W godzinach dniach na świeczniku znalazła się kwestia gwarancji udzielonych przez Polskę premierowi Izraela, Benjaminowi Netanjahu, w związku z jego potencjalnym przyjazdem na uroczystości 80. rocznicy wyzwolenia Auschwitz-Birkenau. Wirtualna Polska zapytała Międzynarodowy Trybunał Karny (MTK) o opinię w sprawie decyzji polskiego rządu. Trybunał w swoim oświadczeniu przypomniał, że państwa będące stronami Statutu Rzymskiego mają prawny obowiązek współpracować z MTK, w tym wykonywać wydane przez niego nakazy aresztowania.
Nakaz aresztowania Netanjahu
Międzynarodowy Trybunał Karny w ubiegłym roku wydał nakaz aresztowania Benjamina Netanjahu, co związane jest z podejrzeniami o popełnienie przestępstw wojennych na terytorium Palestyny. Polska, uznając jurysdykcję MTK, jest zobowiązana do przestrzegania jego decyzji na mocy Statutu Rzymskiego.
Stanowisko MTK
W odpowiedzi na pytanie Wirtualnej Polski, biuro prasowe MTK podkreśliło:
„Trybunał polega na państwach, które egzekwują jego decyzje. Jest to nie tylko zobowiązanie prawne wobec Trybunału na mocy Statutu Rzymskiego, ale także odpowiedzialność wobec innych Państw-Stron. Jeśli państwa mają obawy dotyczące współpracy z Trybunałem, mogą konsultować się z nim w sposób terminowy i skuteczny. Państwa nie mogą jednak jednostronnie określać zasadności decyzji prawnych Trybunału. Jak stanowi artykuł 119 Statutu, ‘wszelkie spory dotyczące funkcji sądowniczych Trybunału są rozstrzygane decyzją Trybunału’.”
Decyzja polskiego rządu
Pomimo powyższych zobowiązań, polski rząd zapewnił, że premier Netanjahu nie zostanie aresztowany podczas planowanej wizyty w Polsce. Centrum Informacyjne Rządu wydało oświadczenie, w którym zaznaczono:
„W związku z planowanymi 27 stycznia 2025 roku uroczystościami 80-tej rocznicy wyzwolenia Byłego Niemieckiego Nazistowskiego Obozu Koncentracyjnego i Zagłady Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu, polski rząd deklaruje, że zapewni wolny i bezpieczny udział w tych obchodach najwyższym przedstawicielom Izraela.”
Decyzję tę poparto specjalną uchwałą Rady Ministrów, w której stwierdzono, że zapewnienie bezpieczeństwa izraelskim przywódcom wpisuje się w oddanie hołdu żydowskim ofiarom Zagłady.
Reakcje polityczne
Polityczne skutki decyzji Warszawy są szeroko komentowane. Donald Tusk, premier Polski, powiedział:
„Oczywistym dla mnie jest, że każdy przedstawiciel Państwa Izrael powinien mieć prawo do wizyty, szczególnie w dniu rocznicy.”
Agencja Bloomberg poinformowała, że prezydent Andrzej Duda wysłał list do premiera Tuska, wyrażając swoje stanowisko w tej sprawie. Treść listu nie została jednak ujawniona publicznie.
Dylemat prawny i moralny
Decyzja Polski rodzi pytania o jej zgodność z międzynarodowym prawem. Statut Rzymski, którego Polska jest stroną, jasno definiuje obowiązki państw w zakresie współpracy z MTK. Z drugiej strony, decyzja polskiego rządu została uwarunkowana kontekstem historycznym i politycznym, podkreślając znaczenie upamiętnienia ofiar Holokaustu.
Podsumowanie
Sprawa gwarancji dla Benjamina Netanjahu ujawnia napięcia między zobowiązaniami międzynarodowymi a krajowymi interesami politycznymi. Polska stanęła przed trudnym wyborem, który może mieć dalekosiężne konsekwencje dla jej wizerunku na arenie międzynarodowej. Decyzja ta będzie z pewnością przedmiotem dalszej debaty, zarówno w kraju, jak i za granicą.
