W poniedziałek w Krakowie odbyła się międzynarodowa konferencja pod nazwą „My jesteśmy pamięcią. Nauczanie historii to nauka rozmowy”, zorganizowana z okazji 80. rocznicy wyzwolenia niemieckiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz-Birkenau. Wydarzenie zgromadziło ekspertów, nauczycieli oraz polityków, w tym minister edukacji narodowej Barbarę Nowacką. Tematem przewodnim konferencji była edukacja historyczna w kontekście Holokaustu, antysemityzmu i faszyzmu.
Kontrowersyjna wypowiedź minister edukacji
Podczas swojego wystąpienia Barbara Nowacka podkreślała znaczenie pielęgnowania pamięci historycznej jako ostrzeżenia dla współczesnego świata przed skutkami nienawiści, hejtu i obojętności. Zaznaczyła, że Holokaust rozpoczął się od mowy nienawiści i cichego przyzwolenia na wykluczanie oraz odczłowieczanie innych.
Jednakże fragment jej wypowiedzi wywołał szerokie oburzenie w mediach społecznościowych. Minister powiedziała: „Na terenie okupowanym przez Niemcy polscy naziści zbudowali obozy, które były obozami pracy, a potem stały się obozami masowej zagłady”. Słowa te spotkały się z natychmiastową krytyką, szczególnie ze względu na fakt, że niezgodnie z prawdą sugerowały istnienie „polskich nazistów”.
Minister przeprasza za błąd
We wtorek rano Barbara Nowacka opublikowała przeprosiny na platformie X (dawniej Twitter), wyjaśniając, że doszło do przejęzyczenia. Napisała: „Oczywiste jest, że obozy zbudowali Niemcy, a polskich nazistów nie było. I jest to prawda historyczna. Również o tym wielokrotnie mówiłam w trakcie wystąpienia na konferencji w Krakowie. Za oczywiste przejęzyczenie przepraszam”.
Dodatkowo Ministerstwo Edukacji Narodowej wydało komunikat, w którym wyjaśniło, że przejęzyczenie dotyczyło przygotowanego fragmentu wystąpienia. Poprawna wersja miała brzmieć: „Na terenie okupowanej przez Niemcy Polski naziści zbudowali obozy, które były obozami pracy, a potem stały się obozami masowej zagłady”.
Auschwitz – symbol Zagłady
Warto przypomnieć, że niemiecki obóz Auschwitz-Birkenau powstał w 1940 roku na rozkaz Heinricha Himmlera, szefa SS. Pierwszymi więźniami byli Polacy, a w latach funkcjonowania obozu zamordowano w nim około 1,1 mln ludzi, w tym Polaków, Żydów, Romów oraz sowieckich jeńców wojennych. Dziś Auschwitz jest symbolem okrucieństw II wojny światowej i tragedii Holokaustu.
W 2005 roku Organizacja Narodów Zjednoczonych ustanowiła 27 stycznia Międzynarodowym Dniem Pamięci o Ofiarach Holokaustu, podkreślając znaczenie edukacji historycznej w zapobieganiu podobnym tragediom w przyszłości.
Nauczanie historii jako narzędzie walki z nienawiścią
Konferencja w Krakowie stanowiła ważne forum wymiany doświadczeń i pomysłów dotyczących nauczania o Holokauście w szkołach. Barbara Nowacka zwróciła uwagę na konieczność prowadzenia dialogu międzykulturowego i rozwijania empatii wśród młodzieży. „Musimy uczyć, że mowa nienawiści może mieć tragiczne konsekwencje, a edukacja jest kluczowym narzędziem w budowaniu społeczeństwa opartego na wartościach” – podkreślała.
Choć przejęzyczenie minister wywołało kontrowersje, to jednak nie zmienia ono zasadniczego znaczenia podejmowanych tematów i potrzeby dalszej pracy nad edukacją historyczną, która będzie uczyć prawdy i przeciwdziałać nienawiści.
Oczywiste jest że obozy zbudowali Niemcy a polskich nazistow nie bylo. I jest to prawda historyczna. Również o tym wielokrotnie mówiłam w trakcie wystąpienia na konferencji w Krakowie. Za oczywiste przejęzyczenie przepraszam.
— Barbara Nowacka (@barbaraanowacka) January 28, 2025
