Wspólna odpowiedzialność pracowników za powierzone mienie jest sposobem na zapobieżenie lekkomyślności lub brakowi uczciwości wśród pracowników. Każdy pracodawca powinien zasłużyć na lojalność i uczciwość ze strony swoich pracowników. Niemniej jednak, ważne jest zabezpieczenie się przed ewentualnymi nieprawidłowościami, również poprzez środki prawne.
POLECAMY: Zwolnienie lekarskie – co wolno pracownikowi, a co jest zabronione w jego czasie?
W jakich miejscach pracy przydatna jest wspólna odpowiedzialność pracowników za powierzone mienie? Jest to dobry pomysł tam, gdzie posiadanie mienia nie jest przypisane do konkretnego pracownika, takich jak sklepy, magazyny, fabryki i inne miejsca, gdzie istnieje wartościowe mienie dostępne dla kilku pracowników. Celem wprowadzenia wspólnej odpowiedzialności za mienie jest umożliwienie dochodzenia odszkodowania od wszystkich pracowników w przypadku nieokreślonego sprawcy. Jednakże przepisy ograniczają liczbę pracowników, którzy mogą ponosić wspólną odpowiedzialność za mienie pracodawcy.
Umowy dotyczące wspólnej odpowiedzialności nie mogą być stosowane, jeśli liczba pracowników przekracza:
- 8 osób – w przypadku pracy na jedną zmianę,
- 12 osób – w przypadku pracy na dwie zmiany,
- 16 osób – w przypadku pracy na trzy zmiany,
- 24 osoby – w przypadku zakładów usługowych, gastronomicznych, sklepów samoobsługowych i preselekcyjnych.
Jakie są podstawy ustanowienia wspólnej odpowiedzialności za powierzone mienie? Aby wprowadzić wspólną odpowiedzialność pracowników za powierzone mienie, konieczne jest zawarcie odrębnej umowy, która musi być spisana na piśmie, w przeciwnym razie będzie nieważna. Stronami umowy są pracownicy zgadzający się na wspólną odpowiedzialność oraz pracodawca. Treść umowy regulują przede wszystkim przepisy prawa, w szczególności rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 4 października 1974 roku w sprawie wspólnej odpowiedzialności materialnej pracowników za powierzone mienie.
Umowa powinna określać m.in.:
- Obszary, za które pracownicy będą odpowiedzialni za powierzone mienie,
- Liczbę dni nieobecności w pracy, po której wymagane jest sporządzenie spisu inwentarza w celu zachowania odpowiedzialności nieobecnego pracownika,
- Warunki, jakie musi spełnić pracodawca, aby skorzystać z umownej ochrony mienia.
Istnieje szereg warunków, od których zależy, czy pracowników, którzy przyjęli wspólną odpowiedzialność za mienie, można obciążyć ewentualnymi niedoborami:
- Wszyscy pracownicy zatrudnieni w miejscu powierzenia muszą wyrazić zgodę na wspólną odpowiedzialność,
- Pracownicy odpowiedzialni muszą mieć możliwość nadzorowania towaru,
- Mienie powierzone musi być spisane przez strony umowy w specjalnym spisie inwentarza (z natury),
- Pracownicy muszą mieć możliwość uczestniczenia osobiście w spisie powierzonego mienia,
- Jeśli osoba trzecia ma dostęp do mienia, wszyscy pracownicy objęci umową powierzenia muszą wyrazić na to pisemną zgodę,
- Każda zmiana w składzie pracowników wymaga zawarcia nowej umowy.
Dochodzenie odszkodowania przed sądem: Należy zauważyć, że odpowiedzialność za prawidłowe powierzenie mienia oraz brak rozliczenia się z niego przed sądem zawsze spoczywa na pracodawcy. Pracodawca musi także udowodnić wysokość poniesionej szkody. Natomiast pracownik, chcąc uniknąć odpowiedzialności, musi wykazać, że szkoda wynikła z przyczyn niezależnych od niego.
