W poniedziałek (29.07.2024 roku) rząd ma przedstawić wytyczne dla prokuratury w sprawie aborcji. Jak informuje „Dziennik Gazeta Prawna” (DGP) w poniedziałkowym wydaniu, ich zakres może być na tyle szeroki, że może prowadzić do stopniowego odejścia od karania za pomoc w przerywaniu ciąży.
Kontekst prawny i społeczny
Zgodnie z informacjami „DGP”, dokument rządowy ma być odpowiedzią na odrzucenie w połowie lipca projektu Lewicy, który znosił karanie za pomoc w aborcji. Premier Donald Tusk zapowiedział w zeszłym tygodniu, że nowe wytyczne dla prokuratury dotyczące ścigania pomocy w aborcji pojawią się w poniedziałek. Premier wyraził nadzieję, że nowe wytyczne mogą złagodzić codzienne życie kobiet, które decydują się na przerwanie ciąży, bez konieczności zmian ustawowych.
Przygotowania Ministerstwa Sprawiedliwości
Ministerstwo Sprawiedliwości, na polecenie premiera, przygotowało dokument, który może prowadzić do zaprzestania ścigania niektórych form pomocnictwa w aborcji. Jak przypomina gazeta, premier twierdził, że stosunek prokuratury do kwestii poronień zmienił się ostatnio „dość radykalnie”. Jeszcze kilkanaście miesięcy temu podejście do naturalnych poronień było „nadzwyczaj zawzięte i podejrzliwe”, ale według premiera, nastąpiła wyraźna poprawa w tej kwestii.
Inicjatywy legislacyjne
Niezależnie od wytycznych przygotowanych przez Ministerstwo Sprawiedliwości, Lewica, wspólnie z Koalicją Obywatelską, ponownie złożyła w Sejmie projekt tzw. ustawy depenalizacyjnej. Pod propozycją zmian w kodeksie karnym podpisało się także czworo posłów Polski 2050 oraz poseł PSL Agnieszka Kłopotek. Jest to ten sam projekt, który został wcześniej odrzucony przez Sejm.
Wzrost liczby aborcji
Poniedziałkowa „Rzeczpospolita” informuje, że liczba aborcji w Polsce gwałtownie wzrosła. Prawdopodobnie już w tym roku liczba legalnych aborcji zbliży się do tej sprzed orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego (TK) z 2020 r. Po usunięciu przesłanki embriopatologicznej, pozostały dwie przesłanki: zagrożenie dla zdrowia kobiety oraz ciąża będąca efektem czynu zabronionego. W 2021 roku, po wyroku TK, w Polsce wykonano zaledwie 32 legalne aborcje.
Nowe dane i interpretacje
Dane z 2023 roku wskazują na przeprowadzenie 425 legalnych aborcji, co jest niemal trzykrotnie większą liczbą niż w 2022 roku, kiedy było ich 161. Liczba aborcji rośnie z roku na rok, więc prawdopodobnie już w tym roku liczba zabiegów przekroczy tysiąc, co będzie zbliżone do liczby sprzed wyroku TK.
Dane pokazują również lawinowy wzrost liczby ciąż zagrażających zdrowiu lub życiu kobiety. W 2023 roku na podstawie tej przesłanki przeprowadzono 423 aborcje, podczas gdy w 2020 roku było ich zaledwie 21. Jak wskazuje mec. Kamila Ferenc z Fundacji na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny, zagrożenie dla zdrowia psychicznego często dotyczy ciąż, w których stwierdzono nieuleczalną chorobę lub uszkodzenie płodu. Zagrożenie dla zdrowia psychicznego wypełniło lukę powstałą po usunięciu z prawa przesłanki embriopatologicznej.
Podsumowanie
Nowe wytyczne dla prokuratury mogą znacząco zmienić podejście do ścigania pomocy w aborcji w Polsce. Choć dokument rządowy nie wymaga zmian ustawowych, może złagodzić codzienne życie kobiet decydujących się na przerwanie ciąży. Wzrost liczby aborcji i zmiany interpretacji przepisów przez lekarzy wskazują na potrzebę dalszej debaty i refleksji nad polityką aborcyjną w Polsce.
