W ramach działań Ministerstwa Sprawiedliwości wprowadzono zmiany dotyczące częstszego dostępu osadzonych do aparatów telefonicznych. Minimum dwa razy w tygodniu osoby odbywające karę pozbawienia wolności oraz tymczasowo aresztowani będą mogli korzystać z telefonu. Zmiany te są odpowiedzią na liczne wnioski i skargi, które pojawiły się po nowelizacji kodeksu karnego wykonawczego (Dz.U. z 2022 r. poz. 1855), która weszła w życie 17 września 2022 r.
Nowelizacja kodeksu karnego wykonawczego – nowe zasady dostępu do telefonów
Wprowadzone w 2022 roku zmiany w kodeksie karnym wykonawczym miały na celu uregulowanie kwestii korzystania przez osadzonych z telefonów, co wcześniej było różnie interpretowane przez zakłady karne i areszty śledcze. Zgodnie z nowelizacją, osadzeni uzyskali prawo do korzystania z telefonów przynajmniej raz w tygodniu w terminach ustalonych przez regulaminy jednostek penitencjarnych. Przepis ten obejmował także kontakt z pełnomocnikiem, który w szczególnych sytuacjach mógł być umożliwiony poza ustalonymi terminami.
W uzasadnieniu nowelizacji wskazywano, że dotychczasowy brak minimalnych standardów dostępu do telefonów stwarzał sytuacje, w których osadzeni nie mieli gwarancji kontaktu ze światem zewnętrznym. Nowe przepisy miały na celu ustanowienie minimalnych gwarancji ustawowych, które mogły być rozszerzane w ramach porządków wewnętrznych jednostek penitencjarnych.
POLECAMY: Ograniczenie prawa do kontaktu więźniom sprzeczne z prawem
Skargi na ograniczenia dostępu do telefonów
Pomimo wprowadzenia nowelizacji, zmiany spotkały się z krytyką zarówno ze strony osadzonych, jak i ich rodzin. W wielu jednostkach penitencjarnych nowe przepisy zostały zinterpretowane jako maksymalne, a nie minimalne standardy, co oznaczało, że osadzeni mogli korzystać z telefonu jedynie raz w tygodniu. Sytuacja ta wywołała liczne protesty i interwencje, zarówno ze strony organizacji zajmujących się ochroną praw człowieka, jak i przedstawicieli władzy publicznej, w tym Rzecznika Praw Obywatelskich.
RPO prof. Marcin Wiącek, w swoim wystąpieniu do dyrektora generalnego Służby Więziennej w marcu 2023 r., podkreślał, że ograniczenie częstotliwości rozmów telefonicznych do jednego razu w tygodniu narusza podstawowe prawa osób pozbawionych wolności, w tym prawo do ochrony rodziny gwarantowane przez art. 18 Konstytucji RP. Wiącek zauważył, że kontakt z rodziną ma kluczowe znaczenie dla resocjalizacji osadzonych oraz utrzymania więzi rodzinnych.
Reakcja Ministerstwa Sprawiedliwości
W odpowiedzi na liczne skargi i postulaty, Ministerstwo Sprawiedliwości postanowiło zmienić zasady dostępu do telefonów. Wiceminister sprawiedliwości Maria Ejchart, w odpowiedzi na interpelację poselską, potwierdziła, że dostrzeżono potrzebę umożliwienia częstszych kontaktów telefonicznych dla osób pozbawionych wolności. W związku z tym, resort zalecił wprowadzenie w wewnętrznych regulaminach zakładów karnych oraz aresztów śledczych zasady, zgodnie z którą osadzeni będą mogli korzystać z telefonów co najmniej dwa razy w tygodniu.
Dodatkowo, Ministerstwo Sprawiedliwości prowadzi analizy obowiązujących przepisów kodeksu karnego wykonawczego oraz praktyk stosowanych przez administrację jednostek penitencjarnych w zakresie realizacji prawa do kontaktu z pełnomocnikami, obrońcami oraz organami państwa, w tym sądami. Wiceminister Ejchart zapewniła, że praktyki te są aktualnie badane i weryfikowane, a wyniki analiz mogą stanowić podstawę do dalszych zmian legislacyjnych.
Znaczenie nowych regulacji dla osadzonych
Nowe zasady wprowadzone przez Ministerstwo Sprawiedliwości mogą przynieść korzyści zarówno dla osadzonych, jak i ich rodzin. Zwiększona częstotliwość rozmów telefonicznych pozwoli na lepsze utrzymanie więzi rodzinnych, co może mieć pozytywny wpływ na proces resocjalizacji. Dla wielu więźniów, kontakt z rodziną jest jednym z nielicznych sposobów na podtrzymanie relacji z bliskimi, co może pomagać w integracji po zakończeniu odbywania kary.
Komisja Kodyfikacyjna Prawa Karnego – plany dalszych zmian
Ministerstwo Sprawiedliwości nie poprzestaje na wprowadzonych zmianach. W ramach Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Karnego prowadzone są prace nad dalszymi postulatami legislacyjnymi, które mają być zgłaszane przez osoby pozbawione wolności, ich obrońców oraz inne zainteresowane strony. Celem jest dalsze dostosowanie przepisów prawa karnego wykonawczego do potrzeb i praw osób osadzonych, z uwzględnieniem ich kontaktów ze światem zewnętrznym.
Podsumowanie
Zwiększenie częstotliwości dostępu do telefonów dla osadzonych do minimum dwóch razy w tygodniu to krok w stronę poprawy warunków resocjalizacji i lepszego utrzymania więzi rodzinnych. Ministerstwo Sprawiedliwości zareagowało na liczne postulaty i uwagi dotyczące praktyk stosowanych w jednostkach penitencjarnych. Trwają również prace nad dalszymi zmianami legislacyjnymi, które mogą jeszcze bardziej poprawić sytuację osadzonych w polskim systemie penitencjarnym.
Informacje zawarte na stronie stanowią opis stanu prawnego na dzień publikacji i nie są poradą prawną w indywidualnej sprawie. Stan prawny od opublikowania może ulec zmianie. Kancelaria nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie wpisu w celu rozwiązania problemów prawnych.
Masz pytania lub potrzebujesz pomocy – zapraszamy do kontaktu!
