Sejm przyjął zdecydowaną większością głosów w piątek, przyjął ustawę o zmianach w KRS. „Ta nowela przywraca niezależną KRS” – stwierdził Michał Szczerba, poseł sprawozdawca. Za zmianami zagłosowało 244 posłów, przeciw było 199.
Zgodnie z nowelą, 15 sędziów-członków KRS ma być wybieranych w wyborach bezpośrednich i tajnych przez wszystkich sędziów w Polsce, a nie, jak miało to miejsce po 2017 roku, jedynie przez Sejm.
Po wyborze nowych członków KRS obecni sędziowie-członkowie stracą mandaty (po przerwaniu kadencji, która trwa do maja 2026 roku). Autorzy projektu tłumaczą, że ponieważ KRS nie jest organem konstytucyjnym, nie ma też gwarancji ustawowych. Jednym z przepisów stanowi, że sędziowie powołani po 2017 roku, przy udziale obecnej KRS, nie będą mogli uczestniczyć w wyborach do nowej KRS.
Nowa KRS będzie składać się z jednego sędziego Sądu Najwyższego, dwóch sędziów sądów apelacyjnych, trzech sędziów sądów okręgowych, sześciu sędziów sądów rejonowych oraz po jednym sędzi z sądów wojskowych, Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz wojewódzkich sądów administracyjnych. Projekt zakłada, że kandydaci na członków KRS będą poddawani publicznym przesłuchaniom, podczas których będzie możliwość zadawania im pytań.
Jawność zagwarantowana w ostatniej chwili
W ostatecznym głosowaniu w ostatniej chwili przeszedł wniosek mniejszości w brzmieniu: posiedzenia Rady są protokołowane. Niezależnie od sporządzenia protokołu, na podstawie zapisu transmisji obrad sporządza się stenogram z przebiegu posiedzenia Rady. Rada niezwłocznie udostępnia w Biuletynie Informacji Publicznej:
– projekty porządku posiedzenia Rady;
– uchwały Rady;
– zapis transmisji obrad Rady;
– protokoły z posiedzeń Rady i stenogramy ich przebiegu;
– uchwały i stanowiska zespołów wyznaczonych w celu przygotowania spraw indywidualnych do rozpatrzenia na posiedzeniach Rady;
– opinie Ministra Sprawiedliwości przedstawione w sprawach indywidualnych;
– protokoły z posiedzeń zespołów.
Przedstawiono przejrzyste zasady nominowania sędziów. Przy KRS zostanie utworzona Rada Społeczna, mająca na celu zapewnienie uczestnictwa organizacji obywatelskich i zawodowych w formułowaniu strategii reform w sądownictwie. Jej zadaniem jest także zapewnienie obiektywnego nadzoru nad procesem. Rada Społeczna będzie udzielała porad w kwestiach dotyczących wyboru i oceny kandydatów na stanowiska sędziowskie i asesorskie. Dzięki istnieniu Rady Społecznej, KRS będzie lepiej wyposażony w obronę sądownictwa przed ewentualnymi wpływami politycznymi. Skład Rady Społecznej obejmie osoby wskazane przez Naczelną Radę Adwokacką, Krajową Radę Radców Prawnych, Krajową Radę Notarialną, Krajową Radę Komorniczą (po przyjęciu odpowiedniej poprawki), Radę Główną Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Rzecznika Praw Obywatelskich oraz Krajową Radę Prokuratorów przy Prokuratorze Generalnym. Członkami Rady będą również osoby wybrane przez Prezydenta, reprezentujące organizacje pozarządowe. Kadencja Rady Społecznej zostanie ustanowiona na 4 lata.
Wprowadzono również szereg innych poprawek. Jedna z nich umożliwia Naczelnej Radzie Adwokackiej, Krajowej Izbie Radców Prawnych i Krajowej Radzie Notarialnej zgłaszanie kandydatów na członków KRS.
Nowelizacja zostanie teraz przekazana do Senatu.
