Planując przyszłoroczne budżety, wiele gmin w Polsce decyduje się na wprowadzenie zmian w stawkach czynszów oraz opłat za odpady. Zakończenie trzyletniego okresu obowiązywania taryf za wodę stanowi dodatkowy czynnik, który wpłynie na wzrost wydatków mieszkańców.
Wzrost czynszów i opłat
Niektóre podwyżki weszły w życie już teraz lub wejdą w drugiej połowie bieżącego roku. Od wczoraj mieszkańcy gminy Złotów w województwie wielkopolskim płacą więcej za wodę i odprowadzanie ścieków. Czynsze za lokale w zasobie mieszkaniowym w Bielsku-Białej wzrosną od 1 października, a od nowego roku z podobnymi podwyżkami muszą się liczyć mieszkańcy Poznania i Warszawy. Kraków z kolei od sierpnia podniesie ceny biletów miesięcznych na komunikację miejską. Wzrosty opłat za odpady są najbardziej widoczne w miejscach, gdzie utrzymywano je na niskim poziomie, mimo rosnących kosztów.
– Teraz bańka pękła i po ostatnich wyborach samorządowych włodarze gmin chcą skończyć z fikcją niskich opłat za odpady, nieadekwatnych do ponoszonych kosztów – komentuje Karol Wójcik, przewodniczący rady programowej Izby Branży Komunalnej w rozmowie z DGP.
Podwyżki ceny wody
Kończący się trzyletni okres taryf za wodę i ścieki dla przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych przynosi kolejne wzrosty opłat. Od wczoraj w Złotowie za 1 m³ wody gospodarstwa domowe płacą 5,86 zł, a za ścieki 18,68 zł, co stanowi wzrost odpowiednio o 1,23 zł (ok. 26,6%) i o 6,8 zł (ok. 57%). Prognozy wskazują, że w latach 2026–2027 ceny wzrosną do 6,50 zł za wodę i 20,63 zł za ścieki. Głównym powodem podwyżek są rosnące koszty wynagrodzeń, materiałów i usług. W niektórych firmach podwyżki sięgają nawet 50–60%, co jest efektem polityki regulacyjnej Wód Polskich z lat 2021–2022.
– Czy wspomniane wzrosty to koniec podwyżek w najbliższym czasie? Trudno jednoznacznie przesądzić. Do końca bieżącego roku obowiązuje zamrożenie cen energii elektrycznej. Obawiam się, że w razie ich odmrożenia możemy mieć powtórkę z lat ubiegłych, skokowy wzrost kosztów energii w przedsiębiorstwach i kolejną falę podwyżek – komentuje ekspert.
Przekazanie kompetencji zatwierdzania taryf gminom przez Ministerstwo Infrastruktury, planowane na przyszły rok, może spowodować, że Wody Polskie będą ingerować w proces tylko w przypadku podwyżek sięgających 15% średniej ceny w regionie.
Opłaty za odpady w górę
Większość gmin, które podniosły ceny za śmieci podczas największej inflacji, na razie wstrzymuje się z kolejnymi podwyżkami. Przykłady to m.in. Wrocław i Lublin. Samorządy monitorują jednak prace nad systemem kaucyjnym, który może spowodować kolejne wzrosty cen. W Ciechanowie od października opłata od mieszkańca wzrośnie z 13 zł do 19,5 zł, a w Ostrołęce z 12,5 zł do 25 zł.
– Nowe umowy na odbiór odpadów komunalnych będą zawierane na przełomie roku 2024/2025, więc wejście systemu kaucyjnego będzie bardzo ważnym argumentem przemawiającym za wzrostem cen usługi – informuje magistrat.
W Bielsku-Białej jednoosobowe gospodarstwo domowe zapłaci za odpady 39 zł, co oznacza wzrost o 11 zł. Radni Gołdapi podnieśli opłatę od osoby z 26 zł do 34 zł, ale i tak z budżetu gminy trzeba będzie dopłacić ponad 700 tys. zł.
Podwyżki biletów i czynszów
Większość samorządów na razie nie podnosi cen biletów komunikacji miejskiej, wyjątkiem jest Kraków. Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia prowadzi analizy, ale na razie nie podjęła decyzji o podwyżkach.
Samorządy chcą także urealnić czynsze za mieszkania pozostające w gminnym zasobie. W Bielsku-Białej od 1 października podstawowa stawka za 1 m² wzrasta z 9 zł do 11 zł. W Warszawie w tym roku podniesiono stawkę dla najemców lokali komunalnych o 10% i taka sama planowana jest na 2025 r. W Poznaniu od przyszłego roku również wzrosną stawki czynszu.
– Podnoszenie stawek czynszu jest konieczne dla efektywnego zarządzania komunalnym zasobem mieszkaniowym oraz zabezpieczenia środków w związku ze wzrostem kosztów utrzymania nieruchomości. Stopniowa podwyżka czynszu uwzględnia sytuację materialną rodzin zamieszkujących w zasobie mieszkaniowym miasta – podkreśla Dobrosława Janas, dyrektor Biura Spraw Lokalowych Urzędu Miasta Poznania.
