W momencie śmierci danej osoby następuje otwarcie spadku, co umożliwia nabycie majątku zmarłego w drodze dziedziczenia. Jednym z pytań, które często pojawiają się w kontekście dziedziczenia, jest to, czy środki zgromadzone na subkoncie spadkodawcy w ZUS również wchodzą do masy spadkowej. Czy zgromadzone środki pieniężne przepadają, jeśli osoba posiadająca subkonto w ZUS umrze? Kto i na jakich warunkach może mieć do nich dostęp?
POLECAMY: Emerytura, renta po śmierci. Kiedy można ją zatrzymać?
Czym jest subkonto w ZUS?
Zgodnie z art. 40a ust. 1 Ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych, w ramach konta ubezpieczonego Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) prowadzi subkonto. Na subkoncie ewidencjonuje się informacje o zwaloryzowanej wysokości wpłaconych składek wraz z wyegzekwowanymi od tych składek odsetkami za zwłokę i opłatą prolongacyjną oraz kwotę środków odpowiadających wartości umorzonych przez otwarty fundusz emerytalny (OFE) jednostek rozrachunkowych po poinformowaniu przez ZUS o obowiązku przekazania środków zgromadzonych na rachunku członka OFE na fundusz emerytalny FUS w związku z ukończeniem przez ubezpieczonego wieku niższego o 10 lat od wieku emerytalnego.
Subkonto w ZUS jest częścią II filaru, który od 1 maja 2011 roku posiada każda osoba ubezpieczona w systemie ubezpieczeń społecznych. W praktyce jest to dodatkowa forma oszczędzania na przyszłą emeryturę. Zgodnie z aktualnymi przepisami na subkonto trafia:
- 7,3% podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie emerytalne, jeśli osoba ubezpieczona nie przystąpiła do OFE lub jest członkiem OFE, ale zdecydowała, że składka jest przekazywana wyłącznie na jej subkonto w ZUS;
- 4,38% podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie emerytalne, jeśli osoba ubezpieczona jest członkiem OFE i zdecydowała, że składka w wysokości 2,92% podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie emerytalne jest przekazywana do OFE.
Śmierć właściciela subkonta w ZUS
W przypadku śmierci osoby posiadającej subkonto w ZUS zgromadzone środki pieniężne nie przepadają, lecz podlegają odpowiedniemu podziałowi. Środki te mogą trafić zarówno do wyznaczonych spadkobierców, jak i do osób, które nigdy nie zostaną powołane do dziedziczenia. Ostateczną decyzję w tym zakresie podejmuje sam ubezpieczony, który wskazuje, do kogo i w jakiej części trafią pieniądze z subkonta. Spadkodawca swoją decyzją może więc wyłączyć te środki z masy spadkowej. Ważne jest również, czy ubezpieczony w chwili śmierci pozostawał w związku małżeńskim. W takim przypadku część środków z subkonta jest wypłacana żonie lub mężowi, który pozostaje przy życiu, poprzez zasilenie ich subkonta i rachunku OFE.
Przykłady podziału środków z subkonta w ZUS
- Przykład 1:
- Magdalena była żoną Karola. Sporządziła testament, na mocy którego całość spadku, w tym środki z subkonta w ZUS, miał otrzymać Karol. Po jej śmierci brat Magdaleny zażądał wypłaty tych środków, powołując się na jej obietnicę. Ostatecznie Karol uzyskał prawo do środków z subkonta, zgodnie z wolą Magdaleny wyrażoną w testamencie.
- Przykład 2:
- Maciej miał żonę Elwirę i trzech synów – Piotra, Adama i Mariusza. Nie pozostawił testamentu, więc dziedziczenie nastąpiło na podstawie przepisów ustawy. Połowa środków z subkonta trafiła na konto Elwiry w ZUS, a druga połowa została podzielona równo pomiędzy Elwirę i trzech synów.
- Przykład 3:
- Wiktor wskazał w testamencie, że całość spadku ma przypaść córce Iwonie, pomijając żonę Elenę. Mimo to, połowa środków z subkonta zasiliła konto Eleny w ZUS, a druga połowa trafiła do Iwony w formie gotówkowej.
- Przykład 4:
- Weronika miała męża Artura i syna Bartosza. W ZUS wskazała, że do wszystkich środków na jej subkoncie będzie uprawniony kuzyn Igor. Połowa środków z subkonta trafiła na konto Artura w ZUS, a druga połowa została wypłacona Igorowi.
- Przykład 5:
- Kazimierz i Ewa byli w separacji faktycznej. Mieli troje dzieci – Irenę, Dominika i Matyldę. Kazimierz przed śmiercią zdecydował, że środki z subkonta mają trafić do Dominika i Matyldy. Mimo to, połowa środków z subkonta trafiła na konto Ewy w ZUS, a druga połowa została podzielona pomiędzy Dominika i Matyldę.
Wniosek o wypłatę środków z subkonta w ZUS
Aby uzyskać środki z subkonta zmarłego, należy złożyć wniosek do ZUS. W tym celu konieczne jest wypełnienie formularza ZUS-USS i przesłanie go do Zakładu w formie papierowej lub elektronicznej za pośrednictwem portalu PUE-ZUS. Wniosek nie podlega opłacie skarbowej, a ZUS ma miesiąc na jego rozpatrzenie i wydanie decyzji. ZUS może żądać potwierdzenia śmierci właściciela subkonta za pomocą skróconego odpisu aktu zgonu. Jeśli uprawnionymi do środków mają być spadkobiercy, konieczne może być udokumentowanie nabycia spadku notarialnym aktem poświadczenia dziedziczenia albo odpisem prawomocnego postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku.
Wniosek ZUS-USS nie jest ograniczony w czasie i można go złożyć nawet wiele lat po śmierci ubezpieczonego. Należy go złożyć tylko wtedy, gdy ubezpieczony posiadał wyłącznie subkonto bez konta w OFE. Jeśli zmarły był członkiem OFE, procedura podziału środków jest prostsza, ponieważ następuje automatycznie bez konieczności składania wniosków. OFE przesyła do ZUS zawiadomienie o osobach uprawnionych do środków zgromadzonych na subkoncie zmarłego w terminie 14 dni od dokonania podziału środków. Następnie ZUS ma 3 miesiące na rozdysponowanie pieniędzy pomiędzy uprawnione osoby i poinformowanie ich o podjętych działaniach.
Podsumowanie
Ubezpieczony w ZUS, który posiada subkonto, ma prawo wskazać osoby uprawnione do przejęcia zgromadzonych pieniędzy. Jeśli nie podejmie w tym zakresie żadnej decyzji, środki zostaną podzielone pomiędzy spadkobierców. W przypadku, gdy zmarły w chwili śmierci pozostawał w związku małżeńskim, prawo do połowy środków z subkonta w ZUS przysługuje żyjącemu mężowi lub żonie w formie zasilenia konta w ZUS. Druga połowa jest dzielona na zasadach ogólnych dla wyznaczonych osób albo dla spadkobierców. W zależności od tego, czy zmarły był członkiem OFE, konieczne może być złożenie wniosku do ZUS o podział i wypłatę nale
Masz pytania lub potrzebujesz pomocy – zapraszamy do kontaktu!
Informacje zawarte na stronie stanowią opis stanu prawnego na dzień publikacji i nie są poradą prawną w indywidualnej sprawie. Stan prawny od opublikowania może ulec zmianie. Kancelaria nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie wpisu w celu rozwiązania problemów prawnych.
