Umowa na okres próbny to częsty element współczesnego rynku pracy. Warto jednak wiedzieć, jakie prawa przysługują pracownikom i pracodawcom w przypadku jej wypowiedzenia. Czy pracodawca musi uzasadniać swoją decyzję? Jakie konsekwencje grożą, jeśli pracodawca złamie przepisy? Oto, co warto wiedzieć na ten temat.
Czym jest umowa na okres próbny?
Umowa na okres próbny może trwać maksymalnie 3 miesiące, zgodnie z art. 25 § 2 Kodeksu pracy. Jej głównym celem jest ocena kwalifikacji pracownika oraz jego przydatności do wykonywania określonej pracy. W wyjątkowych sytuacjach, okres ten może być przedłużony, jeśli pracownik przebywa na urlopie lub jest nieobecny z uzasadnionych powodów.
Przepisy prawa pracy regulują również czas trwania umowy na okres próbny, w zależności od planowanego czasu zatrudnienia pracownika po zakończeniu tego okresu. Oto szczegóły:
- Zatrudnienie planowane na krócej niż 6 miesięcy – umowa próbna do 1 miesiąca.
- Zatrudnienie na 6–12 miesięcy – umowa próbna do 2 miesięcy.
- Zatrudnienie na powyżej 12 miesięcy – umowa próbna do 3 miesięcy.
W wyjątkowych przypadkach, okres próbny może zostać jednokrotnie wydłużony o maksymalnie 1 miesiąc, jeżeli uzasadnia to rodzaj wykonywanej pracy.
Wypowiedzenie umowy na okres próbny
Umowa na okres próbny, mimo swojego krótkiego charakteru, może zostać wypowiedziana przed czasem przez każdą ze stron. Zgodnie z art. 30 § 2 Kodeksu pracy, umowa o pracę na okres próbny rozwiązuje się z upływem tego okresu, a przed jego zakończeniem może zostać rozwiązana za wypowiedzeniem. Okresy wypowiedzenia zależą od długości umowy:
- 3 dni robocze – w przypadku umowy próbnej do 2 tygodni,
- 1 tydzień – w przypadku umowy próbnej dłuższej niż 2 tygodnie,
- 2 tygodnie – w przypadku umowy próbnej trwającej 3 miesiące.
Warto zaznaczyć, że jeśli pracodawca wypowie umowę przed czasem z naruszeniem przepisów, pracownik może dochodzić odszkodowania za czas, który pozostał do zakończenia okresu próbnego.
Czy pracodawca musi uzasadnić wypowiedzenie?
Przepisy Kodeksu pracy nie nakładają na pracodawcę obowiązku uzasadnienia wypowiedzenia umowy zawartej na okres próbny. Wymóg ten dotyczy jedynie umów na czas określony oraz nieokreślony.
Wyjątkiem jest jednak rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z winy pracownika (dyscyplinarka), które odbywa się na podstawie art. 52 Kodeksu pracy. W tym przypadku pracodawca jest zobowiązany do podania jednej z przyczyn wskazanych w przepisach, takich jak:
- ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych,
- popełnienie przestępstwa przez pracownika w trakcie trwania umowy, jeśli przestępstwo uniemożliwia dalsze zatrudnianie i jest oczywiste lub potwierdzone prawomocnym wyrokiem,
- zawiniona utrata uprawnień niezbędnych do wykonywania pracy na danym stanowisku.
Odszkodowanie dla pracownika w przypadku nieprawidłowego wypowiedzenia
Jeśli pracodawca wypowie umowę na okres próbny z naruszeniem przepisów, pracownik ma prawo dochodzić odszkodowania. Odszkodowanie to przysługuje za czas, jaki pozostał do zakończenia umowy próbnej zgodnie z ustaleniami. Warto zaznaczyć, że nawet krótki okres próbny podlega ochronie prawnej, a wszelkie działania pracodawcy, które naruszają obowiązujące przepisy, mogą być przedmiotem dochodzenia roszczeń przed sądem pracy.
Podsumowanie
W przypadku umowy na okres próbny pracodawca nie musi uzasadniać wypowiedzenia umowy. Wyjątek stanowi rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z winy pracownika, co wymaga podania jednej z przyczyn wskazanych w art. 52 Kodeksu pracy. Pracownicy, którzy czują, że ich umowa została wypowiedziana niezgodnie z przepisami, mają prawo dochodzić swoich roszczeń, w tym odszkodowania, za pozostały okres próbny.
Zadbaj o swoje prawa! Jeśli pracujesz na podstawie umowy na okres próbny, upewnij się, że znasz swoje obowiązki i prawa – zarówno jako pracownik, jak i pracodawca.
Informacje zawarte na stronie stanowią opis stanu prawnego na dzień publikacji i nie są poradą prawną w indywidualnej sprawie. Stan prawny od opublikowania może ulec zmianie. Kancelaria nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie wpisu w celu rozwiązania problemów prawnych.
Masz pytania lub potrzebujesz pomocy – zapraszamy do kontaktu!
