Zgodnie z najnowszym orzeczeniem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE), banki są zobowiązane do przeprowadzania skrupulatnej weryfikacji pełnomocnictw notarialnych przed autoryzacją transakcji płatniczych. Wymóg ten wynika z unijnej dyrektywy PSD2 (2015/2366) i ma na celu zapobieganie oszustwom finansowym. Sprawa rozpatrywana przez TSUE, dotycząca oszustwa w bułgarskim banku Eurobank, ukazuje konieczność stosowania rygorystycznych procedur weryfikacyjnych przez instytucje finansowe, aby zapewnić bezpieczeństwo środków swoich klientów.
POLECAMY: Nieautoryzowane transakcje płatnicze będzie łatwiej odzyskać od banku
Przypadek Eurobanku
W listopadzie 2017 roku klient bułgarskiego Eurobanku zdeponował na swoim koncie prawie 1 milion euro. Po niespełna trzech miesiącach odkrył, że na jego koncie pozostało jedynie 16 tysięcy euro. Okazało się, że oszust, posługując się rzekomym pełnomocnictwem wystawionym przez notariusza w Mediolanie, niemal całkowicie opróżnił jego konto. Dopiero po zgłoszeniu nieprawidłowości przez klienta, bank skontaktował się z notariuszem w Mediolanie, który zaprzeczył autentyczności pełnomocnictwa.
Stanowisko sądu bułgarskiego
Sąd bułgarski orzekł, że bank nie dochował należytej staranności zgodnie z dyrektywą PSD2, która nakłada na banki obowiązek weryfikacji autoryzacji transakcji płatniczych. Bank tłumaczył swoją niefrasobliwość tym, że pracownik, który otwierał konto, zrozumiał, że klient zamierza działać przez pełnomocnika, co spowodowało brak podejrzeń wobec późniejszego pojawienia się pełnomocnika z rzekomym dokumentem. Niemniej jednak, sąd stwierdził, że bank ponosi odpowiedzialność za nieautoryzowane transakcje, chyba że wynikały one z rażącego zaniedbania klienta, czego w tym przypadku nie wykazano.
Orzeczenie TSUE
TSUE podzielił stanowisko sądu bułgarskiego, uznając, że nawet potwierdzone notarialnie pełnomocnictwo nie zwalnia banku z obowiązku przeprowadzenia właściwej procedury weryfikacyjnej. Bank musi wykazać, że użytkownik usług płatniczych należycie wyraził zgodę na daną transakcję płatniczą za pomocą pełnomocnictwa. W przeciwnym razie, bank ponosi odpowiedzialność za straty wynikłe z nieautoryzowanych transakcji.
Konsekwencje dla polskich banków
Orzeczenie TSUE ma istotne znaczenie dla praktyki również części polskich banków, które często przerzucają na poszkodowanego klienta ciężar udowodnienia, że transakcja doszła do skutku bez jego zgody. Rzecznik Praw Obywatelskich wielokrotnie wskazuje na przypadki, w których osoby poszkodowane przez oszustwa finansowe zwracają się o pomoc, ponieważ banki ignorują polską ustawę o usługach płatniczych (Dz.U. z 2024 r. poz. 30) na rzecz bardziej liberalnych przepisów unijnych.
Perspektywy na przyszłość
Trwają prace nad nową wersją dyrektywy PSD2, która ma wprowadzić bardziej restrykcyjne przepisy, zbliżone do polskich regulacji. Niemniej jednak, banki już teraz powinny dołożyć wszelkich starań, aby weryfikować autentyczność pełnomocnictw notarialnych i zapewnić, że transakcje płatnicze są prawidłowo autoryzowane. Jak pokazuje przypadek Eurobanku, zaniechanie tych obowiązków może prowadzić do poważnych konsekwencji finansowych i prawnych.
Podsumowanie
Orzeczenie TSUE wyraźnie wskazuje, że banki nie mogą polegać wyłącznie na formalnych pełnomocnictwach notarialnych przy autoryzacji transakcji płatniczych. Muszą one przeprowadzać szczegółową weryfikację, aby zapobiec oszustwom finansowym i chronić interesy swoich klientów. Przestrzeganie tych wymogów jest kluczowe nie tylko dla zgodności z unijnymi regulacjami, ale także dla budowania zaufania w relacjach z klientami.
Masz pytania lub potrzebujesz pomocy – zapraszamy do kontaktu!
Informacje zawarte na stronie stanowią opis stanu prawnego na dzień publikacji i nie są poradą prawną w indywidualnej sprawie. Stan prawny od opublikowania może ulec zmianie. Kancelaria nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie wpisu w celu rozwiązania problemów prawnych.
Podstawa prawna: Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 11 lipca 2024 r. w sprawie C-409/22
