Przewodniczący Komisji do spraw badania wpływów rosyjskich i białoruskich, gen. Jarosław Stróżyk, złożył do Prokuratury Krajowej zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa przez byłego szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego (ABW), Piotra Pogonowskiego. Zarzuty dotyczą niedopełnienia obowiązków służbowych w związku z decyzją o likwidacji większości delegatur terenowych ABW, co miało wpłynąć na osłabienie systemu bezpieczeństwa wewnętrznego Polski.
POLECAMY: Były szef ABW Piotr Pogonowski zatrzymany przez policję
Kontekst decyzji o likwidacji delegatur
Zmiany w statucie ABW, wprowadzone za kadencji Piotra Pogonowskiego, skutkowały likwidacją 10 z 15 delegatur terenowych Agencji. Według Komisji, decyzje te zostały podjęte bez przeprowadzenia rzetelnej analizy ich wpływu na zdolności operacyjne ABW oraz na bezpieczeństwo narodowe. W wyniku tych zmian zlikwidowano m.in. delegatury w Olsztynie, Rzeszowie i Bydgoszczy – obszarach strategicznych z punktu widzenia monitorowania zagrożeń, logistyki wsparcia dla Ukrainy oraz obecności struktur NATO.
Onet.pl wskazuje, że:
- Delegatura w Olsztynie odgrywała kluczową rolę w monitorowaniu zagrożeń z rejonu Obwodu Królewieckiego.
- Rzeszowska jednostka wspierała logistycznie działania związane z konfliktami w Ukrainie.
- Delegatura w Bydgoszczy zajmowała się ochroną obiektów NATO w regionie.
Krytyka i wątpliwości komisji
Ministerstwo Sprawiedliwości poinformowało, że Komisja wyraziła poważne wątpliwości co do rzetelności informacji przedstawionych przez Pogonowskiego w uzasadnieniu tych zmian. Komisja wskazuje, że mogło dojść do wprowadzenia decydentów w błąd poprzez fałszywe dane zawarte w dokumentach.
Komisja stwierdziła również, że nawet po agresji Rosji na Ukrainę w lutym 2022 r. nie podjęto działań naprawczych mających na celu przywrócenie likwidowanych delegatur, szczególnie w regionach wschodnich Polski.
W komunikacie Ministerstwa Sprawiedliwości czytamy:
„W opinii Komisji działania te miały charakter szkodliwy dla interesu publicznego, doprowadzając do głębokiej dysfunkcji systemu służby specjalnej odpowiedzialnej za bezpieczeństwo wewnętrzne państwa i jego porządek konstytucyjny”.
Działania wobec Piotra Pogonowskiego
Były szef ABW, Piotr Pogonowski, został zatrzymany 2 grudnia przez służby w celu przymusowego doprowadzenia na przesłuchanie przed Komisję Śledczą ds. Pegasusa. Wcześniej trzykrotnie nie stawił się na posiedzenie Komisji, powołując się na orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego, które uznało jej działania za niekonstytucyjne.
Sąd przychylił się do wniosku posłanki KO Joanny Kluzik-Rostowskiej o nałożenie na Pogonowskiego kary w wysokości 3000 zł oraz o jego przymusowe doprowadzenie. Była to pierwsza tego rodzaju sytuacja w historii polskiego Sejmu.
Znaczenie sprawy dla bezpieczeństwa narodowego
Eksperci podkreślają, że likwidacja delegatur ABW mogła osłabić zdolności operacyjne Agencji w kluczowych obszarach Polski. Decyzje podjęte przez byłe kierownictwo ABW oraz brak działań naprawczych w obliczu wzrastającego zagrożenia ze strony Rosji i Białorusi są przedmiotem krytyki i wnikliwej analizy.
Jak wskazuje Komisja:
„Mamy nadzieję, że złożone zawiadomienie przyczyni się do wyjaśnienia tej sprawy oraz wyciągnięcia odpowiedzialności wobec osób, które naruszyły przepisy prawa i interes publiczny”.
Podsumowanie
Sprawa likwidacji delegatur ABW oraz zarzuty wobec Piotra Pogonowskiego rzucają nowe światło na działania służb specjalnych w Polsce. W obliczu rosnących zagrożeń ze strony Rosji i Białorusi, zapewnienie skuteczności i integralności struktur bezpieczeństwa narodowego staje się kluczowym wyzwaniem dla władz. Czy podjęte decyzje miały uzasadnienie, czy też stanowiły poważne zaniedbanie? Odpowiedzi na te pytania mogą mieć daleko idące konsekwencje dla przyszłości polskiego systemu bezpieczeństwa.
