Komisja Europejska (KE) podjęła decyzję o niewyłączeniu wydatków na obronę z procedury nadmiernego deficytu dla Polski. Jest to znacząca wiadomość, która wpłynie na polski budżet i sposób finansowania rosnących potrzeb obronnych. Minister finansów Andrzej Domański, w wywiadzie dla agencji Reuters, potwierdził tę decyzję i przedstawił potencjalne kroki, które rząd może podjąć w odpowiedzi.
POLECAMY: Rada UE zdecydowała o wszczęciu procedury nadmiernego deficytu wobec Polski
Kontekst i wzrost wydatków obrony
W 2024 roku wydatki na obronność w Polsce mają wzrosnąć do 4,7% PKB, co stawia Polskę na pozycji lidera wśród państw NATO pod względem nakładów na obronność. W obliczu aktualnych zagrożeń geopolitycznych rząd polski uznaje wydatki na bezpieczeństwo za priorytet, rozważając emisję obligacji obronnych jako jedno z rozwiązań pozyskania środków na sfinansowanie tych wydatków.
Procedura nadmiernego deficytu i jej skutki dla Polski
W lipcu Komisja Europejska rozpoczęła procedurę nadmiernego deficytu przeciw Polsce i sześciu innym krajom: Francji, Włochom, Belgii, Węgrom, Malcie i Słowacji. Dopuszczalny w UE próg deficytu wynosi 3%, natomiast deficyt sektora finansów publicznych w Polsce osiągnął 5,1% PKB w 2023 roku. W wyniku tego, KE zaproponowała Radzie UE wprowadzenie zaleceń dla Polski i innych krajów, które mają na celu obniżenie deficytów w określonym terminie.
„Jest potwierdzone, że nie zostanie to wykluczone” – powiedział minister Domański, zaznaczając, że Polska zdaje sobie sprawę z trudności procesu naprawczego.
Wpływ braku wyłączenia wydatków na budżet
Decyzja KE o niewyłączeniu wydatków obronnych z procedury nadmiernego deficytu oznacza, że Polska nie może ich traktować jako wydatków nadzwyczajnych. Wyższy deficyt wynikający z rosnących nakładów na obronność pozostanie częścią standardowego bilansu budżetowego, co zmusza Polskę do dostosowania innych obszarów budżetu lub zwiększenia dochodów. Ministerstwo Finansów może w związku z tym być zmuszone do poszukiwania dodatkowych źródeł finansowania, jak również bardziej rygorystycznej polityki wydatkowej.
Obligacje obronne – potencjalne rozwiązanie
W obliczu wymagań budżetowych oraz ryzyka wzrostu deficytu rząd rozważa emisję specjalnych obligacji obronnych. Byłoby to jedno z rozwiązań, które mogłoby zapewnić finansowanie wydatków na obronność bez dalszego obciążania budżetu.
Długofalowe konsekwencje i perspektywy
Decyzja KE ma również długofalowe implikacje, które mogą wpłynąć na rozwój strategii finansowych w Polsce. W przeszłości Polska była dwukrotnie objęta procedurą nadmiernego deficytu, w latach 2004-2008 i 2009-2015. Procedura nadmiernego deficytu jest aktywowana, gdy deficyt sektora publicznego przekroczy 3% PKB lub gdy dług publiczny przewyższa 60% PKB. Ma ona na celu utrzymanie niskiego długu publicznego lub redukcję jego wartości do poziomu uznawanego za zrównoważony.
Reakcje innych państw i działania na forum UE
Obecnie siedem krajów UE, w tym Polska, podlega procedurze nadmiernego deficytu i muszą podjąć odpowiednie kroki dostosowawcze, aby osiągnąć wymagane cele budżetowe. Z uwagi na presję ze strony KE, inne państwa, takie jak Francja, Włochy czy Węgry, również staną przed wyzwaniem wdrożenia działań naprawczych. Rumunia, będąca w tej procedurze od 2020 roku, nadal ma problemy z dostosowaniem deficytu do wyznaczonych przez UE limitów.
Podsumowanie:
Decyzja Komisji Europejskiej o niewyłączeniu wydatków obronnych z procedury nadmiernego deficytu stanowi wyzwanie dla polskiego rządu i wymaga rozważenia alternatywnych metod finansowania obronności. Procedura ta, mająca na celu ograniczenie deficytów, jest ważnym narzędziem unijnym dla zapewnienia stabilności finansów publicznych w państwach członkowskich. Emisja obligacji obronnych może okazać się realnym wsparciem, jednak długofalowe skutki będą wymagały dalszych dostosowań budżetowych, aby sprostać wymaganiom UE i jednocześnie utrzymać stabilność gospodarczą Polski.
