Prawo cywilne dopuszcza możliwość zawarcia umowy zrzeczenia się dziedziczenia. Dla jej ważności konieczne jest dochowanie formy aktu notarialnego.
Lidia ma 70 lat. Gdy zmarł jej mąż Józef, Lidia postanowiła uregulować swoje sprawy majątkowe na wypadek śmierci. Lidia i Józef doczekali się dwóch synów: Macieja i Marka. Marek prowadzi dochodową działalność gospodarczą, natomiast Maciej z uwagi na problemy zdrowotne pracuje jedynie na pół etatu. Lekarze uprzedzili Macieja, że w przyszłości czekają go liczne hospitalizacje i kosztowne operacje. Krewni są ze sobą bardzo zżyci i wzajemnie się wspierają.
Lidia spotkała się z synami i razem ustalili, że muszą zająć się sprawami spadkowymi. Lidia wskazała, że chciałaby przekazać całość swojego majątku na wypadek śmierci Maciejowi, skoro w przyszłości mają czekać go różne operacje. Marek przyznał, że takie rozwiązanie jest dla niego sprawiedliwe, skoro przed laty rodzice przekazali mu szereg darowizn. To dzięki nim udało mu się zakupić samochody dostawcze, które wykorzystuje w przedsiębiorstwie.
Lidia zaproponowała Markowi, że we dwoje zawrą umowę zrzeczenia się dziedziczenia. Marek zaaprobował takie rozwiązanie. W tym celu udali się do notariusza.
Kluczowe przepisy dotyczące zrzeczenia się dziedziczenia
Spadkobierca ustawowy może przez umowę z przyszłym spadkodawcą zrzec się dziedziczenia po nim. Umowa taka powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. Powyższe wynika z art. 1048 par. 1 k.c. Przykładowo, nie można zawrzeć w sposób ważny umowy zrzeczenia się dziedziczenia w formie ustnej. Niezachowanie formy aktu notarialnego skutkuje tym, że umowa nie jest ważna.
Zrzeczenie się dziedziczenia może być ograniczone do zrzeczenia się tylko prawa do zachowku w całości lub w części (art. 1048 par. 2 k.c.). Możliwe jest też zrzeczenie się dziedziczenia na korzyść innej osoby. Ustawodawca przewidział, że zrzeczenie się dziedziczenia na korzyść innej osoby uważa się w razie wątpliwości za zrzeczenie się pod warunkiem, że ta osoba będzie dziedziczyć (art. 1048 par. 3 k.c.).
Zrzeczenie się dziedziczenia obejmuje również zstępnych zrzekającego się, chyba, że umówiono się inaczej (art. 1049 par. 1 k.c.). Jak rozumieć pojęcie „zstępny zrzekającego się”? Są to jego dzieci, wnuki, prawnuki itp. Zrzekający się oraz jego zstępni, których obejmuje zrzeczenie się dziedziczenia, zostają wyłączeni od dziedziczenia, tak jakby nie dożyli otwarcia spadku.
Zmiana decyzji
Zawarcie umowy zrzeczenia się dziedziczenia nie oznacza, że krewni nie będą chcieli (przykładowo w razie zmiany sytuacji rodzinnej) zmienić decyzji. Należy pamiętać, że umowa w przedmiocie zrzeczenia się dziedziczenia może zostać zmieniona w późniejszym czasie. Z przepisów kodeksu cywilnego wynika, że zrzeczenie się dziedziczenia może być uchylone przez umowę między tym, kto zrzekł się dziedziczenia, a tym, po kim się dziedziczenia zrzeczono. Umowa powinna być zawarta w formie aktu notarialnego.
Jeśli masz pytania lub potrzebujesz pomocy – zapraszamy do kontaktu!
Podstawa prawna:
