Centralne Biuro Śledcze Policji (CBŚP) odniosło historyczny sukces, rozbijając pierwsze w Polsce laboratorium produkujące metadon, narkotyk syntetyczny o bardzo wysokim potencjale uzależniającym. Operacja, prowadzona we współpracy z Departamentem Walki z Przestępczością Narkotykową Narodowej Policji Ukrainy, była największą tego typu akcją wymierzoną w produkcję syntetycznych opioidów w Europie.
Skala operacji
W ramach operacji, która objęła Polskę oraz Ukrainę, zatrzymano siedem osób, w tym troje w Polsce i czworo na terenie Ukrainy. Zatrzymani to obywatele Ukrainy – Semen B., Dmytro S. i Anastasiia P. – którzy w Polsce kierowali nielegalnym laboratorium ulokowanym w hali pod Łodzią. W tej lokalizacji wytwarzano metadon, narkotyk przeznaczony na eksport na rynki europejskie, m.in. do Czech, Niemiec i Wielkiej Brytanii. W Ukrainie działała bliźniacza wytwórnia narkotyków.
Jak podaje CBŚP, była to największa w historii europejskich organów ścigania operacja wymierzona w produkcję syntetycznych opioidów. W Polsce zabezpieczono 175 kg metadonu, a na terenie Ukrainy kolejne 20 kg, co łącznie stanowiło 195 kg tej substancji w formie krystalicznej. Oprócz metadonu, w Polsce oraz Ukrainie zlikwidowano osiem innych multilaboratoriów produkujących syntetyczne katynony, takie jak mefedron oraz Alfa-PVP.
CBŚP przejęło również profesjonalną linię do produkcji narkotyków opioidowych, trzy reaktory chemiczne oraz prekursory potrzebne do produkcji substancji psychoaktywnych. Szacowana wartość przejętych narkotyków, prekursorów oraz sprzętu to około 52 mln złotych.
Zagrożenie dla zdrowia publicznego
Metadon, syntetyczny opioid, którego działanie jest podobne do fentanylu, jest niezwykle niebezpiecznym narkotykiem, szczególnie w formie krystalicznej, która występuje jedynie na nielegalnym rynku narkotykowym. CBŚP podkreśla, że przejęta ilość metadonu mogłaby potencjalnie zabić blisko 4 miliony dorosłych osób.
Podkomisarz Krzysztof Wrześniowski, rzecznik CBŚP, wskazał, że „taka ilość metadonu mogła zabić blisko 4 miliony dorosłych osób”. To obrazowe przedstawienie zagrożenia, jakie niosła ze sobą działalność międzynarodowego kartelu, podkreśla znaczenie tej operacji dla bezpieczeństwa publicznego.
Przemiany na rynku narkotykowym
Jak wskazuje Michał Aleksandrowicz, naczelnik Wydziału do Zwalczania Zorganizowanej Przestępczości Narkotykowej CBŚP, świat przestępczy odchodzi od produkcji narkotyków naturalnych, takich jak heroina, na rzecz tańszych, syntetycznych substancji. Opioidy, takie jak metadon, stają się coraz popularniejsze na rynku narkotykowym, mimo że ich przedawkowanie jest łatwiejsze i niesie większe ryzyko śmierci niż w przypadku innych narkotyków.
„Polskie, nielegalne laboratoria produkują najczęściej katynony – mefedron, klefedron, czy też amfetaminę. To środki o działaniu pobudzającym, natomiast opioidy jak metadon to depresanty, które działają spowalniająco” – dodaje Aleksandrowicz.
Nowy trend?
Produkcja syntetycznych opioidów na eksport w Polsce może być początkiem nowego trendu na rynku narkotykowym. Grupy przestępcze, takie jak rozbity teraz kartel, szukają nowych miejsc do produkcji narkotyków, bacznie obserwując reakcje organów ścigania. W tym przypadku przestępcy sądzili, że Polska, gdzie wcześniej nie notowano laboratoriów opioidowych, nie będzie przygotowana na wykrycie takiej działalności. CBŚP jednak skutecznie zlikwidowało laboratorium, przeprowadzając operację w sposób bezpieczny zarówno dla funkcjonariuszy, jak i osób postronnych.
Kim są zatrzymani?
Zatrzymane osoby to „chemicy”, jak podaje Aleksandrowicz, którzy niekoniecznie zdobyli wykształcenie w tej dziedzinie, lecz zostali do niej przyuczeni. Mają co najmniej kilkuletnie doświadczenie w produkcji metadonu, a jedna z osób odgrywała kluczową rolę w grupie przestępczej.
Prokuratura Krajowa potwierdziła, że zatrzymani zostali tymczasowo aresztowani i usłyszeli zarzuty udziału w zorganizowanej grupie przestępczej oraz wytwarzania znacznej ilości środków odurzających. Nie przyznali się do zarzucanych czynów, a dwóch z nich złożyło wyjaśnienia.
Śledztwo w tej sprawie jest rozwojowe, a CBŚP współpracuje z ukraińskimi służbami w celu pełnego zlikwidowania międzynarodowego kartelu odpowiedzialnego za produkcję niebezpiecznych narkotyków.
Metadon i jego zagrożenia
Metadon, podobnie jak fentanyl, jest stosowany w medycynie jako środek przeciwbólowy oraz w terapii uzależnień od opiatów. Zorganizowana przestępczość zwietrzyła jednak w nim intratny biznes, a jego nielegalna produkcja i handel stwarzają ogromne zagrożenie dla zdrowia publicznego.
Według danych Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ), w 2023 roku opioidami zatruło się łącznie 1716 osób, z czego 95 przypadków dotyczyło metadonu. To wzrost w porównaniu do roku poprzedniego, kiedy takich przypadków było 74. Większość z tych zatruć miała miejsce w wyniku niewłaściwego zażycia metadonu dostępnego na receptę. Trudno jednak określić, czy część z tych osób nie uzyskała metadonu z nielegalnych źródeł.
Operacja CBŚP i Narodowej Policji Ukrainy pokazuje, jak poważnym zagrożeniem dla zdrowia publicznego jest produkcja syntetycznych opioidów, a także jak istotna jest międzynarodowa współpraca w zwalczaniu tego rodzaju przestępczości.
