Od stycznia 2024 roku, świadczenie wychowawcze w ramach programu „Rodzina 800 plus” zastąpiło dotychczasowe 500 plus. Podwyżka z pewnością była oczekiwaną zmianą, jednak rosnąca inflacja w Polsce zniwelowała część korzyści z tego dodatku. W ciągu pierwszych miesięcy tego roku, realna wartość 800 plus, mimo początkowego wzrostu, stopniowo spadła. Eksperci zwracają uwagę, że inflacja wpływa na wartość świadczeń, a dla wielu rodzin te pieniądze są coraz mniej warte.
Jak inflacja zmniejsza wartość świadczenia?
Po wprowadzeniu programu 800 plus, rodziny zaczęły otrzymywać świadczenie w wysokości 800 zł na dziecko. Choć początkowo podwyżka była mile widziana, to w wyniku rosnącej inflacji, która na początku 2024 roku wyniosła 17,2%, wartość świadczenia została znacznie obniżona. Z danych „Faktu” wynika, że w 2024 roku wartość 800 zł skurczyła się do 768 zł już po dziewięciu miesiącach, co oznacza, że inflacja „pochłonęła” 320 zł z łącznej kwoty.
Taki rozwój sytuacji sprawia, że rodziny, które wciąż borykają się z wysokimi kosztami życia, tracą na tej zmianie. Zjawisko inflacji nie jest niczym nowym, jednak w przypadku programu Rodzina 800 plus, świadczenie to miało być wsparciem, które w pełni zaspokajałoby potrzeby wielu rodzin. Wzrost kosztów życia sprawia, że początkowa korzyść w postaci podwyżki staje się mniej widoczna w kontekście codziennych wydatków.
Waloryzacja świadczenia: Czy można liczyć na zmiany?
Zgodnie z przepisami, istnieje możliwość waloryzacji świadczenia wychowawczego, ale jak wynika z projektu budżetu na 2024 rok, rząd nie planuje żadnych podwyżek w tej kwestii. Zgodnie z ustawą o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci, Rada Ministrów ma możliwość zwiększenia świadczenia, jeśli średnioroczny wskaźnik inflacji przekroczy określony próg. Jednak, jak wskazuje rządowy Średniookresowy plan budżetowo-strukturalny na lata 2025-2028, nie przewiduje się podwyżek świadczenia w nadchodzących latach.
Dla rodzin oznacza to, że mimo rosnącej inflacji, program „Rodzina 800 plus” pozostanie na poziomie nominalnym, co może prowadzić do dalszego spadku realnej wartości świadczenia w przyszłości. Również inne świadczenia, takie jak 300 plus (na wyprawkę szkolną), becikowe czy zasiłki rodzinne, które również są dotknięte inflacją, nie zostały waloryzowane od lat, co skutkuje ich znacznym spadkiem wartości. Na przykład becikowe, które wynosi 1000 zł, dziś jest warte około 520 zł. Zasiłek rodzinny, który wynosi 95 zł miesięcznie, po uwzględnieniu inflacji ma dziś realną wartość tylko 62 zł.
Wzrost kosztów życia a pomoc państwowa
Eksperci wskazują na konieczność dostosowania świadczeń do zmieniających się warunków ekonomicznych. Prof. Julian Auleytner, ekonomista i rektor Uczelni Korczaka, podkreśla, że na pomoc społeczną nie powinno się oszczędzać, zwłaszcza w przypadku osób aktywnych zawodowo, które nie korzystają z innych form pomocy. Według profesora, 95% rodzin korzystających z programu 800 plus to osoby pracujące, które mają prawo oczekiwać adekwatnej pomocy w obliczu rosnących kosztów życia.
Pomimo tego, że przepisy przewidują możliwość waloryzacji świadczenia wychowawczego, na razie brak jest sygnałów, aby rząd podjął działania w tym kierunku. Warto zwrócić uwagę na planowaną reformę pomocy społecznej, która mogłaby obejmować także zmiany w zakresie świadczeń wychowawczych, a także dostosowanie ich do realiów gospodarczych, które w ostatnich latach uległy znacznym zmianom.
Ekstremalna sytuacja finansowa wielu rodzin
Wiele rodzin, które od lat korzystają z programów pomocy społecznej, zwłaszcza tych skierowanych na wsparcie dzieci, zaczyna dostrzegać, jak rosnące ceny żywności, koszty energii oraz inne wydatki wpływają na wartość świadczeń. W takim kontekście, pomimo wzrostu kwoty 500 plus do 800 zł, rodziny tracą część z tej kwoty przez inflację. W efekcie, wsparcie państwowe staje się mniej efektywne w kontekście realnych kosztów utrzymania.
W nadchodzących latach kluczowe będzie, czy rząd zdecyduje się na zmiany w systemie świadczeń lub czy zastosuje mechanizmy waloryzacji świadczeń, które pomogą w utrzymaniu wartości tych form wsparcia na odpowiednim poziomie.
