Minister Sprawiedliwości polecił Rzecznikowi Dyscyplinarnemu przy Ministrze Nauki wszczęcie sprawy dyscyplinarnej wobec Rektora-Komendanta Akademii Wymiaru Sprawiedliwości dr. Michała Sopińskiego, zarzucając mu aktywność polityczną niezgodną z przepisami dotyczącymi apolityczności funkcjonariuszy Służby Więziennej. Sprawa budzi kontrowersje i wywołuje szeroką dyskusję na temat granic swobody wypowiedzi i apolityczności w instytucjach publicznych.
Akademia Wymiaru Sprawiedliwości – tło i historia
Akademia Wymiaru Sprawiedliwości (AWS) to uczelnia zawodowa służb państwowych, utworzona w 2019 roku przez Ministra Sprawiedliwości Zbigniewa Ziobrę. Do września 2023 roku funkcjonowała jako Szkoła Wyższa Wymiaru Sprawiedliwości, będąc przekształconą z Centralnego Ośrodka Szkolenia Służby Więziennej w Kaliszu. Akademia działa jako jednostka organizacyjna Służby Więziennej i ma na celu kształcenie oraz wychowywanie funkcjonariuszy Służby Więziennej, funkcjonariuszy innych służb oraz osób cywilnych. Szkoła kształci rocznie około 200 funkcjonariuszy i jest często określana mianem „kuźni kadr Suwerennej Polski”.
Zarzuty wobec Rektora-Komendanta dr. Michała Sopińskiego
Dr Michał Sopiński, 30-letni prawnik związany z Suwerenną Polską, objął funkcję rektora AWS w marcu 2023 roku. Minister Adam Bodnar zarzuca Sopińskiemu naruszenie obowiązku apolityczności władz uczelni, co wynika z art. 1 ustawy o Służbie Więziennej, który stanowi: „Służba Więzienna jest umundurowaną i uzbrojoną formacją apolityczną podległą Ministrowi Sprawiedliwości, posiadającą własną strukturę organizacyjną” (Dz.U. z 2023 r., poz. 1683 z późn. zm.).
Zarzuty dotyczą wpisów dr. Sopińskiego w mediach społecznościowych, publikowanych od 25 marca 2023 r. do 24 kwietnia 2024 r., w których miał manifestować wsparcie dla konkretnej partii politycznej oraz wykorzystywać swoją funkcję do politycznej autopromocji. Minister Bodnar podkreśla, że Sopiński „w sposób systematyczny i demonstracyjny angażował się w bieżącą walkę polityczną, czym uchybił godności zawodu nauczyciela akademickiego”.
Kontrowersyjne wpisy w mediach społecznościowych
Szczególnie kontrowersyjny okazał się wpis zamieszczony w maju 2023 r. na profilu Sopińskiego w serwisie „X” (dawny Twitter), w którym nawoływał do upokarzania i stosowania przemocy fizycznej oraz społecznej wobec prof. Jana Grabowskiego i prof. Barbary Engelking za ich badania nad Zagładą. Sopiński napisał: „Odebranie profesury. Odebranie obywatelstwa polskiego. Golić głowy nie trzeba, bo ten ohydny kłamca Grabowski jest już łysy… Dla takich ludzi jak Jan Grabowski czy Barbara Engelking nie może być miejsca w polskiej akademii i nauce”. Według ministra, taki wpis narusza elementarne normy etyczne obowiązujące w środowisku naukowym i godność zawodu nauczyciela akademickiego.
Procedura dyscyplinarna i odpowiedź dr. Sopińskiego
Zgodnie z procedurą, rzecznik dyscyplinarny ma wszcząć postępowanie wyjaśniające niezwłocznie, nie później niż w terminie 3 miesięcy od dnia otrzymania polecenia. W przypadku nauczyciela akademickiego pełniącego funkcję rektora, organem właściwym do orzekania w pierwszej instancji jest komisja dyscyplinarna przy Radzie Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego, a w drugiej instancji – komisja dyscyplinarna przy Ministrze Nauki. Komisje te są niezawisłe i niezależne od organów władzy publicznej oraz uczelni.
Dr Michał Sopiński odrzuca zarzuty, argumentując, że wyrażanie przekonań światopoglądowych i filozoficznych nie może być podstawą do postępowania dyscyplinarnego. W oświadczeniu opublikowanym na „X” napisał: „Ustawa PSWN nie przewiduje formy postanowienia dla polecenia rozpoczęcia prowadzenia sprawy dyscyplinarnej kierowanego do właściwego rzecznika dyscyplinarnego nadzorującego uczelnię służb państwowych. Wobec powyższego, wniosłem o uchylenie wydanego przez Ministra Sprawiedliwości polecenia rozpoczęcia prowadzenia sprawy dyscyplinarnej”.
