Wpis w księdze wieczystej przerywa bieg zasiedzenia

Zasiedzenie, jako instytucja prawa cywilnego, odgrywa kluczową rolę w porządkowaniu długotrwałych stosunków prawnorzeczowych. Niedawne orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 11 kwietnia 2024 r. (sygn. akt II CSKP 856/23) rzuca nowe światło na kwestię możliwości przerwania biegu zasiedzenia przez wpis w księdze wieczystej dotyczący czynności egzekucyjnych. To stanowisko może zaskoczyć osoby, które władzę faktyczną nad nieruchomością wykorzystują jako podstawę do zasiedzenia.

Kluczowe ustalenia Sądu Najwyższego

W swoim orzeczeniu Sąd Najwyższy podkreślił, że jednym ze sposobów przerwania biegu zasiedzenia jest dokonanie wpisu w księdze wieczystej w związku z wszczęciem egzekucji z nieruchomości. Wpis taki, choć nie zmienia faktycznego stanu władania nieruchomością, wywołuje skutki prawne, które zobowiązują posiadacza do znoszenia czynności egzekucyjnych, takich jak zarząd, opis, oszacowanie czy licytacja.

Przerwanie biegu zasiedzenia: Analiza podstawy prawnej

Zgodnie z art. 123 § 1 pkt 1 kodeksu cywilnego, bieg przedawnienia przerywa się przez:

„Każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju (…) przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia, ustalenia, zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia”.

W kontekście zasiedzenia, te przepisy znajdują zastosowanie poprzez art. 175 k.c., który odsyła do przepisów o przedawnieniu. Sąd Najwyższy wskazał, że wszczęcie egzekucji i wpis do księgi wieczystej wypełniają te przesłanki, gdyż uniemożliwiają one posiadaczowi nabycie własności przez zasiedzenie.

Przypadki praktyczne: Przykład orzeczenia z 1989 r.

W celu zilustrowania swojego stanowiska Sąd Najwyższy przywołał sprawę, w której wpis o wszczęciu egzekucji z nieruchomości w 1999 roku skutecznie przerwał bieg zasiedzenia, mimo że egzekucja zakończyła się umorzeniem w 2003 roku. Nieruchomość, pozostająca we władaniu posiadacza w złej wierze, nie mogła być zasiedziana ze względu na przerwanie biegu terminu zasiedzenia przez czynności egzekucyjne.

Tezy wynikające z orzeczenia

1. Wpis w księdze wieczystej przerywa bieg zasiedzenia – Egzekucja z nieruchomości i wpisanie jej do księgi wieczystej zmusza posiadacza do znoszenia czynności egzekucyjnych, co skutkuje przerwaniem biegu zasiedzenia.
2. Moc wpisu od chwili złożenia wniosku – Na podstawie art. 29 ustawy o księgach wieczystych i hipotece wpis ma moc wsteczną od momentu złożenia wniosku o jego dokonanie.
3. Znaczenie czynności egzekucyjnych – Sąd Najwyższy wskazał, że egzekucja z nieruchomości nie musi prowadzić do faktycznego pozbawienia posiadacza władania nieruchomością, aby przerwać bieg zasiedzenia.

Czym jest zasiedzenie i jakie są jego terminy?

Zasiedzenie to instytucja prawna pozwalająca na nabycie własności rzeczy wskutek nieprzerwanego jej posiadania przez określony czas:

• Nieruchomości: 20 lat dla posiadacza w dobrej wierze, 30 lat w przypadku złej wiary.
• Ruchomości: 3 lata w dobrej wierze.

Podsumowanie

Orzeczenie Sądu Najwyższego z 11 kwietnia 2024 r. (II CSKP 856/23) pokazuje, że wpis w księdze wieczystej dotyczący czynności egzekucyjnych może mieć kluczowe znaczenie w procesach zasiedzenia. Tym samym właściciele nieruchomości powinni świadomie korzystać z dostępnych narzędzi prawnych, by przeciwdziałać niepożądanemu nabyciu ich mienia przez zasiedzenie. Zrozumienie tej problematyki jest istotne dla zapewnienia ochrony swojego prawa własności.

Informacje zawarte na stronie stanowią opis stanu prawnego na dzień publikacji i nie są poradą prawną w indywidualnej sprawie. Stan prawny od opublikowania może ulec zmianie. Kancelaria nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie wpisu w celu rozwiązania problemów prawnych.

Masz pytania lub potrzebujesz pomocy – zapraszamy do kontaktu!

Podstawa prawna:

1. wyrok SN z 25 listopada 2015 r., II CSK 639/14, 
2. uchwała SN z 22 listopada 2013 r., III CZP 69/13, OSNC 2014/7-8/74, 
3. postanowienie SN: z 21 lutego 2013 r., IV CSK 347/12, z 31 stycznia 2013 r., II CSK 262/12, z 24 października 2012 r., III CSK 310/11, z 25 maja 2012 r., I CSK 474/11, z 5 kwietnia 2012 r., II CSK 395/11, z 7 maja 2009 r., IV CSK 459/08).