Ubóstwo w Polsce osiągnęło najwyższy poziom od blisko dziesięciu lat. Raport EAPN Polska przyniósł alarmujące dane: liczba osób żyjących w skrajnym ubóstwie wzrosła o 800 tysięcy, z 1,7 mln do 2,5 mln. Oznacza to, że 2,5 miliona osób zmaga się z brakiem dostępu do podstawowych dóbr, takich jak żywność czy czysta woda. Co więcej, liczba Polaków żyjących poniżej minimum socjalnego wzrosła o 2 mln i obecnie wynosi 17,3 mln.
POLECAMY: Polska na krawędzi ubóstwa. Tak źle nie było od 2015 r.
Chociaż te dane pochodzą z zeszłego roku, w 2024 roku sytuacja może się jeszcze pogorszyć. Rząd nie zdecydował się na waloryzację zasiłków ani na podniesienie kryteriów dochodowych uprawniających do ich pobierania. To sprawi, że jeszcze więcej osób wypadnie z systemu opieki społecznej. Przepisy, które nie były aktualizowane od lat, prowadzą do paradoksalnej sytuacji, w której osoby żyjące poniżej minimum socjalnego zostaną uznane za „zbyt bogate”, aby pobierać wsparcie socjalne.
Rząd ogranicza dotacje dla barów mlecznych – o co chodzi?
W tym trudnym kontekście, decyzja rządu o cięciach w dotacjach dla barów mlecznych może mieć katastrofalne skutki dla wielu obywateli. W projekcie ustawy budżetowej na 2025 rok znalazł się zapis, który przewiduje zmniejszenie środków na dofinansowanie barów mlecznych o 10 mln zł – z 71 mln zł w 2024 roku do 61,348 mln zł. Decyzja ta jest uzasadniana przez Ministerstwo Finansów na podstawie analiz Izby Administracji Skarbowej, która oszacowała potrzeby dotacyjne barów na niższym poziomie.
Cięcie dotacji to pierwszy taki przypadek od wielu lat. Jeszcze w 2019 roku rząd przeznaczał na wsparcie barów mlecznych zaledwie 19,5 mln zł, ale w następnych latach kwoty te rosły, osiągając w 2023 roku prawie 34,4 mln zł. Największy wzrost nastąpił w 2024 roku, kiedy to budżet wyniósł aż 71 mln zł. Tegoroczna korekta środków wywołuje jednak obawy, że dla wielu osób bary mleczne mogą przestać być miejscem, w którym za kilkanaście złotych można zjeść ciepły, pełnowartościowy posiłek.
Bary mleczne – ostatnia deska ratunku dla wielu Polaków
Dla wielu Polaków bary mleczne to jedyne miejsce, gdzie mogą sobie pozwolić na ciepły posiłek. Niskie ceny, wynikające z dotacji, sprawiają, że codzienne jedzenie w tych miejscach to nie luksus, lecz konieczność. Tymczasem, według danych skarbowych, nowa kwota dotacji wynika jedynie z korekty, ponieważ bary mleczne nie wykorzystują w pełni dotacji. Właściciele barów zauważają jednak, że problemem są skomplikowane procedury, takie jak to, że nowo otwarte bary mogą ubiegać się o dotacje dopiero po roku działalności.
Sytuacja jest tym bardziej alarmująca, że liczba osób potrzebujących tanich posiłków rośnie. W obliczu wzrostu skrajnego ubóstwa, wiele osób starszych, bezrobotnych czy będących w kryzysach życiowych może stracić dostęp do ciepłego posiłku, który dla nich często jest jedynym w ciągu dnia.
Czy samorządy uratują bary mleczne?
Nadzieją na utrzymanie działalności barów mlecznych mogą być samorządy, które mogą wprowadzać własne programy dofinansowań. Lokalne wsparcie może okazać się kluczowe, aby bary mleczne mogły nadal funkcjonować, oferując ciepłe posiłki w przystępnych cenach. W przypadku braku rządowego wsparcia, to właśnie na poziomie lokalnym może dojść do interwencji, które zapobiegną likwidacji tych placówek.
Tanie jedzenie w barach mlecznych nie jest luksusem, lecz codzienną potrzebą dla wielu obywateli. Ceny zaczynające się od kilku złotych za zupę, czy dwudaniowy obiad za około 15 zł, mogą być dla wielu osób jedyną szansą na zdrowy i pełnowartościowy posiłek.
Podsumowanie
Zmniejszenie dotacji dla barów mlecznych to decyzja, która może dotknąć najuboższych obywateli, dla których dostęp do taniej żywności jest kluczowy. Wzrost skrajnego ubóstwa, brak waloryzacji zasiłków i ograniczenie dostępu do pomocy społecznej tylko pogłębiają problem. W obliczu tej sytuacji to samorządy mogą stać się ratunkiem dla osób potrzebujących, tworząc lokalne programy wsparcia dla tanich miejsc gastronomicznych, takich jak bary mleczne.
