Sejm przyjął uchwałę wzywającą neoKRS do natychmiastowego zakończenia działalności. Wyroki wydane przez neosędziów będzie można podważyć

W środę Sejm przyjął uchwałę mającą na celu przywrócenie ładu w nielegalnej i upolitycznionej Krajowej Radzie Sądownictwa. Uchwała stanowi apel o zawieszenie działalności obecnych członków neoKRS oraz wezwanie do podjęcia działań przez prezydenta. W trakcie środowej debaty Sejm rozpatrywał projekt uchwały dotyczący „usunięcia skutków kryzysu konstytucyjnego w kontekście pozycji ustrojowej oraz funkcji Krajowej Rady Sądownictwa w demokratycznym państwie prawnym”.

POLECAMY: Czas apeli do neoKRS już minął. Teraz należy przejść do konkretnych dziań wobec tej nielegalnej instytucji

W rezultacie głosowania, 239 posłów opowiedziało się za przyjęciem uchwały, podczas gdy 169 było przeciwnych; żaden poseł nie wstrzymał się od głosu.

Wyroki będzie można podważać 

Uchwała zakłada możliwość zakwestionowania wyboru członków neoKRS, którzy zostali wybrani do tego nielegalnego organu w sposób sprzeczny z konstytucją. Izba niższa wezwała do natychmiastowego zaprzestania przez nich działalności. Wnioskodawcy oraz liczni komentatorzy i eksperci prawa wskazują, że uchwały powołujące członków neoKRS naruszają polską konstytucję i normy prawa europejskiego, co potwierdzają również orzeczenia międzynarodowych trybunałów. W uchwale wezwano również prezydenta i inne organy władzy publicznej do podjęcia działań, jednocześnie podkreślając konieczność uchwalenia nowej ustawy dotyczącej KRS oraz wyboru nowego składu tej instytucji.

POLECAMY: Koniec neosędziów? Do Sejmu wpłyną poselski projekt ustawy likwidującej cyrk przestępczej „elity” z neoKRS

Podczas środowych obrad poseł Krzysztof Paszyk, reprezentujący frakcje parlamentarne KO, PSL, Polski 2050 i Lewicy, zaznaczył, że obecna sytuacja prawna w kraju niesie największe straty dla obywateli.

– Trzeba bardzo jasno powiedzieć – nie piętnując sędziów, którzy zostali wyznaczeni przez „neo-KRS” – że wyroki, które rozstrzygną, a które dotyczą każdej Polki i każdego Polaka nie będą wyrokami, które będą ostateczne. Czy to w sprawach majątkowych, czy rodzinnych – bardzo wrażliwych – zawsze niestety będzie niebezpieczeństwo i ryzyko, że ktoś, przed sądem krajowym czy międzynarodowym, ten wyrok podważy – podkreślił Krzysztof Paszyk.

Pytanie o konsekwencje prawne

Inni przedstawiciele obecnej większości parlamentarnej wyrażali podobne stanowisko, popierając treść uchwały podczas debaty. Jednomyślnie uznali, że nielegalna i upolityczniona Krajowa Rada Sądownictwa (neoKRS) w jej obecnym kształcie straciła dawno temu wiarygodność i niezależność. W rezultacie, w kolejnych latach Polska może być zmuszona do wypłacenia znacznych odszkodowań osobom, których sprawy rozstrzygane były przez neosędziów powołanych przez obecną KRS. To z kolei niesie za sobą istotne koszty. Podziękowania posłowie skierowali także w stronę sędziów, którzy krytykowali przeprowadzoną reformę, ponosząc znaczące konsekwencje zawodowe.

Kontrargumenty przedstawił poseł Sebastian Kaleta z klubu parlamentarnego PiS, były wiceminister sprawiedliwości, który ocenił, że uchwała nie będzie miała żadnych skutków prawnych. Wskazał, że jedynie stanie się źródłem uregulowanej przez nową większość parlamentarną anarchii w sądach, jednocześnie zwracając się do przeciwników politycznych: „Przez lata, będąc w totalnej opozycji, razem z grupą sędziów destabilizowaliście państwo; teraz chcecie narzucić Polakom anarchię jako politykę państwa.”

Minister sprawiedliwości Adam Bodnar ogłosił w Sejmie, że przyjęcie uchwały stanowi jedynie pierwszy, symboliczny krok na drodze do przywrócenia praworządności.

---

Przypominamy, że zdaniem sędziego Piotr Pszczółkowski zwraca uwagę na nie badaną dotąd przez TK kwestię reprezentatywności członków KRS.

„Obecna regulacja modelowo czyni KRS, a więc organ, który zgodnie z art. 186 Konstytucji ma stać na straży niezależności sądów i niezawisłości sędziów, organem posiadającym dużo znaczniejsze poparcie środowiska politycznego niż sędziowskiego.” – czytamy w zdaniu odrębnym.

Sędzia podkreśla, że zgodnie z postanowieniami art. 11a ust. 2 ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa, do zgłoszenia kandydatury na członka Rady uprawnione są podmioty, takie jak grupa co najmniej dwóch tysięcy obywateli lub dwudziestu pięciu sędziów, z wyłączeniem tych, którzy są w stanie spoczynku.

„Przy wyborze członków KRS przewidziany jest obecnie wymóg bardzo wysokiego poparcia czynnika politycznego: posłów dokonujących wyboru członków Rady (modelowo 276 z 460 posłów), przy jednoczesnym wymaganiu bardzo niskiego minimalnym progu poparcia kandydatury na członka Rady wyrażonego przez środowisko sędziowskie (jedynie 25 sędziów z ok. 10.000 sędziów). Podobnie, jako mało reprezentatywny zakwalifikować należy wymóg uzyskania przez kandydata na członka Rady poparcia minimum 2.000 obywateli blisko 38 milionowego Państwa.” – wyjaśnia Piotr Pszczółkowski.

Sędzia przypomina, że Trybunał Konstytucyjny, poprzez orzeczenie w sprawie K 12/18 z 25 marca 2019 roku, zdecydował o umorzeniu kontroli konstytucyjności art. 11a ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa, który stanowi źródło problemu dotyczącego reprezentatywności KRS oraz procedur związanych z gromadzeniem list poparcia dla kandydatów do tego organu. Według sędziego, ta decyzja została podjęta pochopnie i może prowadzić do błędnego przekonania, że skutek orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego dotyczącego możliwości wyboru członków KRS przez polityków oznacza zgodność z Konstytucją również w pozostałym zakresie regulacji dotyczącym wyboru członków KRS.

„Holistyczne rozumienie Konstytucji nakazuje  przyjąć, że dla skutecznej realizacji konstytucyjnych zadań stawianych KRS: diagnozowania zagrożeń niezależności sądów i niezawisłości sędziów oraz przeciwdziałania takim zagrożeniom, niezbędne jest posiadanie legitymacji znacznej części środowiska sędziowskiego, mogącego w sposób obiektywny ocenić dotychczasową pracę i postawę kandydata na członka Rady. Rozsądek i doświadczenie życiowe podpowiadają zaś, że dla zachowania konstytucyjnej równowagi władz, udział i poparcie środowiska sędziowskiego w wyborze członków konstytucyjnego organu mającego strzec niezawisłości sędziowskiej i niezależności sądów nie powinien być mniejszy od udziału i poparcia innych władz – tych, przed którymi KRS ma zadanie strzec sądownictwo.” – napisał sędzia TK Piotr Pszczółkowski. 

Tym samym sędzia TK potwierdził nasze stanowisko w zakresie braku uprawnienia do wydawania orzeczeń przez neosędziów którzy posługują się nominacją pochodzącą od nielegalnego organu.

Twierdzenie w zakresie nielegalnosci oebcnje KRS znajduje również uzasadnienie w orzecznictwie: Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (wyroki w sprawach: Reczkowicz przeciwko Polsce z dnia 22 lipca 2021 r. – skarga nr 43447/19, Dolińska-Ficek i Ozimek przeciwko Polsce z dnia 8 listopada 2021 r. – skargi nr 49868/19 i 57511/19, Advance Pharma sp. z o.o. przeciwko Polsce z dnia 7 lutego 2022 r. — skarga nr 1469/20, Broda i Bojara przeciwko Polsce z dnia 29 czerwca 2021 r. — skargi nr 26691/18 i 27367/18, Grzęda przeciwko Polsce z dnia 15 marca 2022 r. – skarga nr 43572/18, Wałęsa przeciwko Polsce z dnia 23 listopada 2023 r. — skarga nr 50849/21), wyroki Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (z dnia 19 listopada 2019 r. – sprawa AK z połączonych skarg C 585/18, C 624/18, C 625/18, wyrok Wielkiej Izby Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 6 października 2021 r. w sprawie o sygn. C-487/19), orzeczenia polskiego Sądu Najwyższego (wyrok z dnia 5 grudnia 2019 r. III PO 7/18, OSNP 2020/4/38, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 15 stycznia 2020 r. III PO 8/18, OSNP 2020/10/114, uchwałę połączonych Izb Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2020 r. (BSA 1-4110-1/20) oraz orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego (m.in. postanowienie z dnia 26 czerwca 2019 r. Il GOK 2/18, wyrok z dnia 11 października 2021 r., Il GOK 9/18, wyroki w sprawach Il GOK 10/18, Il GOK 11/18, Il GOK 12/18, Il GOK 13/18, Il GOK 14/18 z dnia 21 września 2021 r.).