W ramach nowego planu włoskiego rządu, pierwsza grupa migrantów próbujących przedostać się do Włoch została odesłana do Albanii. To realizacja porozumienia, które przewiduje rozpatrywanie wniosków azylowych osób spoza UE na terytorium Albanii. Rząd Giorgii Meloni wybudował dwa ośrodki recepcyjne w tym bałkańskim kraju, co czyni tę umowę pierwszym tego typu porozumieniem w Unii Europejskiej. Jest to kolejna próba powstrzymania nielegalnej migracji do Włoch.
POLECAMY: Bruksela reaguje za wypowiedź Tuska w sprawie migrantów
Migranci odesłani do Albanii – szczegóły operacji
Zgodnie z informacjami przekazanymi przez agencję Reuters, okręt włoskiej marynarki wojennej Libra w poniedziałek wypłynął z okolic wyspy Lampedusa, zabierając na pokład migrantów, którzy niedawno zostali uratowani na Morzu Śródziemnym. Źródło agencji, które zastrzegło sobie anonimowość, nie ujawniło dokładnej liczby przewożonych osób, ale wiadomo, że wszyscy pochodzili z listy krajów uznanych przez Włochy za bezpieczne.
Włochy niedawno rozszerzyły swoją listę bezpiecznych krajów z 15 do 21, dodając m.in. Bangladesz, Egipt, Wybrzeże Kości Słoniowej i Tunezję. W 2023 roku z tych czterech państw przybyło do Włoch łącznie 56 588 migrantów. Migranci ci, zgodnie z włosko-albańskim porozumieniem, mogą być teraz odsyłani do Albanii, gdzie ich wnioski o azyl będą rozpatrywane. Albania zgodziła się przyjąć do 36 tys. migrantów rocznie, pod warunkiem, że pochodzą oni z krajów uznanych za bezpieczne. Jednak takie rozwiązanie znacząco ogranicza ich szanse na uzyskanie azylu.
Wyrok TSUE: zagrożenie dla planu Meloni?
Realizacja tego planu może jednak napotkać poważne przeszkody. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wydał na początku października wyrok, który może wpłynąć na interpretację porozumienia Włoch z Albanią. TSUE orzekł w sprawie dotyczącej Republiki Czeskiej, że kraj spoza UE nie może być uznany za bezpieczny, dopóki całe jego terytorium nie jest wolne od zagrożeń. To oznacza, że państwa członkowskie Unii mogą tworzyć swoje listy bezpiecznych krajów, ale nie powinny uwzględniać tych, które obejmują niebezpieczne regiony.
Jak tłumaczy Matteo Villa, starszy analityk ośrodka ISPI, takie orzeczenie TSUE może stanowić poważne wyzwanie dla planów włoskiego rządu. Jeśli włoscy sędziowie zdecydują się wykorzystać ten wyrok do zablokowania wysyłania migrantów do Albanii, plan rządu Meloni może się załamać.
– Sąd mówi rządom, że mogą tworzyć listy bezpiecznych krajów, ale mylą się, jeśli uwzględniają państwa, w których są niebezpieczne obszary – podkreśla Villa. Jego zdaniem zastosowanie orzeczenia TSUE może sprawić, że prawie nikt nie zostanie odesłany z Włoch do Albanii.
Co dalej z planem Meloni?
Włoski rząd, z Giorgią Meloni na czele, będzie musiał teraz zastanowić się nad potencjalnymi konsekwencjami tego orzeczenia. Chociaż Albanii udało się wynegocjować korzystne warunki umowy, ograniczające szanse na uzyskanie azylu przez migrantów, orzeczenie TSUE może podważyć całą strategię. Dalsze kroki włoskiego sądownictwa i decyzje sędziów w Rzymie będą kluczowe dla przyszłości planu odesłania migrantów do Albanii.
Pomimo że realizacja porozumienia już się rozpoczęła, rośnie niepewność, czy Włochy będą mogły nadal korzystać z tego rozwiązania. Migracje do krajów spoza UE, jak Albania, stają się coraz bardziej skomplikowane w kontekście przepisów europejskich, które mają chronić prawa osób ubiegających się o azyl.
Czy TSUE zatrzyma ekspansję podobnych porozumień?
Wyrok TSUE może nie tylko wpłynąć na plany Włoch, ale także na przyszłe porozumienia między państwami UE a krajami spoza Unii. Inne państwa mogą mieć trudności z zawieraniem podobnych umów, jeśli orzeczenia europejskich sądów będą interpretowane w sposób zawężający pojęcie bezpiecznego kraju. Pytanie, czy TSUE doprowadzi do rewizji umowy Włoch z Albanią, pozostaje otwarte, a kolejne tygodnie mogą przynieść nowe orzeczenia sądowe i zmiany w polityce migracyjnej.
Podsumowanie
Włoski rząd postanowił podjąć nową, innowacyjną próbę powstrzymania napływu migrantów poprzez odsyłanie ich do Albanii. Realizacja tego planu jednak może zostać podważona przez niedawne orzeczenie TSUE, które ogranicza definicję bezpiecznego kraju spoza Unii Europejskiej. Jeśli włoscy sędziowie zdecydują się zinterpretować wyrok TSUE w taki sposób, że Albania nie spełnia warunków bezpieczeństwa, plany Giorgii Meloni mogą zostać zatrzymane. Ostateczne decyzje sądowe i dalsze kroki włoskiego rządu będą kluczowe dla przyszłości tego porozumienia i całej polityki migracyjnej Włoch.
