W głośnej sprawie aresztu dla posła Marcina Romanowskiego, polityka Suwerennej Polski i członka klubu PiS, doszło do istotnego zwrotu. Przewodnicząca wydziału Sądu Okręgowego w Warszawie, do którego trafił wniosek prokuratury, stwierdziła brak podstaw do zmiany składu orzekającego w tej sprawie. To oznacza, że sędzia Przemysław Dziwański, przeciwko któremu skierowano wniosek o wyłączenie, pozostanie w składzie sędziowskim, który rozpatrzy zażalenie prokuratury.
POLECAMY: Podejrzany Romanowski przyznał się do defraudacji środków z Funduszu Sprawiedliwości
Prokuratura bezskutecznie walczy o wyłączenie neosędziego
Wniosek o wyłączenie neosędziego Dziwańskiego opierał się na przepisach art. 47b § 1 i 3 ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych. Zgodnie z tym przepisem, zmiana składu sądu może nastąpić jedynie w przypadku „niemożności rozpoznania sprawy w dotychczasowym składzie albo długotrwałej przeszkody w rozpoznaniu sprawy”. Prokuratura argumentowała, że takie przeszkody wystąpiły w przypadku neosędziego Dziwańskiego, jednak przewodnicząca wydziału nie uznała tych argumentów.
POLECAMY: Sąd: Neosędziowie nie są sędziami. Prezydent nie może ich legalizować
Sędzia Anna Ptaszek, rzecznik prasowy Sądu Okręgowego w Warszawie, poinformowała, że przewodnicząca X Wydziału Karnego Odwoławczego wydała decyzję, w której nie znalazła podstaw do zmiany wcześniejszych zarządzeń dotyczących składu orzekającego.
Przypominamy, że 13 sierpnia 2024 roku przewodnicząca X wydziału karnego odwoławczego Sądu Okręgowego w Warszawie, Monika Jankowska, wyznaczyła nowy skład orzekający, który ma rozpoznać odwołanie Prokuratury Krajowej. W składzie tym znaleźli się: neosędzia Przemysław Dziwański oraz legalni sędziowie Wanda Jankowska-Bebeszko i Leszek Parzyszek. Decyzja ta jest o tyle zaskakująca, że ignoruje wcześniejsze orzeczenie sędziego Chmielewskiego, który wyłączył Dziwańskiego z orzekania w tej sprawie.
Przewodnicząca Jankowska uznała, że są dwa sprzeczne orzeczenia dotyczące wyłączenia Dziwańskiego – jedno wydane przez sędziego Jackowskiego, drugie przez sędziego Chmielewskiego. Oba te orzeczenia są w obrocie prawnym, dlatego przewodnicząca zdecydowała, że sam skład orzekający musi podjąć decyzję, które z nich jest wiążące. Tym samym neosędzia Dziwański stanie przed dylematem, czy może samodzielnie orzekać o swojej zdolności do uczestnictwa w składzie orzekającym, co rodzi pytania o konflikt interesów i niezależność sądu.
Sprawa odwoławcza zaplanował jest na 27.09.2024 roku. Obecnie z uwagi na jej zawiłość w zakresie przypisania do jej rozpoznania osoby nieuprawnionej nie można przewidywać jej szybkiego zakończenia.
Kontrowersje Wokół Składu Sędziowskiego
Sprawa Marcina Romanowskiego budzi wiele kontrowersji, szczególnie w kontekście decyzji o składzie orzekającym. Przypomnijmy, że 12 sierpnia Sąd Okręgowy w Warszawie wydał decyzję o wyłączeniu sędziego Dziwańskiego z tego składu. Wyłączenie miało związek z wnioskiem Prokuratury Krajowej, która argumentowała, że sędzia został powołany przez wadliwie ukształtowaną Krajową Radę Sądownictwa i podpisał listę poparcia do KRS dla byłego wiceszefa Ministerstwa Sprawiedliwości, Łukasza Piebiaka. Jednak decyzja o wyłączeniu sędziego została podjęta w kontekście innego wniosku, co doprowadziło do powstania prawnego „węzła gordyjskiego”, jak określiła to sędzia Ptaszek. Sytuacja ta stawia przed sędziami wyzwaniami, ponieważ w obiegu prawnym funkcjonują dwa sprzeczne postanowienia, z których oba są prawomocne.
Złożoność Prawna Sprawy
Aktualnie to na członkach składu orzekającego ciąży odpowiedzialność za samodzielne podjęcie decyzji dotyczącej ostatecznego składu. Sytuacja ta może mieć poważne implikacje, zwłaszcza w kontekście dalszych działań prokuratury.
Prokuratura, jak wynika z jej zażalenia, twierdzi, że immunitet Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy, którym posługuje się Romanowski, nie obejmuje czynów, o które jest podejrzewany. Zarzuty wobec posła dotyczą m.in. ustawiania konkursów na fundusze z Funduszu Sprawiedliwości, na kwotę przekraczającą 112 milionów złotych. W razie niekorzystnego rozstrzygnięcia, prokuratura zapowiada dalsze kroki, w tym wniosek o uchylenie immunitetu Romanowskiemu.
Jak przywrócić praworządność?
Naszym zdaniem rozwiązanie problemu neosędziów, które nie naruszałoby żadnych reguł prawnych, wymagałoby wyzerowania wszystkiego, co ci sędziowie zrobili. To z powodów praktycznych jest nieakceptowalne.
Jeżeli mamy indywidualnie rozstrzygać o statusie neosędziów, stoimy przed wyborem: możemy albo szukać rozwiązania najbardziej (pozornie) zgodnego z prawem, które jednak będzie zawierać ukryte rozstrzygnięcie polityczne, albo możemy przyjąć rozwiązanie otwarcie naruszające reguły prawne, ale nieukrywające swojego politycznego charakteru.
A ten wybór, sam w sobie, jest już wyborem politycznym.
Przypominamy, że nie tylko my oraz duża część środowiska prawniczego uważa, że neoKRS jest instytucją nieleglaną. Podobnego zdania jest sędzia Pszczółkowski, który w zdaniu odrędbnym stwierdził, że obecny KRS nie jest organem ukształtowanym w sposób wymagany przez Konstytucję.
Jego argumentacja opiera się na zapisach dotyczących składu KRS, zwłaszcza odnoszących się do art. 9a ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa. Zmiany w składzie KRS wprowadzone w 2017 roku są według sędziego Pszczółkowskiego sprzeczne z art. 187 ust. 1 Konstytucji.
Sędzia podkreśla, że zgodnie z konstytucją dochowanie wymogów dotyczących uformowania składu organu, w tym KRS, jest warunkiem koniecznym do zdolności tego organu do realizacji mu powierzonych kompetencji. W tym kontekście wymienia możliwość występowania z wnioskami do Trybunału Konstytucyjnego w sprawach związanych z niezawisłością sądów i niezależnością sędziów.
Stanowisko to ma znaczenie dla oceny legitymacji KRS w postępowaniach przed Trybunałem Konstytucyjnym, zwłaszcza w kontekście kwestii budżetowych i zamrożenia sędziowskich pensji. Sędzia Pszczółkowski wskazuje na istotność przestrzegania norm konstytucyjnych w kształtowaniu organów, które odgrywają kluczową rolę w systemie prawnym, taką jak Krajowa Rada Sądownictwa.
„Krajowa Rada Sądownictwa w składzie ukształtowanym z zastosowaniem art. 9a ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o Krajowej Radzie Sądownictwa (Dz. U. z 2021 r. poz. 269, ze zm.; dalej: ustawa o KRS) – dodanego na mocy art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r. poz. 3; dalej: ustawa z 2017 r.) – nie jest organem ukształtowanym w sposób wymagany przez art. 187 ust. 1 Konstytucji.” – napisał w zdaniu odrębnym sędzia Piotr Pszczółkowski.
W dalszej części wywodu sędzia TK tłumaczy, dlaczego obecny mechanizm kształtowania składu KRS „wypacza strukturę konstytucyjną tego organu”.
„Dzieje się tak z co najmniej dwóch powodów. Po pierwsze, ustawodawca, odstępując od utrwalonej praktyki konstytucyjnej, powierzającej samym sędziom wybór sędziów – członków KRS, oraz przekazując tę kompetencję Sejmowi, przyznał temu jednemu organowi władzy politycznej decydujący wpływa na obsadę znakomitej większości składu Rady (tj. wybór 19 spośród 25 członków). Po drugie, ustawodawca, wprowadzając nowy mechanizm wyboru sędziów – członków KRS nie dochował wymogu, aby w składzie Rady zasiadali przedstawicieli każdej z grup sędziów wszystkich rodzajów sądów wprost wymienionych w art. 187 ust. 1 pkt 2 Konstytucji.” – czytamy w zdaniu odrębnym.
W poprzednim okresie (czyli od czasu ustanowienia Krajowego Rejestru Sądowego w 1989 roku do momentu wprowadzenia zmian w 2017 roku), procedura wyboru członków Rady była następująca: osoby te, wybierane spośród sędziów, były wyłaniane przez samych sędziów. Dokładniej, 2 członków Krajowej Rady Sądownictwa były wybierane przez zgromadzenie ogólne sędziów Sądu Najwyższego spośród sędziów tego Sądu; 1 członek KRS był wybierany przez zgromadzenie ogólne sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego spośród sędziów NSA; 2 członków KRS były wybierane przez zebrania zgromadzeń ogólnych sędziów sądów apelacyjnych spośród sędziów apelacyjnych; natomiast 9 członków KRS było wybieranych spośród swojego grona przez zebrania przedstawicieli zgromadzeń ogólnych sędziów w sądach wojewódzkich. Dodatkowo, 1 członek KRS był wybierany przez zgromadzenie ogólne sędziów sądów wojskowych spośród sędziów tychże sądów.
W opinii Piotra Pszczółkowskiego, naruszenie równowagi strukturalnej Krajowej Rady Sądownictwa, wynikającej z Konstytucji, miało miejsce, gdy ustawodawca, za pomocą ustawy z 2017 roku, powierzył Sejmowi uprawnienie do wyboru 15 sędziów, którzy mieliby być członkami KRS. Zdaniem sędziego, przekazanie jednemu organowi władzy politycznej możliwości wyboru łącznie 19 osób (wliczając posłów zasiadających w KRS) spośród 25 miejsc w Radzie uzależniło obsadę znacznej większości składu Rady od decyzji aktualnej większości parlamentarnej.
Sędzia Trybunału Konstytucyjnego powołuje się na wyroki europejskich Trybunałów: Sprawiedliwości i Praw Człowieka, w których stwierdzono, że Krajowa Rada Sądownictwa utraciła niezbędną niezależność wobec władzy politycznej i nie jest w stanie dokonywać niezależnej i obiektywnej selekcji kandydatów na stanowiska sędziowskie, ani składać Prezydentowi RP wniosków o powołanie sędziów.
„Uważam, że zastrzeżenia te odpowiednio należy odnieść również do zdolności wykonywania przez Radę innych kompetencji w zakresie stania na straży niezależności sądów i niezawisłości sędziów, w tym występowania przez nią do Trybunału z wnioskami na podstawie art. 186 ust. 2 Konstytucji. Mam zresztą wrażenie, że Trybunał Konstytucyjny sam już dostrzegł problem, odmawiając w sprawie o sygn. K 12/18 badania legitymacji Krajowej Rady Sądownictwa do wystąpienia z wnioskiem jedynie w celu potwierdzenia własnej pozycji prawnej. ” – stwierdza sędzia.
Piotr Pszczółkowski zwraca uwagę na nie badaną dotąd przez TK kwestię reprezentatywności członków KRS.
„Obecna regulacja modelowo czyni KRS, a więc organ, który zgodnie z art. 186 Konstytucji ma stać na straży niezależności sądów i niezawisłości sędziów, organem posiadającym dużo znaczniejsze poparcie środowiska politycznego niż sędziowskiego.” – czytamy w zdaniu odrębnym.
Sędzia podkreśla, że zgodnie z postanowieniami art. 11a ust. 2 ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa, do zgłoszenia kandydatury na członka Rady uprawnione są podmioty, takie jak grupa co najmniej dwóch tysięcy obywateli lub dwudziestu pięciu sędziów, z wyłączeniem tych, którzy są w stanie spoczynku.
„Przy wyborze członków KRS przewidziany jest obecnie wymóg bardzo wysokiego poparcia czynnika politycznego: posłów dokonujących wyboru członków Rady (modelowo 276 z 460 posłów), przy jednoczesnym wymaganiu bardzo niskiego minimalnym progu poparcia kandydatury na członka Rady wyrażonego przez środowisko sędziowskie (jedynie 25 sędziów z ok. 10.000 sędziów). Podobnie, jako mało reprezentatywny zakwalifikować należy wymóg uzyskania przez kandydata na członka Rady poparcia minimum 2.000 obywateli blisko 38 milionowego Państwa.” – wyjaśnia Piotr Pszczółkowski.
Sędzia przypomina, że Trybunał Konstytucyjny, poprzez orzeczenie w sprawie K 12/18 z 25 marca 2019 roku, zdecydował o umorzeniu kontroli konstytucyjności art. 11a ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa, który stanowi źródło problemu dotyczącego reprezentatywności KRS oraz procedur związanych z gromadzeniem list poparcia dla kandydatów do tego organu. Według sędziego, ta decyzja została podjęta pochopnie i może prowadzić do błędnego przekonania, że skutek orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego dotyczącego możliwości wyboru członków KRS przez polityków oznacza zgodność z Konstytucją również w pozostałym zakresie regulacji dotyczącym wyboru członków KRS.
„Holistyczne rozumienie Konstytucji nakazuje przyjąć, że dla skutecznej realizacji konstytucyjnych zadań stawianych KRS: diagnozowania zagrożeń niezależności sądów i niezawisłości sędziów oraz przeciwdziałania takim zagrożeniom, niezbędne jest posiadanie legitymacji znacznej części środowiska sędziowskiego, mogącego w sposób obiektywny ocenić dotychczasową pracę i postawę kandydata na członka Rady. Rozsądek i doświadczenie życiowe podpowiadają zaś, że dla zachowania konstytucyjnej równowagi władz, udział i poparcie środowiska sędziowskiego w wyborze członków konstytucyjnego organu mającego strzec niezawisłości sędziowskiej i niezależności sądów nie powinien być mniejszy od udziału i poparcia innych władz – tych, przed którymi KRS ma zadanie strzec sądownictwo.” – napisał sędzia TK Piotr Pszczółkowski.
Tym samym sędzia TK potwierdził nasze stanowisko w zakresie braku uprawnienia do wydawania orzeczeń przez neosędziów którzy posługują się nominacją pochodzącą od nielegalnego organu.
Twierdzenie w zakresie braku uprawnienia do wydawania orzeczeń przez osoby posługujące się nominacjami wydanymi na podstawie nielegalnych konkursów organizowanych przez przestępczy organ podszywający się pod KRS znajduje również uzasadnienie w orzecznictwie: Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (wyroki w sprawach: Reczkowicz przeciwko Polsce z dnia 22 lipca 2021 r. – skarga nr 43447/19, Dolińska-Ficek i Ozimek przeciwko Polsce z dnia 8 listopada 2021 r. – skargi nr 49868/19 i 57511/19, Advance Pharma sp. z o.o. przeciwko Polsce z dnia 7 lutego 2022 r. — skarga nr 1469/20, Broda i Bojara przeciwko Polsce z dnia 29 czerwca 2021 r. — skargi nr 26691/18 i 27367/18, Grzęda przeciwko Polsce z dnia 15 marca 2022 r. – skarga nr 43572/18, Wałęsa przeciwko Polsce z dnia 23 listopada 2023 r. — skarga nr 50849/21), wyroki Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (z dnia 19 listopada 2019 r. – sprawa AK z połączonych skarg C 585/18, C 624/18, C 625/18, wyrok Wielkiej Izby Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 6 października 2021 r. w sprawie o sygn. C-487/19), orzeczenia polskiego Sądu Najwyższego (wyrok z dnia 5 grudnia 2019 r. III PO 7/18, OSNP 2020/4/38, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 15 stycznia 2020 r. III PO 8/18, OSNP 2020/10/114, uchwałę połączonych Izb Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2020 r. (BSA 1-4110-1/20) oraz orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego (m.in. postanowienie z dnia 26 czerwca 2019 r. Il GOK 2/18, wyrok z dnia 11 października 2021 r., Il GOK 9/18, wyroki w sprawach Il GOK 10/18, Il GOK 11/18, Il GOK 12/18, Il GOK 13/18, Il GOK 14/18 z dnia 21 września 2021 r.).
Przypominamy, że wydawane orzecznictwa przez neo-sędziów podlegają uchyleniu z mocy prawa. W przypadku postępowań cywilnych na podstawie art. 379 pkt 4 in fine k.p.c., a karnych na podstawie art. 439 § 1 pkt 6 in fine k.p.k.
Czym jest neo-KRS i neo-sędzia
Krajową Radę Sądownictwa wyłoniono w sposób niezgodny z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej co powoduje, że w świetle przyjętej linii orzecznictwa SN, a także TSUE nie można tej instytucji uznać jako organ działający leganie i posiadający uprawnienia do mianowania sędziów. Każdy sędzia mianowany przez ten niekonstytucyjny organ i powołany przez prezydenta do pełnienia służy jest również noe-sędzią, który nie posiada zdolności prawnych do wydawania orzecznictwa,
W tym miejscu zasadnym stanie się podniesienie, że problem powołań „sędziów” po ukształtowaniu „Krajowej Rady Sądownictwa” w wyniku zmian w 2017 roku posiada kilka aspektów. Pierwszy związany jest z przepisami Konstytucji RP, które nakładają na organy władzy publicznej, w tym prawodawcę, obowiązek takiego powoływania sędziów do obowiązków orzeczniczych, który gwarantuje niezbędne minimum niezależności i niezawisłości organów biorących udział w procesie nominacyjnym. Takim organem jest Krajowa Rada Sądownictwa. Ingerencja w konstytucyjne standardy kształtowania sędziowskiego składu tego organu, stwarzająca możliwość ukształtowania Rady przez polityków, czyli wyboru członków sędziowskich Rady w całości przez parlament (z wyłączeniem I Prezesa SN i Prezesa NSA), spowodowała, że ten organ nie spełnia wymogów konstytucyjnych. To sprawia, że w każdym wypadku powołania sędziego pojawia się wątpliwość, która towarzyszy każdemu człowiekowi, który oddaje swoją sprawę pod osąd sądu, czy ten sąd jest sądem właściwym w rozumieniu konstytucyjnym.
Ponadto – to drugi aspekt – w doktrynie, do czego dołożyłem rękę, i w orzecznictwie pojawiła się metoda weryfikacji poprawności powołania sędziów w oparciu o narzędzia, które są w systemie od zawsze, ale zasadniczo nie służą do oceny spełnienia minimalnych przesłanek bezstronności i niezawisłości. Chodzi o instytucje (w przypadku kontroli prewencyjnej) – iudex suspectus i iudex inhabilis, a w przypadku kontroli następczej – bezwzględnej przesłanki odwoławczej, jaką jest nienależyta obsada sądu. Na tym pomyśle posadowione było stanowisko uchwały trzech połączonych Izb Sądu Najwyższego ze stycznia 2020 roku. Uchwała ta zawierała nie do końca właściwe zróżnicowanie: wskazując, że w przypadku SN, ze względu na charakter tego organu, sędziowie powołani po rekomendacji KRS ukształtowanej po 2017 r. nie dają gwarancji niezawisłego i bezstronnego orzekania. I z tego powodu uznano, że wyłącznie ta wada instytucjonalna uzasadnia twierdzenie, że tacy sędziowie pozbawieni są materialnego votum. Uchwała nie zakwestionowała, że te osoby uzyskały status sędziów SN, ale stwierdzono, że nie mają uprawnień do wydawania orzeczeń.
Wydane do tej pory orzeczenia przez takich ‘sędziów’ są dotknięte wadą, z uwagi na nienależytą obsadę sądu, którą traktować należy jako niespełnienie konstytucyjnego wymogu sądu właściwego określonego w art. 45 ust. 1 Konstytucji RP. Wadliwie powołani sędziowie nie powinni orzekać. Od dnia wydania uchwały sędziowie ci są pozbawieni zdolności do orzekania. Nie dysponują materialnym votum, choć mają status sędziów. W związku z powyższą sprawą uznać należy, że na podstawie art. 91 ust. 2 i 3 orzecznictwo wydane TSUE i ETPCz, zasadę pierwszeństwa stosowania prawa
Powyższe stanowisko znajduje uzasadnienie w treść wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 6 października 2021 r. w sprawie C-487 /19, jak też wcześniejszego wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 7 maja 2021 r., skarga nr 4907 /18 Przypominam tym samym kapturowemu sądowi, że zgodnie z art. 9 Konstytucji Rzeczpospolita Polska zobowiązana jest przestrzegać wiążącego ją prawa międzynarodowego. Stosownie zaś do treści art. 91 ust. 2 Konstytucji umowa międzynarodowa ratyfikowana za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie ma pierwszeństwo przed ustawą, jeżeli ustawy tej nie da się pogodzić z umową. Status sędziów oraz gwarancje niezależności sądów, stanowiące istotę prawa do rzetelnego procesu sądowego, znajdują umocowanie w zapisach Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i potwierdzone jest dodatkowo w art. 6 ust. 3 Traktatu o UE. W zakresie niniejszej sprawy nie ma zastosowania wyrok wydany w dniu 7 października 2021 r. przez Trybunał Konstytucyjny w obecnym – wadliwym – składzie w sprawie o sygn. K 13/21, który godzi w interesy obywateli.
Nasze stanowisko w zakresie neo-KRS i neo-sędziów mianowanych przez ten niekonstytucyjny organ potwierdza stanowisko Komisja Europejska, która w dniu 15 lutego 2023 roku podjęła decyzję o skierowaniu sprawy przeciwko Polsce do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w związku z kontrowersyjnym orzeczeniem polskiego Trybunału Konstytucyjnego. Komisja wszczęła przeciwko Polsce postępowanie w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego 22 grudnia 2021 r. – Powodem były wyroki polskiego Trybunału Konstytucyjnego z 14 lipca 2021 r. i 7 października 2021 r., w których uznał on postanowienia traktatów UE za niezgodne z Konstytucją RP, wyraźnie kwestionując zasadę pierwszeństwa prawa UE. Bez wątpienia w świetle treści wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (Wielkiej Izby) z dnia 19 listopada 2019 roku (nr C 585/18, C – 624/18, C 625/18) oraz uchwały pełnego składu Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2020 r. (BSA I-4110-1/20) zachodzi podstawa do stwierdzenia, że instytucja powołana do zapewnienia praworządności łamie prawo i popełnia przestępstwo.
Przypominamy, że wydawane orzecznictwa przez neo-sędziów podlegają uchyleniu z mocy prawa. W przypadku postępowań cywilnych na podstawie art. 379 pkt 4 in fine k.p.c., a karnych na podstawie art. 439 § 1 pkt 6 in fine k.p.k.
W związku z powyższym warto, jest zawsze zasięgnąć rady specjalisty z zakresu prawa, który jest w stanie sprawdzić, czy sędzia orzekający w sprawie posiada zdolność do wydawania orzecznictwa, aby wydany przez niego wyrok nie posiadał wady prawnej. Taką poradę wraz możliwościami, jakie daje Państwu prawo w zakresie zapewnienia sobie sprawiedliwego procesu, można uzyskać w naszej kancelarii, pisząc na adres: kontakt@legaartis.pl
Potrzebujesz pomocy prawnej, napisz do nas lub zadzwoń już teraz.
579-636-527
Sąd Okręgowy w Warszawie odrzucił wniosek Prokuratury Krajowej o zmianę składu orzekającego w sprawie aresztowania posła Marcina Romanowskiego. Decyzja ta podtrzymuje wcześniejsze ustalenia, zgodnie z którymi to neosędzia Przemysław Dziwański ma przewodniczyć postępowaniu. Tym samym, prokuratura nie zdołała odsunąć tego neosędziego od sprawy, pomimo podjętych prób. Złożony przez prokuraturę wniosek dotyczył wystąpienia długotrwałej przeszkody w rozpoznaniu sprawy. Sędzia Anna Ptaszek z Sądu Okręgowego w Warszawie poinformowała, że przewodnicząca wydziału uznała brak podstaw do zmiany wcześniejszych zarządzeń w tej sprawie.
Przesłanki prawne do zmiany składu sędziowskiego
Zgodnie z art. 47b par. 1 ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych, zmiana składu sądu może nastąpić jedynie w przypadku niemożności rozpoznania sprawy w dotychczasowym składzie lub w przypadku wystąpienia długotrwałej przeszkody. Decyzje w tej sprawie podejmuje prezes sądu lub upoważniony przez niego sędzia. W tym przypadku wniosek prokuratury został złożony w trybie art. 47b par. 1 i 3, jednak przewodnicząca X wydziału stwierdziła brak przesłanek do zmiany zarządzeń dotyczących składu sądu.
Zażalenie prokuratury
Sprawa aresztu Marcina Romanowskiego toczy się przed Sądem Okręgowym w Warszawie, który ma rozpatrzyć zażalenie prokuratury na postanowienie Sądu Rejonowego dla Warszawy-Mokotowa z 16 lipca 2023 r. Sąd ten odmówił aresztowania posła z powodu jego immunitetu Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy.
Prokuratura argumentuje, że immunitet, którym posługuje się Romanowski, nie obejmuje czynów, o które jest podejrzany. Przedmiotowe zarzuty dotyczą nadużyć związanych z Funduszem Sprawiedliwości, którym Romanowski miał nadzorować w czasie swojej funkcji wiceministra sprawiedliwości. Prokuratura zapowiedziała, że w razie podtrzymania przez Sąd Okręgowy decyzji o odmowie aresztowania posła, podejmie dalsze kroki prawne, w tym wniosek o uchylenie immunitetu polityka.
Działania Prokuratury Krajowej
Prokuratura Krajowa, dążąc do zmiany składu sędziowskiego, argumentowała, że sędzia Przemysław Dziwański został nominowany przez wadliwie ukształtowaną Krajową Radę Sądownictwa, a także podpisał listę poparcia dla Łukasza Piebiaka, byłego wiceszefa Ministerstwa Sprawiedliwości. Wniosek prokuratury o wyłączenie sędziego Dziwańskiego został pierwotnie odrzucony przez sąd. Jednakże 12 sierpnia sędzia Krzysztof Chmielewski zdecydował o jego wyłączeniu, rozpatrując jednocześnie wniosek sędzi Aleksandry Rusin-Batko o wyłączenie jej ze składu orzekającego.
Tym samym w systemie prawnym pojawiły się dwa sprzeczne postanowienia dotyczące sędziego Dziwańskiego, co sędzia Anna Ptaszek określiła jako „węzeł gordyjski”. Ostateczne rozstrzygnięcie tej kwestii pozostawiono sędziom, którzy będą musieli samodzielnie zdecydować o ostatecznym kształcie składu orzekającego.
Polityczne tło sprawy
Marcin Romanowski, poseł Suwerennej Polski i członek klubu parlamentarnego PiS, pełnił funkcję wiceministra sprawiedliwości w latach 2019-2023. Jego działalność polityczna, szczególnie nadzór nad Funduszem Sprawiedliwości, stała się przedmiotem zainteresowania prokuratury. Zarzuty wobec posła obejmują ustawianie konkursów na kwoty sięgające ponad 112 milionów złotych. Sprawa ta jest częścią szerszych działań prokuratury mających na celu rozliczenie nadużyć finansowych związanych z tym funduszem.
