Od 1 lipca 2024 roku Polacy będą musieli stawić czoła nowym, znaczącym wyzwaniom finansowym. Ceny gazu i energii elektrycznej znacznie wzrosną, co będzie miało ogromny wpływ nie tylko na nasze rachunki, ale także na ceny podstawowych produktów w sklepach. Przewiduje się, że podwyżki te mogą dotknąć szczególnie osoby o niższych dochodach, wprowadzając je w trudną sytuację finansową. Zmiany te są efektem zakończenia tarczy osłonowej, która przez ostatnie dwa lata chroniła gospodarstwa domowe przed gwałtownym wzrostem cen mediów.
Zmiany w Cenom Gaz i Energii – Co Nas Czeka?
Tarcza Osłonowa – Koniec Ochrony
Z końcem czerwca 2024 roku przestanie obowiązywać tarcza osłonowa, która była kluczowym elementem polityki rządu mającej na celu ochronę polskich gospodarstw domowych przed nadmiernym wzrostem cen energii, gazu i ciepła. Tarczę osłonową wprowadzono w odpowiedzi na gwałtowne zmiany na rynku energii spowodowane globalnymi kryzysami, a jej zakończenie oznacza, że ceny te wrócą do bardziej rynkowych poziomów.
Nowe Taryfy na Gaz
27 czerwca 2024 roku Urząd Regulacji Energetyki (URE) ogłosił nowe stawki za gaz, które wejdą w życie od 1 lipca. Cena gazu dla gospodarstw domowych wzrośnie do 239 zł/MWh netto. URE szacuje, że średni wzrost rachunków za gaz wyniesie około 20%. Dla przeciętnego odbiorcy oznacza to:
- Przy półrocznym rachunku wynoszącym 200 zł, podwyżka wyniesie około 40 zł.
- Dla gospodarstw, które wykorzystują gaz do ogrzewania, przy półrocznym rachunku wynoszącym 2000 zł, wzrost opłat może sięgnąć 400 zł.
Nowe Taryfy na Energię Elektryczną
W przypadku energii elektrycznej, koszt 1 MWh wzrośnie:
- Z 412 zł do 500 zł dla gospodarstw domowych.
- Do 693 zł dla samorządów, obiektów użyteczności publicznej oraz małych i średnich firm.
Chociaż wzrost cen jest znaczny, okazał się niższy niż początkowo prognozowano. Wcześniejsze prognozy wskazywały na 30% wzrost, podczas gdy obecnie szacuje się maksymalny wzrost rachunków na 23%. Jest to efekt likwidacji opłaty mocowej dla gospodarstw domowych. Dla przeciętnego gospodarstwa domowego oznacza to:
- Przy miesięcznym rachunku 200 zł, dodatkowy wydatek wyniesie około 46 zł.
- Dla gospodarstw, które wykorzystują energię do ogrzewania, koszt ogrzewania prądem domu o powierzchni 150 m² wzrośnie o około 1150 zł w sezonie grzewczym, osiągając sumę około 5 tys. zł.
Wpływ na Ceny Produktów
Ceny Produktów Spożywczych
Zmiany w cenach energii będą miały także bezpośredni wpływ na ceny produktów w sklepach. Choć od 1 kwietnia 2024 roku rząd przywrócił 5% stawkę VAT na podstawowe produkty spożywcze, takie jak pieczywo, nabiał, mięso, wędliny, owoce i warzywa (wcześniej objęte zerową stawką przez dwa lata), to zmiana ta już została uwzględniona w cenach detalicznych. Eksperci przewidują, że obecnie trwająca „wojna cenowa” między sieciami handlowymi, takimi jak Biedronka i Lidl, zakończy się, a sieci te będą zmuszone do podniesienia cen w odpowiedzi na rosnące koszty energii.
Wzrost Kosztów Transportu i Przechowywania
Wyższe ceny energii szczególnie odbiją się na produktach wymagających przechowywania w chłodniach, takich jak mrożonki, nabiał, lody oraz napoje gazowane i alkoholowe przechowywane w lodówkach. W miejscowościach turystycznych, gdzie koszty energii są już teraz wysokie, sklepikarze rozważają wyłączenie lodówek, aby uniknąć strat.
Dr Tomasz Kopyściański, ekspert z Uczelni WSB Merito, zwraca uwagę, że wzrost cen prądu i gazu nieuchronnie wpłynie na ceny końcowe wielu produktów. Konsumenci powinni być przygotowani na wyższe rachunki i wzrost cen w sklepach. Dr Kopyściański szacuje, że wzrost kosztów energii może zwiększyć inflację o punkt, a może nawet półtora punktu procentowego w skali roku.
Ubóstwo Energetyczne – Nowe Wyzwanie
Definicja Ubóstwa Energetycznego
Ubóstwo energetyczne oznacza sytuację, w której gospodarstwa domowe nie są w stanie zapewnić sobie odpowiedniego poziomu ciepła lub energii elektrycznej. Wzrost kosztów energii może pogłębić ten problem, dotykając w tym roku aż 3,5 miliona Polaków. Prognozy wskazują, że do 2030 roku ubóstwo energetyczne może dotknąć aż 11% gospodarstw domowych w Polsce.
Przewidywane Skutki
Osoby o niższych dochodach są szczególnie narażone na skutki rosnących cen energii. Wzrost rachunków może prowadzić do dalszego pogorszenia warunków życia, a także do zwiększenia liczby gospodarstw domowych, które nie będą w stanie zapewnić sobie podstawowych potrzeb energetycznych.
Wprowadzenie Bonów Energetycznych
Cel i Zakres Programu
W odpowiedzi na rosnące ceny energii, rząd planuje wprowadzenie bonów energetycznych, które mają na celu złagodzenie skutków podwyżek dla najbardziej potrzebujących. Na ten cel przeznaczono około 1,3 miliarda złotych. Bony energetyczne będą jednorazowym świadczeniem pieniężnym dla:
- Gospodarstw domowych jednoosobowych, w których przeciętny miesięczny dochód za 2023 rok nie przekraczał 2500 zł.
- Gospodarstw domowych wieloosobowych, w których przeciętny dochód na osobę za 2023 rok nie przekraczał 1700 zł.
Działania Rządu na Rzecz Wsparcia
Wprowadzenie bonów energetycznych ma na celu wsparcie osób najbardziej dotkniętych wzrostem kosztów energii. Program ten jest częścią szerszej strategii rządowej mającej na celu przeciwdziałanie ubóstwu energetycznemu i złagodzenie jego skutków. Warto zwrócić uwagę, że mimo wprowadzenia bonów, wsparcie to może nie wystarczyć, aby całkowicie pokryć wzrost kosztów energii dla wszystkich potrzebujących.
Jak Przygotować się na Zmiany?
Planowanie Budżetu
Zarządzanie budżetem domowym w obliczu nadchodzących podwyżek wymaga staranności i planowania. Warto przeanalizować swoje wydatki, szczególnie w obszarach, które mogą zostać dotknięte wzrostem kosztów, takich jak opłaty za energię i gaz, oraz ceny produktów spożywczych.
Optymalizacja Wydatków na Energię
Rozważenie działań mających na celu obniżenie zużycia energii może pomóc złagodzić skutki wzrostu kosztów. Można rozważyć inwestycje w energooszczędne urządzenia, poprawę izolacji budynku, czy też zmianę dostawcy energii na bardziej konkurencyjnego.
Korzystanie z Dostępnych Programów Wsparcia
Warto również zapoznać się z możliwościami uzyskania wsparcia, takim jak bony energetyczne czy inne formy pomocy finansowej. Informacje na ten temat można uzyskać w lokalnych urzędach gminnych lub na stronach internetowych rządu.
