Kupując produkt, zawsze oczekujemy, że będzie on zgodny z umową, sprawny i spełni nasze oczekiwania. Niestety, czasami zdarza się, że zakupiona rzecz okazuje się wadliwa. W takich przypadkach polskie prawo daje konsumentowi ochronę w postaci rękojmi za wady fizyczne. Czym jest rękojmia i jakie prawa przysługują konsumentom w przypadku reklamacji?
Czym jest wada fizyczna rzeczy?
Wada fizyczna przedmiotu sprzedaży zgodnie z art. 5561 Kodeksu Cywilnego to niezgodność rzeczy sprzedanej z umową. Oznacza to, że sprzedany produkt:
- Nie posiada właściwości, które powinien mieć ze względu na cel w umowie określony lub wynikający z okoliczności lub przeznaczenia (np. aplikacja mobilna zainstalowana na telefonie nie działa).
- Nie ma właściwości, o których sprzedawca zapewnił kupującego, np. przedstawiając próbkę lub wzór (np. lek nie działa zgodnie z zapewnieniami sprzedawcy).
- Nie nadaje się do celu, o którym kupujący poinformował sprzedawcę, a sprzedawca nie zgłosił zastrzeżeń (np. naczynie żaroodporne pękło podczas pieczenia).
- Zostało wydane w stanie niekompletnym, np. urządzenie sprzedane bez ładowarki.
W przypadku stwierdzenia wady fizycznej, odpowiedzialność sprzedawcy wynika z faktu istnienia wady w chwili przejścia towaru na kupującego, lub z przyczyny tkwiącej w sprzedanej rzeczy. Odpowiedzialność z tytułu rękojmi wygasa po upływie 2 lat od dnia wydania towaru kupującemu.
Jakie prawa przysługują konsumentowi przy reklamacji?
Jeżeli konsument odkryje, że zakupiony produkt ma wadę fizyczną, może skorzystać z następujących praw:
- Odstąpienie od umowy – w przypadku wady istotnej, czyli takiej, która znacznie utrudnia lub uniemożliwia korzystanie z produktu.
- Wymiana rzeczy na nową – żądanie wydania nowego, wolnego od wad produktu.
- Naprawa produktu – w celu przywrócenia go do stanu zgodnego z umową.
- Obniżenie ceny – konsument może zażądać obniżenia ceny o określoną kwotę.
Należy jednak pamiętać, że jeśli realizacja reklamacji (np. wymiana na nowy towar) wiązałaby się z nadmiernymi kosztami dla sprzedawcy, ten może odmówić spełnienia żądania i zaproponować inne rozwiązanie.
Kiedy sprzedawca może wyłączyć odpowiedzialność z tytułu rękojmi?
Istnieją sytuacje, w których sprzedawca może wyłączyć swoją odpowiedzialność z tytułu rękojmi:
- Kupujący wiedział o wadzie w chwili zakupu. Jak zauważył Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 28 listopada 2014 roku (sygn. akt I ACa 1116/14), kupujący musi być świadomy istnienia wady w momencie zawierania umowy, aby sprzedawca mógł się zwolnić z odpowiedzialności.
- Sprzedawca nie znał zapewnień producenta, a informacje te nie wpłynęły na decyzję kupującego o zakupie (np. sprzedawca nie był świadomy, że reklama wprowadzała w błąd).
Jednak nawet w przypadku wyłączenia rękojmi, kupujący może dochodzić roszczeń odszkodowawczych na zasadach ogólnej odpowiedzialności kontraktowej (wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 31 sierpnia 2017 roku, sygn. akt I ACa 82/17).
Czy konsument może zrzec się prawa do rękojmi?
Kupujący będący konsumentem nie może skutecznie zrzec się swoich uprawnień z tytułu rękojmi. Zgodnie z art. 558 § 1 Kodeksu Cywilnego, ograniczenie lub wyłączenie odpowiedzialności jest możliwe tylko w przypadkach określonych w przepisach szczególnych. Jakakolwiek próba wprowadzenia takiego zapisu w umowie będzie nieważna.
Odpowiedzialność za wady w przypadku zakupu rzeczy używanych
Prawo rękojmi obejmuje także rzeczy używane. Jak orzekł Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 30 czerwca 2021 roku (sygn. akt I NSNc 171/20), sprzedawca ponosi odpowiedzialność za wady używanych produktów, o ile nie wynikają one z normalnego zużycia rzeczy. Kupujący musi jednak brać pod uwagę, że używanie przedmiotu zgodnie z jego przeznaczeniem może prowadzić do powstania wad. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 listopada 1973 roku (sygn. akt II CR 512/73) podkreśla, że sprzedawca nie odpowiada za wady wynikające z naturalnego zużycia rzeczy.
Podsumowanie
Rękojmia za wady fizyczne rzeczy to kluczowe prawo konsumentów, które chroni ich przed zakupem produktów niezgodnych z umową. Konsument ma prawo do wyboru, czy chce odstąpić od umowy, żądać wymiany, naprawy czy obniżenia ceny. Sprzedawca może ograniczyć swoją odpowiedzialność jedynie w ściśle określonych przypadkach. Warto znać swoje prawa i skutecznie z nich korzystać, aby reklamacja przebiegała sprawnie i zgodnie z przepisami prawa.
Informacje zawarte na stronie stanowią opis stanu prawnego na dzień publikacji i nie są poradą prawną w indywidualnej sprawie. Stan prawny od opublikowania może ulec zmianie. Kancelaria nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie wpisu w celu rozwiązania problemów prawnych.
Masz pytania lub potrzebujesz pomocy – zapraszamy do kontaktu!
