W całym kraju trwają intensywne kontrole szamb, a za skandaliczne zaniedbania sypią się kary zarówno dla samorządów, jak i właścicieli nieruchomości. Z końcem sierpnia upływa termin, do którego gminy muszą przeprowadzić te kontrole. Samorządy, które nie wywiążą się z obowiązków, mogą zostać ukarane. Jednak kary mogą również dotknąć właścicieli szamb.
Nowelizacja Prawa wodnego i jej skutki
W 2022 roku znowelizowano Prawo wodne, aby usprawnić system oczyszczania ścieków miejskich oraz wprowadzić stały monitoring i kontrolowanie indywidualnych systemów oczyszczania. Nowe przepisy mają na celu poprawę stanu środowiska oraz ograniczenie niekontrolowanego zrzutu ścieków. Szacuje się, że kontrole mogą dotyczyć około 10 milionów mieszkańców Polski, którzy nie są podłączeni do sieci kanalizacyjnej.
Odpowiedzialność samorządów
Za przeprowadzenie kontroli odpowiedzialne są samorządy. Jeśli nie wywiążą się z tego obowiązku, grożą im kary finansowe. Brak właściwej ewidencji i nieprzeprowadzenie kontroli może kosztować gminę nawet do 50 tys. zł.
Niska skuteczność kontroli w 2023 roku
Z raportu opublikowanego przez Serwis Samorządowy PAP wynika, że w 2023 roku skontrolowano zaledwie 25% posesji, które podlegają kontroli. Co więcej, jedna czwarta gmin nie przygotowała planu kontroli, co mogłoby ułatwić i przyspieszyć prace w tym zakresie. Dodatkowo, 11% przebadanych gmin nie przeprowadziło jeszcze żadnej kontroli.
Kary dla właścicieli szamb
Nie tylko samorządy mogą zostać ukarane. Kary mogą dotknąć również właścicieli szamb. Mandat w wysokości 500 zł może zostać nałożony za utrudnianie kontroli, w tym za niepokazanie rachunków. Jeśli sprawa trafi do sądu, kara może wynieść nawet do 5 tys. zł. Ponadto, kary mogą być nałożone za brak podłączenia nieruchomości do sieci kanalizacyjnej, tam gdzie jest to możliwe.
Ścieki a środowisko
Z raportu Najwyższej Izby Kontroli z grudnia 2021 roku wynika, że większość ścieków z szamb trafia w sposób niekontrolowany do środowiska, co stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia publicznego i stanu środowiska naturalnego.
Aby uniknąć kar i poprawić stan środowiska, konieczne jest przyspieszenie działań kontrolnych i zwiększenie skuteczności w monitorowaniu i ewidencji szamb. Samorządy muszą niezwłocznie przystąpić do realizacji swoich obowiązków, a właściciele nieruchomości powinni przygotować się na kontrole i dbać o odpowiednie dokumentowanie korzystania z szamb.
