Jeśli sąd orzeknie rozwód z wyłącznej winy męża, żona ma prawo do alimentów, nawet jeśli nie jest w niedostatku. Warunkiem jest udowodnienie, że jej sytuacja materialna po rozwodzie znacznie się pogorszyła. Dotyczy to sytuacji, gdy żona nie pracowała, zajmując się domem, lub jej zarobki były niskie, a męża wysokie. Żona może zażądać alimentów podczas rozprawy rozwodowej, składając pisemny wniosek lub zgłaszając żądanie ustnie, a także po rozwodzie, wnosząc pozew o alimenty.
POLECAMY: Emerytura, renta po śmierci. Kiedy można ją zatrzymać?
Sąd zbada, czy sytuacja materialna żony się pogorszyła, porównując jej aktualny stan z tym, jaki byłby, gdyby nie doszło do rozwodu. Jeśli zasądzi alimenty, mąż będzie musiał je płacić, dopóki sytuacja materialna żony nie będzie porównywalna z jego sytuacją (np. żona znajdzie dobrze płatną pracę). Obowiązek ten wygasa, gdy żona ponownie wyjdzie za mąż.
Kobieta otrzymująca alimenty ma prawo do ich otrzymywania, nawet jeśli żyje w konkubinacie, ale sąd uwzględni tę sytuację przy ustalaniu ich wysokości. Mąż uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia małżeńskiego nie może nigdy domagać się alimentów od byłej żony, nawet jeśli jego sytuacja materialna jest trudna.
POLECAMY: Jak przeprowadzić postępowanie spadkowe i nabyć spadek
W przypadku rozwodu bez orzekania o winie (lub z winy obojga małżonków), każde z małżonków może żądać alimentów od drugiego. Warunkiem jest trudna sytuacja finansowa strony składającej pozew. Życie w niedostatku oznacza brak środków na podstawowe potrzeby, takie jak opłaty mieszkaniowe, żywność, leki czy odzież. Istnieje próg dochodowy określający niedostatek, co potwierdził Sąd Najwyższy w wyroku I CKN 1187/99.
POLECAMY: Kiedy przy rozwodzie można domagać się ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnego
Osoba ubiegająca się o alimenty musi udowodnić, że jej dochody są niższe niż niezbędne wydatki na życie i że nie może samodzielnie zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb, np. z powodu opieki nad dziećmi, braku kwalifikacji zawodowych, choroby lub wypadku.
Sąd oceni nie tylko potrzeby osoby składającej pozew, ale także możliwości finansowe pozwanego. Obie strony muszą przedstawić sądowi dokumentację dochodów i wydatków, a osoba składająca pozew musi dostarczyć faktury i rachunki. Sąd zbada dochody i majątek pozwanego, uwzględniając wszystkie źródła dochodu i posiadane mienie.
Obowiązek alimentacyjny po rozwodzie bez orzekania o winie (lub z winy obojga) wygasa po pięciu latach, chyba że sąd przedłuży ten okres z powodu wyjątkowo trudnej sytuacji osoby składającej pozew. Jeśli żona żyjąca w niedostatku ponownie wyjdzie za mąż, obowiązek alimentacyjny byłego męża wygasa.
Majątek po rozwodzie
Z chwilą ustania małżeństwa, wspólność małżeńska również wygasa, co oznacza konieczność podziału majątku w taki sposób, aby obie strony były zadowolone.
Od momentu zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami wspólność ustawowa, chyba że podpisano intercyzę. Oznacza to, że wszystko, co małżonkowie zarobią, należy do obojga, niezależnie od wkładu finansowego każdego z nich. Po rozwodzie wspólność ta ustaje i byli małżonkowie muszą podzielić majątek, ale nie cały.
Majątek osobisty
Pewne rzeczy należą wyłącznie do jednego z małżonków, nawet jeśli nie było rozdzielności majątkowej. To tzw. majątek osobisty, który obejmuje:
- Rzeczy nabyte przed ślubem (np. samochód, biżuteria).
- Przedmioty i nieruchomości otrzymane w spadku lub podarowane w trakcie małżeństwa, chyba że darowizna została przeznaczona dla obojga.
- Rzeczy osobiste (np. kosmetyki, biżuteria, odzież, sprzęt sportowy).
- Nagrody za osobiste osiągnięcia (np. za wynalazek), dochody z praw autorskich, twórczych.
- Odszkodowania za uszkodzenie ciała lub doznaną krzywdę (np. z ubezpieczenia).
Wyjątkiem jest renta z powodu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, która stanowi wspólny majątek małżonków.
Zgodny podział majątku wspólnego
Podczas rozwodu małżonkowie muszą iść do sądu, ale majątek nie musi być tam dzielony. Majątek wspólny może być podzielony:
- Przez samych małżonków: jeśli mają tylko wspólne konto i kilka rzeczy, mogą uzgodnić, co kto bierze.
- U notariusza: jeśli majątek obejmuje nieruchomość, podział musi być sporządzony przez notariusza. Koszt zależy od wartości nieruchomości (np. dla nieruchomości wartej 200 tys. zł opłata wynosi 1010 zł plus 0,4% nadwyżki ponad 60 tys. zł). Do tego dochodzi 23% VAT oraz opłaty za odpisy (6 zł za stronę plus VAT).
Sądowy podział majątku wspólnego
Jeśli małżonkowie nie mogą się porozumieć, majątek musi być podzielony sądownie. Wniosek o podział majątku można złożyć wraz z pozwem o rozwód lub po zakończeniu sprawy rozwodowej w sądzie rejonowym właściwym dla miejsca położenia majątku. Opłata wynosi:
- 1000 zł,
- 300 zł przy wspólnym wniosku z projektem podziału majątku.
Wniosek o podział majątku można złożyć w dowolnym czasie, nawet wiele lat po rozwodzie, ponieważ to roszczenie nie ulega przedawnieniu.
Nierówny podział majątku wspólnego
Z zasady majątek wspólny dzielony jest po połowie, ale jeśli jedno z małżonków uważa, że bardziej przyczyniło się do jego powstania, może domagać się nierównego podziału. Sąd uwzględni nie tylko wkład finansowy, ale także osobistą pracę przy wychowywaniu dzieci i prowadzeniu wspólnego gospodarstwa.
Masz pytania lub potrzebujesz pomocy – zapraszamy do kontaktu!
Informacje zawarte na stronie stanowią opis stanu prawnego na dzień publikacji i nie są poradą prawną w indywidualnej sprawie. Stan prawny od opublikowania może ulec zmianie. Kancelaria nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie wpisu w celu rozwiązania problemów prawnych.
