poszczególnych kategoriach. Powinna zaznaczyć tak, jak jej się wydaje – mówi Małgorzata Rajczyk.
Warto podkreślić, że niezwykle istotne są właściwie wypełniony wniosek i klarowna dokumentacja. Wskazuje, że dobrze przygotowana dokumentacja oraz poprawnie uzupełniony wniosek mają ogromne znaczenie. Należy, podkreślić, że starannie wypełniony wniosek może przyczynić się do uniknięcia konieczności odwoływania się od niego w przyszłości, co może oszczędzić wiele stresu.
Należy w tym miejscu podkreśla, że ilość dostarczonej dokumentacji na komisję orzeczniczą nie jest najważniejsza. Kluczowa jest jakość dokumentacji i to, na ile uzasadnia ona cel, w którym składamy wniosek.
Jeśli, na przykład, starając się o punkt w orzeczeniu dla dziecka, który mówi o potrzebie stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby z powodu znacznego ograniczenia możliwości samodzielnego funkcjonowania (co daje prawo do świadczenia pielęgnacyjnego), dokumentacja dziecka musi być tak przygotowana, aby jasno pokazać, dlaczego dziecko potrzebuje stałej opieki i dlaczego nie jest w stanie funkcjonować samodzielnie. Nie chodzi o dołączanie wszelkich dostępnych dokumentów, ale o te, które potwierdzają potrzebę stałej opieki nad dzieckiem.
W przypadku składnia wniosku o przyznanie stopnia niepełnosprawności należy dokładnie opisać, jakie objawy niepełnosprawności dziecka się pojawiają, włączając w to trudne zachowania oraz uwzględnienie ról społecznych dziecka, czyli jego funkcjonowanie w szkole, problemy i relacje z rówieśnikami. Warto tutaj podkreślić, że można tu skorzystać z odpowiednich zaświadczeń, na przykład z poradni psychologiczno-pedagogicznej. Ważne jest również jasne oznaczenie dokumentów potwierdzających potrzebę stałej opieki, aby orzecznik mógł łatwo odnaleźć odpowiednie informacje w załączonej dokumentacji.
Strona internetowa pełnomocnika rządu ds. osób niepełnosprawnych oferuje przystępne wyjaśnienia procedur wnioskowania oraz kluczowych pojęć, które można wykorzystać przy przygotowywaniu wniosku o orzeczenie.
Czy orzeczenie stałe wymaga nowego wniosku?
Na jednym z portali społecznościowych opisano sytuację 23-letniej córki, która ubiega się o miejsce w środowiskowym domu samopomocy (ŚDS). W takim przypadku, przy składaniu wniosku, powinna zaznaczyć opcję „korzystanie z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji”.
Sytuacja tej kobiety jest skomplikowana, ponieważ już posiada orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności i braku możliwości samodzielnego funkcjonowania, które jest stałe.
Jeśli mamy orzeczenie wydane na stałe przez sąd, możemy w dowolnym momencie złożyć nowy wniosek o orzeczenie, ale tylko w przypadku zmiany stanu zdrowia. Jednak należy pamiętać, że nowe orzeczenie może być „gorsze” niż to uzyskane wcześniej poprzez proces sądowy. Zespół powiatowy, opierając się na zebranych dowodach, badaniach i wywiadzie z osobą objętą orzeczeniem, ma prawo wydać nowe orzeczenie, które może być zgodne z naszymi oczekiwaniami, ale także mogące nam nie służyć – przypomina przewodnicząca opolskiego PZON.
W przypadku opisanym w artykule, matka córki uzyskała orzeczenie stałe poprzez odwołanie od decyzji wojewódzkiego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności do sądu. Dlatego może okazać się, że w tej konkretnej sytuacji nie jest konieczne składanie wniosku o nowe orzeczenie, aby córka mogła korzystać z usług ŚDS. Kluczowe jest dokładne zrozumienie wyroku sądu, który należy analizować w kontekście orzeczenia wojewódzkiego zespołu.
Rzadko zdarza się, że wyrok sądu zawiera wszystkie szczegóły zawarte w orzeczeniu. Kiedy sąd określa tylko pewne aspekty, takie jak stopień niepełnosprawności lub czas, na jaki jest wydane orzeczenie, wówczas informacje te uzupełnia orzeczenie wojewódzkiego zespołu – tłumaczy Małgorzata Rajczyk.
Innymi słowy, to, czego nie uwzględnił sąd w wyroku, jest określone w orzeczeniu wojewódzkiego zespołu. Dlatego to, co nie zostało zmienione przez wyższą instancję, czyli wojewódzki zespół, pozostaje ważne. Jeśli matka stara się o umieszczenie córki w ŚDS, kluczowy jest symbol przyczyny niepełnosprawności, w tym przypadku „02-P”. Jeśli sąd nie określił go w wyroku, trzeba sprawdzić, co w tej kwestii stwierdził wojewódzki zespół. Może się też zdarzyć, że wojewódzki zespół potwierdził orzeczenie powiatowego zespołu i w orzeczeniu drugiej instancji również nie ma bezpośredniego symbolu. W takim przypadku należy sięgnąć po orzeczenie wydane przez powiatowy zespół, a ważny jest w nim podany symbol – wyjaśnia Małgorzata Rajczyk.
Różne dodatki do wniosku o orzeczenie – brak nie zawsze jest naruszeniem formalności
W procesie składania wniosku o orzeczenie konieczne jest dołączenie różnych dodatkowych dokumentów. Jednakże wymagania co do tych załączników mogą się różnić w zależności od zespołu ds. orzekania. W każdym przypadku konieczne jest dołączenie aktualnego zaświadczenia od lekarza, zweryfikowanej dokumentacji medycznej oraz kopii poprzednich orzeczeń, jeśli takie były. Czasem wymagane jest także przedstawienie np. kopii orzeczenia organu rentowego lub oświadczenia dotyczącego stałego miejsca zamieszkania osoby orzekanej lub jej opiekuna prawnego. Takie wymagania obowiązują na przykład w miejskim zespole ds. orzekania w Gdańsku. W Tomaszowie Mazowieckim natomiast konieczne jest dołączenie oświadczenia o otrzymywaniu renty wraz z informacją, z którego organu pochodzi.
W okresie pandemii, gdy wydawanie orzeczeń w trybie zaocznym stało się koniecznością, niektóre powiatowe zespoły wprowadziły dodatkowe druki i ankiety do wypełnienia.
W Tomaszowie Mazowieckim do wniosku o orzeczenie dołącza się oddzielny, bardzo szczegółowy kwestionariusz służący do oceny funkcjonowania społecznego i zakresu niezbędnej opieki i pomocy w celu ustalenia stopnia niepełnosprawności.
Kwestionariusz ten wymaga podania opisu podstawowych problemów zdrowotnych oraz sytuacji rodzinnej, w tym liczby dzieci, ich wieku i zdolności opiekuńczych rodziny, czy jest ona adopcyjna lub zastępcza. Należy szczegółowo odpowiedzieć na pytania dotyczące sytuacji mieszkaniowej, takie jak rodzaj budynku, ilość pokoi i rodzaj ogrzewania. Pytanie jest także o przystosowanie mieszkania do potrzeb osoby z ograniczoną sprawnością ruchową, jeśli taka osoba w nim mieszka, a jeśli nie, to trzeba wyjaśnić dlaczego. W kwestionariuszu jest też miejsce na opis źródeł utrzymania rodziny oraz dokładne określenie zdolności do samoobsługi i innych umiejętności.
Podobny kwestionariusz muszą wypełnić rodzice ubiegający się o orzeczenie dla swojego dziecka. Jednak ważne jest, że brak wypełnienia takiej ankiety przy składaniu wniosku nie jest uważany za naruszenie formalności, ponieważ brak jest odpowiednich przepisów prawa, które by to nakazywały.
Drogi czytelniku przypominamy, że wszystkie sprawy prawne w tym sprawa, o jakiej piszemy, potrafią być zawiłe i często wymagają uzyskania pomocy prawnika. Warto przed podjęcie kraków prawnych zawsze omówić je z prawnikiem.
Skontaktuj się z nami już teraz. Przeanalizujemy Twoją sprawę i sprawdzimy dokładnie, co da się zrobić w Twojej sprawie. Nasi eksperci pomogli już niejednemu klientowi, który myślał, że jest już w sytuacji bez wyjścia.
Napisz do nas lub zadzwoń już teraz.
☎️ 579-636-527
