W dniu 16 grudnia 2024 roku Komisja Europejska ogłosiła, że Polska nie wdrożyła przepisów umożliwiających szersze otwarcie rynku pracy na obcokrajowców. To kolejny krok w postępowaniu, które ma na celu zapewnienie lepszych warunków dla wysoko wykwalifikowanych pracowników z państw trzecich, którzy chcą podjąć zatrudnienie w Unii Europejskiej. W artykule przyjrzymy się, jakie zmiany są wymagane przez Komisję Europejską, co może to oznaczać dla polskiego rynku pracy, a także jakie kroki podejmie Polska w odpowiedzi na te wymagania.
Niebieska karta: Co to takiego i jak wpływa na rynek pracy w Polsce?
Niebieska karta UE to dokument wprowadzony na mocy dyrektywy z 2021 roku, który umożliwia wysoko wykwalifikowanym pracownikom z państw trzecich podjęcie pracy w państwach członkowskich Unii Europejskiej. Celem tej inicjatywy jest przyciągnięcie do UE najlepszych specjalistów, którzy będą mogli pracować w zawodach wymagających wysokich kwalifikacji. Otrzymanie niebieskiej karty daje cudzoziemcom większą mobilność w ramach Unii, umożliwiając im łatwiejsze przenoszenie się z jednego kraju członkowskiego do drugiego.
Zgodnie z dyrektywą, państwa członkowskie UE miały czas do 18 listopada 2023 r. na zaadaptowanie przepisów dotyczących niebieskiej karty do swojego krajowego prawa. Niestety, Polska nie zdążyła wdrożyć tych przepisów w wyznaczonym terminie, co doprowadziło do wszczęcia przez Komisję Europejską drugiego etapu postępowania w tej sprawie.
Komisja Europejska ostrzega Polskę: Co się stanie, jeśli nie podejmiemy działań?
W przypadku, gdy Polska oraz inne państwa członkowskie, które nie dostosowały przepisów do wymogów dyrektywy, nie naprawią stwierdzonych niedociągnięć, Komisja Europejska może skierować sprawę do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Tego rodzaju postępowanie może skutkować nałożeniem kar finansowych na kraje członkowskie, które nie przestrzegają regulacji UE.
Oprócz kwestii związanych z niebieską kartą, Komisja Europejska zwróciła również uwagę na brak wdrożenia przepisów dotyczących ułatwień dla specjalistów świadczących usługi tymczasowo w Polsce. Zgodnie z dyrektywą w sprawie kwalifikacji zawodowych, państwa członkowskie miały wprowadzić przepisy eliminujące obciążenia biurokratyczne dla takich specjalistów. Jednak w Polsce wciąż obowiązują zasady, które nakładają wstępne sprawdzenie kwalifikacji zawodowych, nawet w przypadkach, które nie są związane ze zdrowiem lub bezpieczeństwem publicznym. Z kolei według Komisji Europejskiej takie wymogi mogą opóźniać rozpoczęcie działalności i nie powinny być stosowane bez wyraźnych powodów.
Co to oznacza dla Polski i rynku pracy?
Polska, podobnie jak inne państwa członkowskie UE, musi dostosować swoje przepisy, aby umożliwić łatwiejszy dostęp obcokrajowców do rynku pracy. Reforma przepisów ma na celu przede wszystkim zwiększenie liczby wysoko wykwalifikowanych pracowników, którzy będą mogli przyczynić się do rozwoju gospodarki UE. Z perspektywy polskiego rynku pracy oznacza to konieczność wprowadzenia nowych regulacji, które zredukują biurokrację oraz umożliwią łatwiejszy dostęp obcokrajowców do polskiego rynku pracy.
Dostosowanie przepisów do wymogów UE może również przyczynić się do zwiększenia konkurencyjności polskich przedsiębiorstw, które będą miały łatwiejszy dostęp do wysoko wykwalifikowanych pracowników z całego świata. W dłuższej perspektywie może to wpłynąć na wzrost innowacyjności w polskiej gospodarce i poprawę jakości świadczonych usług w różnych branżach, w tym w sektorze IT, inżynierii czy finansów.
Jakie kroki musi podjąć Polska?
Aby dostosować się do wymogów Komisji Europejskiej, Polska musi:
- Wdrożyć przepisy dotyczące niebieskiej karty, które umożliwią obcokrajowcom łatwiejsze zdobycie prawa do pracy w Polsce oraz przenoszenie się między państwami członkowskimi.
- Ułatwić procedury dla specjalistów świadczących usługi tymczasowe, eliminując zbędne obciążenia biurokratyczne, które opóźniają rozpoczęcie działalności zawodowej.
- Przyspieszyć procesy weryfikacji kwalifikacji zawodowych w sposób zgodny z przepisami UE, ograniczając je do przypadków, które rzeczywiście zagrażają zdrowiu lub bezpieczeństwu publicznemu.
Podsumowanie: Jakie zmiany czekają Polskę i rynek pracy?
Polska stoi przed wyzwaniem dostosowania swojego prawa do wymogów unijnej dyrektywy, co wiąże się z koniecznością uproszczenia procedur dla obcokrajowców oraz wprowadzenia większej elastyczności na rynku pracy. Przepisy te mogą przyczynić się do przyciągnięcia do Polski wysoko wykwalifikowanych pracowników, co w efekcie przyczyni się do wzrostu innowacyjności oraz konkurencyjności polskiej gospodarki.
Jednak Polska nie jest jedynym krajem, który nie spełnia wymogów Komisji Europejskiej. Zgodnie z informacjami Komisji, aż 22 państwa członkowskie UE nie dostosowały przepisów dotyczących kwalifikacji zawodowych. W przypadku braku działań ze strony tych państw, Komisja Europejska może podjąć dalsze kroki prawne, co może wiązać się z konsekwencjami finansowymi.
Zmiany te mają na celu nie tylko poprawę sytuacji na rynku pracy, ale także ułatwienie mobilności w UE oraz zwiększenie atrakcyjności Unii Europejskiej jako miejsca pracy dla obcokrajowców. Jakie konkretne kroki Polska podejmie w tej sprawie? Czas pokaże, ale jedno jest pewne – zmiany na rynku pracy są nieuniknione.
