Od 1 września bieżącego roku, polskie szkoły mogą przyjąć od 20 tysięcy do nawet 60 tysięcy ukraińskich dzieci. Rząd Polski, w ramach uchwały przyjętej w sprawie projektu zmian programu Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego 2021-2027 (FERS), przeznaczy 500 milionów złotych z funduszy unijnych na wsparcie szkół i nauczycieli w przygotowaniach do tego wyzwania. Nowe fundusze mają pomóc w zapewnieniu odpowiednich warunków edukacyjnych dla dzieci z Ukrainy oraz umożliwić wypłatę świadczenia 800+ związanego z ich uczestnictwem w polskim systemie edukacji.
Kontekst Polityczny i Społeczny
Rząd, za pośrednictwem Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej (MFiPR), ogłosił we wtorek uchwałę w sprawie zmian w programie FERS. Projekt ten, przedłożony przez ministra funduszy, zakłada przeznaczenie 500 milionów złotych na wsparcie szkół i nauczycieli. Fundusze te mają na celu lepsze przygotowanie placówek oświatowych na przyjęcie zwiększonej liczby dzieci z Ukrainy, które od 1 września będą objęte obowiązkiem szkolnym.
Przygotowanie Szkół do Nowej Rzeczywistości
W komunikacie ministerstwa podkreślono, że zmiany te są ściśle powiązane z nowelizacją ustawy, która uzależnia wypłatę świadczenia wychowawczego 800+ od uczęszczania dziecka z Ukrainy do polskiej szkoły. Według szacunków Ministerstwa Edukacji Narodowej (MEN), liczba uczniów z Ukrainy w polskich szkołach może wzrosnąć o około 60 tysięcy. Dlatego też kluczowe jest odpowiednie przygotowanie placówek oświatowych na przyjęcie tak dużej grupy nowych uczniów.
Cele i Zakres Nowego Programu
Projekt zakłada, że kwota 500 milionów złotych pozwoli na objęcie wsparciem co najmniej 29 tysięcy dzieci, które rozpoczną naukę w polskich szkołach. Program obejmie zatrudnienie w szkołach asystentów międzykulturowych, którzy będą diagnozować problemy w adaptacji uczniów i pomagać w ich rozwiązaniu, szkolenia oraz materiały metodyczne dla nauczycieli dotyczące pracy z uczniami z doświadczeniem migracyjnym lub uchodźczym, profilaktykę zaburzeń zdrowia psychicznego, a także wsparcie psychologiczno-pedagogiczne dla dzieci i młodzieży z doświadczeniem migracyjnym lub uchodźczym.
Proces i Warunki Wdrażania Programu
Faktyczne uruchomienie wsparcia uzależnione jest od akceptacji zmiany programu przez Komisję Europejską. Przyjęcie uchwały przez rząd umożliwia MFiPR rozpoczęcie negocjacji z Komisją Europejską. Resort funduszy zakłada, że zmieniony program zostanie przyjęty przez KE jesienią.
Integracja z Programem 800+
Od 1 września dzieci z Ukrainy będą objęte obowiązkiem szkolnym, a ich uczestnictwo w polskim systemie edukacji będzie warunkiem koniecznym do otrzymywania świadczenia 800+. Zmiana ta wprowadzona została nowelizacją ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy, mającą na celu zapewnienie, że dzieci te będą uczestniczyć w procesie edukacyjnym w Polsce.
Raport CEO i Szacunki Dotyczące Dzieci Ukraińskich
Centrum Edukacji Obywatelskiej (CEO) opublikowało raport „Uczniowie uchodźcy z Ukrainy w polskim systemie edukacji”, w którym oszacowano, że od 20 tysięcy do 150 tysięcy ukraińskich dzieci nie podjęło edukacji w polskich szkołach. Paulina Chrostowska, starsza koordynatorka projektów edukacyjnych w CEO, wskazała, że we wrześniu br. do polskich szkół może pójść od 20 tysięcy do 60 tysięcy ukraińskich dzieci.
Analiza Liczb i Wyzwani
Raport CEO wykazał, że liczba dzieci w wieku szkolnym w rejestrze PESEL UKR wynosi 298 tysięcy, z czego na 155 tysięcy pobierane jest świadczenie 800+, a liczba dzieci uczęszczających do polskich szkół wynosi 134 tysiące. Wynika z tego, że 21 tysięcy dzieci w wieku szkolnym, na które pobierane jest świadczenie 800+, nie uczęszcza do polskich szkół. Możliwe, że te dzieci uczęszczają do ukraińskich szkół online lub w ogóle nie biorą udziału w procesie nauczania.
Wyzwani Edukacyjne i Społeczne
Chrostowska zaznaczyła, że najbardziej niepokojące są sytuacje, kiedy uczniowie ukraińscy przebywają w Polsce, ale nie korzystają ani z polskiego systemu oświaty, ani ze szkoły ukraińskiej online. Takie sytuacje wymagają szczególnej uwagi, aby zapewnić, że wszystkie dzieci mają dostęp do edukacji i wsparcia psychologiczno-pedagogicznego.
Podsumowanie i Wnioski
Program „Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego 2021-2027” ma kluczowe znaczenie dla integracji i wsparcia dzieci z Ukrainy w polskim systemie edukacji. Przyjęcie uchwały przez rząd oraz przeznaczenie 500 milionów złotych z funduszy unijnych pozwoli na lepsze przygotowanie szkół do przyjęcia nowych uczniów oraz zapewnienie im odpowiednich warunków edukacyjnych. Zatrudnienie asystentów międzykulturowych, szkolenia dla nauczycieli oraz wsparcie psychologiczne to kluczowe elementy programu, które pomogą w adaptacji dzieci z Ukrainy i zapewnieniu im jak najlepszych warunków do nauki i rozwoju.
Jednak wyzwania są duże, a skuteczna integracja wymaga nie tylko wsparcia finansowego, ale także systemowego podejścia i zaangażowania wszystkich zainteresowanych stron. Długofalowe efekty programu będą zależały od jego skutecznej realizacji i dostosowania do rzeczywistych potrzeb dzieci oraz szkół. Edukacja jest kluczowym elementem integracji społecznej i przyszłości młodych pokoleń, dlatego tak istotne jest, aby wszystkie dzieci, niezależnie od pochodzenia, miały równe szanse na edukację i rozwój.
