Darowizna jest regulowana przez artykuł 888 Kodeksu cywilnego i polega na bezpłatnym przekazaniu aktywów przez darczyńcę obdarowanemu bez oczekiwania na świadczenia zwrotne. Zachowek, opisany w artykule 991 Kodeksu cywilnego, ma na celu zabezpieczenie finansowe najbliższych członków rodziny spadkodawcy (zstępnych, małżonka oraz rodziców), którzy mogliby dziedziczyć z mocy ustawy, ale zostali pominięci w testamencie.
POLECAMY: Czy zachowek się przedawnia?
Prawo do zachowku
Prawo do zachowku jest szczególnie istotne, gdy spadkodawca za życia przekazał znaczny majątek, np. mieszkanie, osobom trzecim, zmniejszając wartość spadku. W takiej sytuacji darowizna mogłaby być używana do obejścia przepisów o dziedziczeniu, dlatego zachowek chroni interesy ustawowych spadkobierców. Przy ustalaniu wysokości zachowku uwzględnia się również wartość darowizn dokonanych przez spadkodawcę za życia, aby zapewnić, że spadkobiercy otrzymają należną część majątku.
POLECAMY: Zachowek w prawie spadkowym: Kluczowe informacje i zasady
Zachowek od darowizny mieszkania
Zachowek przysługuje od każdej darowizny, która w istotny sposób zmniejsza wartość masy spadkowej. Roszczenie o uzupełnienie zachowku może dotyczyć zarówno nieruchomości, jak i cennych ruchomości. Kluczowe jest określenie wartości rynkowej nieruchomości w momencie darowizny oraz w chwili otwarcia spadku.
Osoby uprawnione mogą wnieść roszczenie przeciwko obdarowanemu, nawet jeśli nie jest on spadkobiercą. Jednak, jeśli darowizna została dokonana ponad dziesięć lat przed śmiercią spadkodawcy, prawo nie wymaga uwzględniania jej w masie spadkowej przy obliczaniu zachowku.
Obliczanie zachowku
Wartość zachowku oblicza się na podstawie bieżącej wartości rynkowej nieruchomości. Na przykład, jeśli rodzic darował dziecku nieruchomość, a jej wartość znacznie wzrosła do momentu śmierci darczyńcy, pozostali spadkobiercy mogą ubiegać się o zachowek odpowiadający aktualnej wartości rynkowej tej nieruchomości.
Przykład obliczenia zachowku:
- Wartość rynkowa mieszkania: 500 000 zł
- Spadkobiercy ustawowemu przysługiwałoby 250 000 zł w ramach dziedziczenia.
- Zachowek dla dorosłego, pełnosprawnego uprawnionego wynosi połowę tej kwoty, czyli 125 000 zł.
- Dla osób małoletnich lub trwale niezdolnych do pracy zachowek wynosi 2/3 kwoty przysługującej w ramach dziedziczenia ustawowego.
Proces dochodzenia zachowku
Aby uzyskać zachowek od darowizny mieszkania, spadkobiercy muszą złożyć odpowiednie roszczenie. Roszczenie jest skierowane do obdarowanego, który musi wypłacić uprawnionym należne pieniądze.
Podsumowanie
- Zachowek chroni interesy ustawowych spadkobierców, zabezpieczając ich przed skutkami znacznych darowizn dokonanych przez spadkodawcę za życia.
- Prawo do zachowku przysługuje od każdej darowizny, która zmniejsza wartość masy spadkowej.
- Wysokość zachowku zależy od stopnia pokrewieństwa i sytuacji życiowej spadkobiercy.
- Proces dochodzenia zachowku wymaga określenia wartości rynkowej darowanej nieruchomości w momencie darowizny oraz w chwili otwarcia spadku.
Informacje zawarte na stronie stanowią opis stanu prawnego na dzień publikacji i nie są poradą prawną w indywidualnej sprawie. Stan prawny od opublikowania może ulec zmianie. Kancelaria nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie wpisu w celu rozwiązania problemów prawnych.
Masz pytania lub potrzebujesz pomocy – zapraszamy do kontaktu!
