W 2024 roku, po wprowadzeniu nowego programu wakacji kredytowych, wiele osób mogło spodziewać się masowego zainteresowania możliwością zawieszenia spłaty rat kredytów hipotecznych. Jednak rzeczywistość okazała się zaskakująca. Liczba wniosków o skorzystanie z wakacji kredytowych jest znacznie niższa niż przewidywali to bankowcy i eksperci. Zjawisko to budzi pewne kontrowersje i pytania o przyczyny tego stanu rzeczy.
Nowe wakacje kredytowe, wprowadzone na podstawie ustawy przyjętej przez Sejm i podpisanej przez prezydenta Andrzeja Dudę, oferują możliwość zawieszenia spłaty rat kredytu mieszkaniowego na dwa miesiące w każdym półroczu 2024 roku. Klienci mogą skorzystać z tej opcji od czerwca do sierpnia oraz od września do grudnia, co łącznie daje możliwość zawieszenia czterech rat kredytu w ciągu roku. Pomimo tego, że możliwość ta została wprowadzona w celu złagodzenia skutków wysokich stóp procentowych i inflacji, zainteresowanie nią jest mniejsze niż przewidywano.
Kryteria dostępu do nowych wakacji kredytowych
Nowe przepisy wprowadziły szereg kryteriów, które ograniczają dostępność wakacji kredytowych w porównaniu do poprzednich lat. Podstawowym kryterium jest wysokość kredytu; aby móc skorzystać z zawieszenia rat, wartość kredytu nie może przekraczać 1,2 miliona złotych. Kolejnym istotnym ograniczeniem jest wskaźnik raty kredytu do dochodów (RdD). Aby zakwalifikować się do programu, rata kredytu musi przekraczać 30% dochodu gospodarstwa domowego, liczonego jako średnia za poprzednie trzy miesiące.
Te zmiany znacząco wpływają na liczbę osób, które mogą ubiegać się o zawieszenie rat. W poprzednim programie warunki były mniej restrykcyjne, co sprawiało, że dostęp do wakacji kredytowych był szeroki. Nowe kryteria mogą ograniczać grupę uprawnionych do skorzystania z programu, co może być jednym z powodów niższego niż oczekiwano zainteresowania.
Niskie zainteresowanie wakacjami kredytowymi
Pomimo że banki i instytucje finansowe początkowo przewidywały wysoką liczbę wniosków, rzeczywistość okazała się inna. Wiosną tego roku bankowcy szacowali, że znacząca liczba klientów hipotecznych skorzysta z nowych wakacji kredytowych, co miało przełożyć się na wysokie koszty dla instytucji finansowych. PKO BP, mBank i Millennium Bank przewidywali koszty związane z wakacjami kredytowymi w wysokości setek milionów złotych, jednak dane zebrane po pierwszym okresie składania wniosków wykazały mniejsze zainteresowanie niż przewidywano.
Przykładowo, Pekao Bank Hipoteczny obniżył swoje szacunki dotyczące liczby klientów korzystających z wakacji kredytowych z 38% do zaledwie 13%. Alior Bank również skorygował swoje prognozy, redukując przewidywane koszty o 31 milionów złotych. To wskazuje na to, że początkowe obawy bankowców były zbyt pesymistyczne, a faktyczne zainteresowanie wakacjami kredytowymi jest znacznie niższe.
Potencjalne przyczyny niskiej popularności
Dlaczego zainteresowanie wakacjami kredytowymi jest mniejsze niż przewidywano? Istnieje kilka możliwych przyczyn tego stanu rzeczy. Po pierwsze, nowe kryteria dostępu do programu mogą skutkować mniejszą liczbą osób kwalifikujących się do skorzystania z wakacji kredytowych. Osoby, które w poprzednim programie mogły łatwo skorzystać z tej opcji, teraz mogą być wyłączone z programu z powodu restrykcyjnych wymagań.
Po drugie, część kredytobiorców mogła zapomnieć o możliwości skorzystania z wakacji kredytowych. Pomimo iż program jest reklamowany przez banki, niektórzy klienci mogą nie być świadomi, że mają prawo do zawieszenia rat lub mogą być zniechęceni dodatkowymi warunkami, które trzeba spełnić.
Kolejnym czynnikiem może być również to, że wielu kredytobiorców przyzwyczaiło się do wysokich stóp procentowych i nie szuka już dodatkowej pomocy finansowej. Może to wynikać z faktu, że ci, którzy mieli trudności finansowe, już skorzystali z wakacji kredytowych w poprzednich latach, a teraz nie widzą potrzeby korzystania z tej opcji ponownie.
Wnioski z poprzednich programów
Warto zaznaczyć, że poprzedni program wakacji kredytowych, który obowiązywał w latach 2022-2023, również nie był w pełni wykorzystywany przez kredytobiorców. Z danych Biura Informacji Kredytowej wynika, że z programu skorzystało ponad 57% uprawnionych klientów pod względem liczby oraz 72% w zakresie wartości kredytów. Oznacza to, że nie wszyscy, którzy mogli skorzystać z wakacji kredytowych, zdecydowali się na tę możliwość, co może sugerować pewną niechęć lub brak potrzeby korzystania z tego typu wsparcia.
Podsumowanie
Niskie zainteresowanie nowymi wakacjami kredytowymi w 2024 roku zaskoczyło zarówno banki, jak i analityków. Mimo iż program został rozszerzony i oferuje możliwość zawieszenia czterech rat kredytu w ciągu roku, liczba wniosków o skorzystanie z tej opcji jest znacznie niższa niż początkowo przewidywano. Wprowadzenie nowych kryteriów dostępu, możliwe zapomnienie o programie przez część kredytobiorców oraz przyzwyczajenie do wysokich stóp procentowych mogą być głównymi przyczynami tego stanu rzeczy. Pomimo tego, że program ma na celu wsparcie finansowe dla kredytobiorców, rzeczywistość pokazuje, że nie wszyscy czują potrzebę skorzystania z wakacji kredytowych, co może wpłynąć na przyszłe decyzje dotyczące jego kontynuacji i rozwoju.
