Urzędnicy będą kontrolować jako tajni agenci. Nawet do 1 miliona zł kary

W obliczu dynamicznych zmian w zakresie ochrony konsumentów, Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) złożył do Sejmu propozycję nowelizacji ustawy, która może zrewolucjonizować sposób, w jaki prowadzona jest kontrola nad produktami na polskim rynku. Nowe przepisy mają na celu zwiększenie skuteczności działań kontrolerskich oraz wprowadzenie bardziej restrykcyjnych kar za naruszenia przepisów. Projekt, który przewiduje szereg radykalnych zmian, w tym możliwość „ukrywania tożsamości” kontrolerów, postawił przed polskim prawodawcą nowe wyzwania.

Kontekst i cele nowelizacji

Projekt nowelizacji ustawy o ogólnym bezpieczeństwie produktów jest odpowiedzią na nowe rozporządzenie Parlamentu Europejskiego z 10 maja 2023 roku. Rozporządzenie to wprowadza szereg regulacji dotyczących wszystkich produktów wprowadzanych do obrotu na terenie Unii Europejskiej, z wyjątkiem usług i produktów o specjalnym przeznaczeniu, które podlegają innym regulacjom. Nowe przepisy mają na celu wzmocnienie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa konsumentów poprzez dostosowanie krajowych przepisów do unijnych norm.

W związku z powyższym, UOKiK wniósł do Sejmu propozycję wprowadzenia szerszych uprawnień dla kontrolerów, które mają na celu ułatwienie i usprawnienie monitorowania rynku oraz egzekwowania prawa. Wśród proponowanych zmian znajduje się możliwość przeprowadzania kontroli incognito, co oznacza, że kontrolerzy mogliby działać pod fałszywymi tożsamościami, a także przeprowadzać kontrole zdalne. Dodatkowo, projekt zakłada możliwość nakładania wyższych kar finansowych oraz bardziej drastycznych środków egzekucyjnych wobec przedsiębiorców, takich jak blokowanie dostępu do interfejsów online czy usuwanie treści dotyczących produktów z takich interfejsów.

Kluczowe zmiany i nowe uprawnienia

W projekcie nowelizacji uwzględniono szereg istotnych zmian, które mają na celu zwiększenie efektywności działań UOKiK. Po pierwsze, kontrolerzy zyskają prawo do przeprowadzania „kontrolowanych zakupów” incognito. To oznacza, że będą mogli kupować produkty bez ujawniania swojej prawdziwej tożsamości, co ma na celu zminimalizowanie ryzyka, że przedsiębiorcy zmienią swoje praktyki w obliczu nadchodzącej kontroli.

Po drugie, projekt przewiduje możliwość przeprowadzania kontroli zdalnych, co oznacza, że UOKiK będzie mógł monitorować i badać produkty bez fizycznego ich odbierania. To innowacyjne podejście ma na celu usprawnienie procesu kontrolnego i pozwoli na szybsze reagowanie na ewentualne nieprawidłowości.

Kolejną kluczową zmianą jest zwiększenie maksymalnej kwoty kar administracyjnych, które UOKiK będzie mógł nałożyć na przedsiębiorców. Dotychczas maksymalna kara wynosiła 100 tys. zł, podczas gdy nowelizacja przewiduje podniesienie tej kwoty do 1 mln zł. Taki ruch ma na celu zwiększenie wpływów do budżetu państwa oraz wzmocnienie skuteczności karania podmiotów naruszających przepisy.

Wpływ na budżet państwa i dalsze kroki legislacyjne

Propozycja nowelizacji ustawy jest częścią szerszych działań mających na celu dostosowanie polskiego prawa do unijnych norm oraz poprawę efektywności ochrony konsumentów. Wzrost wysokości kar administracyjnych ma również na celu zwiększenie wpływów do budżetu państwa. Jak zauważa UOKiK, średnia roczna wysokość kar administracyjnych nałożonych w latach 2022 i 2023 wyniosła 515 tys. zł. Zatem podniesienie maksymalnej kwoty kary może znacząco zwiększyć dochody budżetowe.

Projekt nowelizacji został skierowany do konsultacji i obecnie znajduje się w fazie legislacyjnej. W planie jest jego procedowanie do końca 2024 roku. W międzyczasie, UOKiK będzie pracować nad dalszymi szczegółami i przygotowaniem przepisów wykonawczych, które będą regulować nowe uprawnienia i obowiązki kontrolerów.

Reakcje i przyszłość

Wprowadzenie nowych przepisów budzi mieszane uczucia. Z jednej strony, proponowane zmiany mają na celu zwiększenie ochrony konsumentów i poprawę skuteczności nadzoru nad rynkiem. Z drugiej strony, obawy budzi potencjalne nadużywanie nowych uprawnień przez kontrolerów oraz możliwość zbytniego obciążenia przedsiębiorców, zwłaszcza mniejszych firm, które mogą mieć trudności w dostosowaniu się do nowych wymogów.

Pomimo kontrowersji, nowe prawo ma szansę na wprowadzenie istotnych zmian w zakresie ochrony konsumentów w Polsce. Jeśli projekt zostanie przyjęty, może znacząco wpłynąć na sposób funkcjonowania rynku i relacje między konsumentami a przedsiębiorcami. Kluczowe będzie jednak monitorowanie implementacji nowych przepisów oraz ich wpływu na praktykę rynkową i skuteczność egzekwowania prawa.