Nad realizacją układu zawartego w postępowaniu restrukturyzacyjnym czuwa nadzorca układu. Jeżeli dłużnik nie wykonuje postanowień układu, to sąd powinien go uchylić. Wówczas wierzyciel zyskuje możliwość samodzielnego egzekwowania swoich należności. Musi przy tym pamiętać o uwzględnieniu tego, co już otrzymał od dłużnika.
POLECAMY: Uchylenie układu zawartego podczas restrukturyzacji – kiedy i na jakich zasadach jest to możliwe?
Uprawomocnienie się postanowienia o zatwierdzeniu układu kończy postępowanie restrukturyzacyjne, ale nie oznacza to rozwiązania problemu zadłużenia. Z oddłużeniem mamy do czynienia dopiero wówczas, gdy układ zostanie w całości wykonany. Gdyby do tego nie doszło, układ powinien zostać uchylony. Co to oznacza dla wierzyciela?
Kto nadzoruje wykonanie układu?
W pierwszej kolejności należy pamiętać, że zgodnie z art. 170 ust. 1 Prawa restrukturyzacyjnego, z dniem uprawomocnienia się postanowienia zatwierdzającego układ, postępowania zabezpieczające i egzekucyjne prowadzone przeciwko dłużnikowi w celu zaspokojenia wierzytelności objętych układem ulegają umorzeniu z mocy prawa. Wynika to z faktu, że wierzytelności objęte układem zatwierdzonym w postępowaniu restrukturyzacyjnym są regulowane na zasadach określonych w tym układzie. Pierwotna treść wierzytelności traci więc znaczenie, przynajmniej o tyle, o ile układ zostanie wykonany.
Nad realizacją postanowień układu czuwa nadzorca wykonania układu. Funkcję tą sprawuje dotychczasowy nadzorca albo zarządca. Przejęcie przez nich funkcji nadzorcy układu następuje automatycznie wraz z zatwierdzeniem układu przez sąd. Jednak, o czym warto pamiętać, art. 171 ust. 1 Prawa restrukturyzacyjnego daje możliwość ustalenia w układzie, że funkcja nadzorcy układu przypadnie komuś innemu niż nadzorcy albo zarządcy działającemu w ramach postępowania restrukturyzacyjnego. Tym samym kwestia ta może być przedmiotem negocjacji przy opracowywaniu układu.
W każdym razie zatwierdzenie układu przez sąd nie oznacza, iż na jego podstawie można rozpocząć postępowanie egzekucyjne prowadzone przez komornika sądowego. Taka opcja jest niedopuszczalna, a nadzorca układu jedynie bada, czy dłużnik realizuje układ zgodnie z jego treścią, raportując raz na trzy miesiące do sądu restrukturyzacyjnego o sposobie wykonywania układu. Co natomiast można zrobić, gdy dłużnik nie wykonuje postanowień układu?
Uchylenie układu i jego skutki dla wierzycieli
Zgodnie z art. 176 ust. 1 Prawa restrukturyzacyjnego, jeżeli dłużnik nie wykonuje postanowień układu albo jest oczywiste, że układ nie będzie wykonany, sąd restrukturyzacyjny ma obowiązek uchylić układ. Jednocześnie do takiego uchylenia może dojść jedynie po złożeniu wniosku przez uprawniony podmiot:
- wierzyciela,
- dłużnika,
- nadzorcę wykonania układu,
- inną osobę, która z mocy układu jest uprawniona do wykonania lub nadzorowania wykonania układu.
Co istotne, ustawodawca zakłada, iż jest oczywiste, że układ nie będzie wykonany, jeżeli dłużnik nie wykonuje zobowiązań powstałych po zatwierdzeniu układu. W każdym razie układ może zostać uchylony jedynie w dwóch wskazanych powyżej przypadkach: gdy układ nie jest realizowany bądź gdy jest oczywiste, że układ nie zostanie wykonany.
Uchylenie układu przez sąd oznacza, że przestaje on obowiązywać. Oznacza to istotną zmianę sytuacji wierzycieli. Po uchyleniu układu mają oni prawo dochodzić swoich wierzytelności w pierwotnej wysokości, czyli w takiej wysokości, jaką wierzytelność osiągnęła przed zawarciem układu. Zawsze przy rozliczeniach z dłużnikiem należy wziąć pod uwagę sumy, jakie przekazał on wierzycielowi w ramach wykonywania układu. Należy je po prostu odjąć od pierwotnej wysokości wierzytelności. Zasadę tę, w sposób odpowiedni, stosuje się do wierzytelności innego rodzaju niż pieniężne.
W związku z powyższym, uchylenie układu z powodu jego niewykonywania przez dłużnika może doprowadzić do następujących konsekwencji:
- wszczęcia na wniosek wierzyciela egzekucji komorniczej,
- ogłoszenia upadłości dłużnika – wówczas syndyk masy upadłości z urzędu zamieszcza na liście wierzytelności umieszczone w spisie wierzytelności z uwzględnieniem kwot otrzymanych w ramach wykonania układu lub zaspokojenia wierzytelności w inny sposób.
Podstawa prawna:
