W sytuacji zgonu ubezpieczonego, środki zgromadzone na jego subkoncie w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) nie przepadają, lecz podlegają dziedziczeniu. Aby uzyskać dostęp do tych środków, osoba uprawniona musi złożyć odpowiedni wniosek. Prawo do dziedziczenia subkonta przysługuje nie tylko rodzinie zmarłego, ale również każdej innej osobie fizycznej, na przykład przyjacielowi.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych prowadzi subkonto dla wszystkich ubezpieczonych urodzonych po 31 grudnia 1948 r. i przed 1 stycznia 1969 r., którzy są członkami otwartego funduszu emerytalnego (OFE), oraz dla ubezpieczonych urodzonych po 31 grudnia 1968 r., niezależnie od tego, czy należą do OFE, czy nie. Subkonto stanowi integralną część indywidualnego konta każdego ubezpieczonego w ZUS, który dokonał zgłoszenia do ubezpieczeń, na przykład podczas podjęcia pierwszej pracy.
POLECAMY: Pieniądze z ZUS i OFE czekają na Ciebie. Jak je w prosty sposób odebrać
Obecnie 7,3 proc. podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie emerytalne trafia na subkonto, jeżeli ubezpieczony nie przystąpił do OFE lub zdecydował, że składka ma być przekazywana tylko na subkonto, nawet jeśli jest członkiem OFE.
W przeciwieństwie do środków zgromadzonych na indywidualnym koncie w ZUS, środki na subkoncie (podobnie jak w OFE) podlegają podziałowi w przypadku śmierci osoby, do której należy subkonto, a także w przypadku rozwodu lub unieważnienia małżeństwa.
W przypadku śmierci osoby posiadającej subkonto, jeśli ta pozostawała w związku małżeńskim, małżonek zmarłego otrzymuje połowę środków zgromadzonych na subkoncie w ramach wypłaty transferowej. Pozostałe środki lub całość (jeśli nie ma współmałżonka) przekazywane są osobom wskazanym przez zmarłego lub wchodzą w skład spadku.
Jeśli ubezpieczony ma zarówno subkonto w ZUS, jak i jest członkiem OFE, to podział środków rozpoczyna się w funduszu emerytalnym. OFE dokonuje podziału i wypłaty, informując ZUS o osobach uprawnionych w ciągu 14 dni, a ZUS ma 3 miesiące na realizację tego zadania.
W przypadku posiadania tylko subkonta w ZUS, osoba uprawniona do środków musi złożyć wniosek do ZUS.
Osoby, które nie zawarły umowy z OFE po wejściu na rynek pracy, powinny złożyć oświadczenie o stosunkach majątkowych między ubezpieczonym a współmałżonkiem. Mogą również wskazać osoby uprawnione do otrzymania środków po ich śmierci. W przypadku braku takich wskazań, środki w przypadku zgonu wchodzą w skład spadku.
ZUS podkreśla, że osoba uprawniona może być nie tylko członkiem rodziny zmarłego, ale także dowolną osobą fizyczną, na przykład przyjacielem.
Po śmierci ubezpieczonego, do obowiązków ZUS należy poinformowanie osób uprawnionych o możliwości złożenia wniosku o wypłatę środków, które można zgłosić w nieograniczonym czasie.
Jeżeli ubezpieczony przechodzi na emeryturę, to środki zgromadzone na subkoncie w ZUS są uwzględniane przy ustalaniu podstawy świadczenia emerytalnego.
W przypadku śmierci emeryta, który nabył prawo do emerytury po osiągnięciu wieku 65 lat i posiadał subkonto w ZUS, uposażonym przysługuje jednorazowe świadczenie, zwane wypłatą gwarantowaną. Osoba uposażona nabywa prawo do całości lub części tej wypłaty, jeśli zgon emeryta nastąpi w ciągu 3 lat od pierwszej wypłaty emerytury.
Jeśli emeryt nie wskazał osoby uposażonej, współmałżonek (jeżeli pozostawał w związku małżeńskim) staje się uposażonym. W pozostałych przypadkach wypłata gwarantowana wchodzi w skład spadku.
