Michał Kołodziejczak, sekretarz stanu, rozpoczął szeroką ofensywę mającą na celu ograniczenie marnowania żywności w Polsce. Jego najnowsze propozycje zmian w przepisach zakładają znaczące podniesienie kar dla sklepów za niewłaściwe zarządzanie żywnością. W artykule przyjrzymy się szczegółom planowanej nowelizacji ustawy, porównamy obecne przepisy z nowymi regulacjami, oraz zanalizujemy reakcje branży handlowej i organizacji pozarządowych.
Dotychczasowa Regulacja
Ustawa dotycząca marnowania żywności w Polsce została wprowadzona 1 marca 2020 roku i stanowiła odpowiedź na rosnący problem marnotrawstwa. Oferowała szereg wytycznych dotyczących definicji marnowania żywności oraz obowiązków sklepów i organizacji odpowiedzialnych za jej przekazywanie. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, sklepy musiały przestrzegać określonych zasad dotyczących przekazywania żywności do organizacji społecznych oraz ponosiły określone kary za niewłaściwe postępowanie z produktami spożywczymi.
Skala Problemów
Michał Kołodziejczak na czwartkowej konferencji prasowej (25 lipca 2024) przedstawił alarmujące dane dotyczące marnowania żywności w Polsce. Co sekundę marnowane są ilości żywności odpowiadające 184 bochenkom chleba. Każdy Polak wyrzuca rocznie średnio około 250 kg żywności, co przekłada się na stratę wartości około 3,5 tys. zł. Co więcej, poseł Piotr Głowacki wyliczył, że marnotrawstwo w skali roku mogłoby zapełnić 125 tys. ciężarówek TIR, które ustawione jedna za drugą mogłyby połączyć Warszawę z Rzymem.
Planowana Nowelizacja: Kluczowe Zmiany
Podniesienie Kar
Jednym z najważniejszych elementów nowelizacji, który zapowiada Michał Kołodziejczak, jest pięciokrotne zwiększenie kar za marnowanie żywności. Obecnie stawka kary wynosi 0,1 zł za kilogram zmarnowanej żywności, co przekłada się na 100 zł za tonę. Nowe przepisy przewidują wzrost tej stawki do 500 zł za tonę. Kołodziejczak podkreśla, że podniesienie kar ma na celu zmotywowanie sklepów do bardziej efektywnego zarządzania zapasami oraz minimalizacji strat.
Nowe Obowiązki dla Sklepów
Nowelizacja przewiduje również nowe obowiązki dla sklepów o powierzchni powyżej 250 m². Każdy taki sklep będzie zobowiązany do podpisania umowy z organizacjami, które będą odbierały nadwyżki żywności. Dodatkowo, sklepy będą musiały prowadzić aktywne kampanie reklamowe dotyczące przeciwdziałania marnowaniu żywności, za co grozi kara w wysokości 5 tys. zł za brak takiej kampanii.
Obniżanie Cen Żywności Zbliżającej się do Końca Terminu
Kołodziejczak zaproponował również koncepcję obniżania cen żywności, której termin ważności zbliża się do końca. Tego rodzaju zmiana ma na celu zwiększenie atrakcyjności produktów dla klientów oraz redukcję strat ponoszonych przez sklepy z tytułu marnowania żywności. Pomysł ten ma również na celu skłonienie sklepów do bardziej efektywnego zarządzania zapasami.
Reakcje Branży Handlowej i Organizacji Pozarządowych
Sprzeciw Branży Handlowej
Branża handlowa zareagowała na zapowiedzi nowelizacji z mieszanymi uczuciami. Renata Juszkiewicz, prezes Polskiej Organizacji Handlu i Dystrybucji, podkreśla, że problem marnowania żywności w dużej mierze dotyczy gospodarstw domowych, a nie sklepów. Z analizy wynika, że tylko około 5% żywności marnuje się na etapie dystrybucji i handlu, podczas gdy ponad 60% strat pochodzi z gospodarstw domowych. Juszkiewicz uważa, że wyższe kary i nowe obowiązki dla sieci handlowych mogą nie być skuteczną strategią w walce z marnowaniem żywności.
Reakcja Organizacji Pozarządowych
Z kolei przedstawiciele organizacji pozarządowych, takich jak Banki Żywności, postrzegają nowelizację jako krok w dobrą stronę. Beata Ciepła, prezes zarządu Banków Żywności, zauważa, że chociaż ustawa z 2019 roku miała być nowelizowana po 18 miesiącach, to jej wprowadzenie mogłoby zwiększyć skłonność dużych sklepów do oddawania żywności organizacjom społecznym zamiast jej wyrzucania.
Potencjalne Skutki Nowelizacji
Zmiana w Zarządzaniu Żywnością
Podwyższenie kar oraz nowe obowiązki mogą skłonić sklepy do bardziej efektywnego zarządzania żywnością i współpracy z organizacjami pozarządowymi. Zwiększona presja finansowa może również zachęcić do wdrażania lepszych praktyk w zakresie zarządzania zapasami i redukcji strat.
Korzyści dla Konsumentów
Obniżanie cen żywności zbliżającej się do końca terminu może przynieść korzyści konsumentom, którzy będą mogli kupować produkty po niższych cenach. Długofalowo, może to wpłynąć na poprawę efektywności zarządzania zapasami i zmniejszenie marnotrawstwa.
Podsumowanie
Nowelizacja ustawy dotyczącej marnowania żywności w Polsce zapowiadana przez Michała Kołodziejczaka ma na celu znaczące zmniejszenie skali marnotrawstwa poprzez podniesienie kar oraz wprowadzenie nowych obowiązków dla sklepów. Zmiany te mogą wpłynąć na sposób zarządzania żywnością w Polsce i przyczynić się do poprawy efektywności w zakresie zarządzania zapasami. Warto śledzić dalszy rozwój sytuacji i przygotować się na potencjalne zmiany w przepisach oraz praktykach rynkowych.
Często Zadawane Pytania (FAQ)
1. Co zmienia się w nowelizacji ustawy o marnowaniu żywności?
Nowelizacja ustawy przewiduje pięciokrotne zwiększenie kar za marnowanie żywności, wprowadzenie nowych obowiązków dla sklepów dotyczących umów z organizacjami pozarządowymi oraz kampanii reklamowych, a także obniżanie cen żywności zbliżającej się do końca terminu.
2. Jakie są główne zarzuty wobec nowelizacji ustawy?
Główne zarzuty dotyczą tego, że problem marnowania żywności w Polsce w dużej mierze dotyczy gospodarstw domowych, a nie sklepów. Krytycy wskazują, że wprowadzenie wyższych kar dla sieci handlowych może nie być skuteczną strategią w walce z marnowaniem żywności.
3. Jakie korzyści dla konsumentów mogą wynikać z nowelizacji?
Obniżanie cen żywności zbliżającej się do końca terminu może przynieść korzyści konsumentom poprzez możliwość zakupu produktów po niższych cenach. Długofalowo może to również wpłynąć na poprawę efektywności zarządzania zapasami i zmniejszenie marnotrawstwa.
