W trakcie wtorkowego posiedzenia Sejmowej Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka, które miało na celu opiniowanie projektu ustawy budżetowej na 2025 rok, doszło do ostrej debaty dotyczącej finansowania kluczowych instytucji sądowych i konstytucyjnych. Projekt, który odnosił się m.in. do Sądu Najwyższego (SN), Trybunału Przyłębskiej (TP), neoKRS oraz Instytutu Pamięci Narodowej (IPN), został w części dotyczącej tych jednostek negatywnie zaopiniowany.
POLECAMY: Kancelaria Prezydenta w dobie kryzysy z rekordowym budżetem na wydatki w 2025 roku
Krytyczne stanowisko wobec instytucji sądowych
Negatywne opinie komisji dotyczyły Sądu Najwyższego, Trybunału Przyłębskiej, neoKRS oraz Instytutu Pamięci Narodowej. Pozostałe omówione części budżetu, odnoszące się m.in. do Rzecznika Praw Obywatelskich, Państwowej Komisji ds. Przeciwdziałania Wykorzystaniu Seksualnemu Małoletnich oraz Urzędu Ochrony Danych Osobowych, otrzymały pozytywną ocenę.
POLECAMY: Neosędziowie bez pensji w neoKRS. Pawełczyk-Woicka grozi pozwami
Głos w tej sprawie zabrał wiceszef komisji Patryk Jaskulski (KO), który wnioskował o negatywne zaopiniowanie budżetu dla Sądu Najwyższego, TP oraz neoKRS. Argumentował to wyrokami Trybunału Sprawiedliwości UE oraz zastrzeżeniami co do składu SN po 2018 roku.
„Sąd Najwyższy w składzie z neosędziami nie jest sądem ustanowionym zgodnie z ustawą, potwierdzają to chociażby wyroki Trybunału Sprawiedliwości UE, nie daje tym samym on ludziom gwarancji orzekania przez niezawisły i niezależny sąd” – stwierdził Jaskulski.
Ostra riposta ze strony PiS
Zbigniew Bogucki, poseł PiS, stanowczo odrzucił te zarzuty, broniąc obecnej sytuacji w wymiarze sprawiedliwości. Wskazał na opinię Komisji Weneckiej, która zaledwie dzień wcześniej opublikowała stanowisko dotyczące sędziów powołanych po 2018 roku.
„To, co wysłuchaliśmy przed chwilą, to skrajna bezczelność. Komisja Wenecka jasno stwierdziła, że nie ma w Polsce neosędziów, a orzeczenia wydane przez sędziów powołanych zgodnie z ustawą po 2018 roku są ważne” – podkreślił Bogucki.
POLECAMY: Bodnar poinformował, że Komisja Wenecka wydała opinie na temat reform w wymiarze sprawiedliwości
Komisja Wenecka, organ doradczy Rady Europy ds. prawa konstytucyjnego, w swojej opinii stwierdziła, że nie można bez indywidualnej oceny usunąć wszystkich sędziów powołanych po 2018 roku. Opinie te mają duże znaczenie w kontekście politycznych sporów dotyczących funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości w Polsce.
POLECAMY: NeoKRS kontra rząd Donalda Tuska. Skarga do Trybunału Przyłębskiej próbą destabilizacji państwa?
Rząd o oszczędnościach w budżecie sądowym
W zeszłym tygodniu Maciej Berek, szef Komitetu Stałego Rady Ministrów, zasugerował, że finansowanie instytucji, których legalność została podważona przez międzynarodowe trybunały, nie ma uzasadnienia. Rekomendacja rządu jest taka, aby na etapie parlamentarnych prac nad budżetem „skorygować” budżety takich jednostek jak TP oraz neoKRS.
Minister finansów Andrzej Domański wskazał, że budżety tych instytucji, takich jak Trybunał Przyłębskiej, IPN oraz Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji, są ustalane przez nie same, a na etapie sejmowym będą zapewne ograniczone.
„Przygotowaliśmy analizę dla premiera, w której wskazujemy, gdzie można wprowadzić oszczędności. Co najmniej 200 milionów złotych można oszczędzić na wydatkach tych instytucji” – dodał Domański.
Przyszłość budżetu i dalsze kroki
Projekt ustawy budżetowej na 2025 rok będzie teraz dalej procedowany w Komisji Finansów Publicznych. Jednak już teraz wyraźne widać głęboki podział pomiędzy opozycją a rządem co do finansowania kluczowych instytucji sądowych i konstytucyjnych. Decyzje te mogą mieć istotny wpływ na dalsze działania rządu oraz na funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości w nadchodzących latach.
Podsumowanie
Opinia Sejmowej Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka odzwierciedla rosnące napięcia wokół polskiego wymiaru sprawiedliwości i jego finansowania. W obliczu sporów politycznych, kwestia budżetu Sądu Najwyższego, Trybunału Przyłębskiej i neoKRS może stać się centralnym punktem debaty publicznej w nadchodzących miesiącach.
