Współwystępowanie u dziecka co najmniej dwóch rodzajów niepełnosprawności (niepełnosprawność sprzężona) ze względu na wynikające z tego szczególne potrzeby edukacyjne dziecka stanowi przesłankę kwalifikującą do objęcia tzw. kształceniem specjalnym. Uczniom takim przysługują szczególne uprawnienia.
POLECAMY: Zwolnienie na opiekę nad dzieckiem – inne dla pracowników niepełnosprawnych
Definicja legalna niepełnosprawności sprzężonej
Niepełnosprawność sprzężona jest szczególnym rodzajem niepełnosprawności, która polega na współwystępowaniu u jednej osoby co najmniej dwóch rodzajów niepełnosprawności, tzn. występowaniu u dziecka:
- niesłyszącego lub słabosłyszącego,
- niewidomego lub słabowidzącego,
- z niepełnosprawnością ruchową,
- z niepełnosprawnością intelektualną albo z autyzmem
co najmniej jeszcze jednej z wymienionych niepełnosprawności. Z powyższego wynika, że niepełnosprawnością sprzężoną dotknięte będzie np. dziecko, które cierpi na niedosłuch i jednocześnie jest niepełnosprawne intelektualnie.
Sposób ustalenia niepełnosprawności sprzężonej
U dziecka, które nie ukończyło 16 roku życia, prawnym potwierdzeniem niepełnosprawności sprzężonej – podobnie jak i każdego innego rodzaju niepełnosprawności – jest orzeczenie o niepełnosprawności. Orzeczenie to wydawane jest na wniosek przedstawiciela ustawowego dziecka przez powiatowy/miejski zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności.
Specjalna organizacja nauki dla dzieci z niepełnosprawnościami sprzężonymi
Niepełnosprawność sprzężona ze względu na szczególne potrzeby edukacyjne dotkniętych nią dzieci stanowi jeden z rodzajów niepełnosprawności, kwalifikujący do objęcia dziecka tzw. kształceniem specjalnym.
Rodzice lub opiekunowie prawni dziecka z niepełnosprawnością sprzężoną mogą wystąpić do publicznej poradni psychologiczno–pedagogicznej z wnioskiem o wydanie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego. W orzeczeniu tym zostaną określone zalecane formy kształcenia specjalnego dziecka, z uwzględnieniem rodzajów współistniejących u niego niepełnosprawności (od orzeczenia w terminie 14 dni od jego otrzymania przysługuje odwołanie do kuratora oświaty).
Dziecku z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego, wydanym ze względu na niepełnosprawność sprzężoną, przysługują takie same prawa, jak dzieciom objętym kształceniem specjalnym z innych przyczyn, a ponadto szczególne uprawnienia, dedykowane wyłącznie uczniom objętym kształceniem specjalnym ze względu na niepełnosprawności sprzężone.
Bezpłatny transport i opieka w czasie przewozu
Jednym z takich szczególnych uprawnień jest prawo do zapewnianego przez gminę bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu do ośrodka rewalidacyjno – wychowawczego, które przysługuje do końca roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym uczeń ukończy 24 rok życia. Prawo to przysługuje dzieciom i młodzieży z niepełnosprawnościami sprzężonymi, z których jedną z niepełnosprawności jest niepełnosprawność intelektualna. Ośrodek rewalidacyjno–wychowawczy jest natomiast placówką, w której uczniowie z w/w rodzajem niepełnosprawności mogą realizować obowiązkowe roczne przygotowanie przedszkolne, obowiązek szkolny i obowiązek nauki.
Pozostali objęci kształceniem specjalnym uczniowie z niepełnosprawnościami sprzężonymi, z których żadna nie jest niepełnosprawnością intelektualną mogą korzystać z prawa do bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu do najbliższej szkoły podstawowej, a jeżeli jedną z niepełnosprawności jest niepełnosprawność ruchowa – także do najbliższej szkoły ponadpodstawowej, do końca roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym uczeń kończy 21 rok życia.
Z bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu do najbliższej szkoły ponadpodstawowej, do ukończenia 21 roku życia, mogą również korzystać uczniowie z niepełnosprawnościami sprzężonymi, z których jedną z niepełnosprawności jest niepełnosprawność intelektualna w stopniu umiarkowanym lub znacznym. Uczniowie z niepełnosprawnościami sprzężonymi mają bowiem prawo uczęszczać nie tylko do ośrodków rewalidacyjno–wychowawczych, ale również do szkół ogólnodostępnych.
Z powyższych przepisów wynika, że transport do ośrodka rewalidacyjno–wychowawczego – w przeciwieństwie do transportu do szkoły – nie jest ograniczony wyłącznie do najbliższej placówki. Dziecku z niepełnosprawnością sprzężoną przysługuje prawo do bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu również do ośrodka bardziej oddalonego od jego miejsca zamieszkania.
Zwolnienie z egzaminu ósmoklasisty
Uczeń posiadający orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane ze względu na niepełnosprawności sprzężone, z których jedną jest niepełnosprawność intelektualna w stopniu umiarkowanym lub znacznym jest zwolniony z obowiązku przystąpienia do egzaminu ósmoklasisty. W przypadku uczniów z innymi niepełnosprawnościami sprzężonymi zwolnienia takiego może dokonać dyrektor okręgowej komisji egzaminacyjnej, na wniosek rodziców ucznia, pozytywnie zaopiniowany przez dyrektora szkoły.
Zwolnienie z nauki drugiego języka obcego
Na wniosek rodziców ucznia i na podstawie opinii poradni psychologiczno–pedagogicznej lub orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego, z których wynika taka potrzeba – niepełnoletni uczeń z niepełnosprawnością sprzężoną może również zostać zwolniony przez dyrektora szkoły z nauki drugiego języka obcego albo języka łacińskiego.
Zobacz także: wyrok WSA w Warszawie z 21 marca 2017 r., sygn. akt V SA/Wa 949/16
Masz pytania lub potrzebujesz pomocy – zapraszamy do kontaktu!
Podstawa prawna:
- ustawa z 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (tekst jedn. Dz. U. z 2023 r., poz. 900)
- rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 9 sierpnia 2017 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym (tekst jedn. Dz. U. z 2020 r., poz. 1309)
