Polska starzeje się w zastraszającym tempie. Prognozy demograficzne biją na alarm: odsetek osób w wieku 65+ będzie systematycznie rósł, a system emerytalny już teraz trzeszczy w szwach. W tym kontekście rząd zapowiada rewolucję w systemie opieki senioralnej, a głównym bohaterem ma być bon senioralny. Kwota, która ma trafić do portfeli starszych osób, jest kusząca: 2150 zł miesięcznie. Ale czy to rzeczywiście realna pomoc, czy jedynie obietnice bez pokrycia? Analiza ekspercka rzuca cień wątpliwości na ten ambitny plan.
2,7 miliarda złotych na bon – czy to wykonalne w dobie kryzysu?
Władze przeznaczają na program astronomiczną kwotę 2,7 miliarda złotych. To ogromny wydatek, zwłaszcza w sytuacji rosnącego długu publicznego i inflacji, która pożera oszczędności seniorów. Skąd mają pochodzić te pieniądze? Z budżetu państwa, z potencjalnym wsparciem z funduszy unijnych. Ale czy obietnica ta przetrwa burzliwe czasy i ewentualne cięcia budżetowe? Pamiętajmy, że decyzje polityczne potrafią zmieniać się z dnia na dzień.
Kto skorzysta z bonu? Rygorystyczne kryteria dochodowe i „wykluczeni”?
Zasady przyznawania bonu senioralnego budzą poważne wątpliwości. Aby zakwalifikować się do programu, seniorzy będą musieli spełnić restrykcyjne kryteria dochodowe. Te progi dochodowe mają rosnąć w kolejnych latach, co może spowodować, że coraz więcej osób starszych zostanie wykluczonych z programu:
- 2026: próg 3500 zł brutto
- 2027: 4000 zł brutto
- 2028: 4500 zł brutto
- 2029: 5000 zł brutto
Co więcej, do dochodu seniora ma być wliczany dodatek pielęgnacyjny. To może być ukryta pułapka dla najuboższych, którzy liczą na dodatkowe wsparcie. Jak to pogodzić z deklarowaną troską o osoby w najtrudniejszej sytuacji?
Bitwa o bon: Aktywni zawodowo jako jedyni „pośrednicy”?
Rząd wprowadza również sensacyjne ograniczenia w dostępie do bonu. Wnioski będą mogły składać wyłącznie zstępni seniora (dzieci, wnuki, prawnuki), pod warunkiem że są aktywni zawodowo. To z kolei oznacza, że osoby niezatrudnione, emeryci czy renciści, zostaną pozbawione możliwości wsparcia swoich bliskich. Dodatkowo, dochód tych „pośredników” nie może przekraczać dwukrotności minimalnego wynagrodzenia przy jednoosobowej działalności lub trzykrotności przy działalności wieloosobowej. Czy to nie jest dyskryminacja? Czy rząd nie powinien pomyśleć o innych rozwiązaniach?
Gminy przejmują kontrolę – czy są gotowe?
Kolejny „haczyk” to fakt, że seniorzy nie zobaczą 2150 zł na swoich kontach. To gminy mają przejąć pełną kontrolę nad realizacją usług. Oznacza to, że to lokalne władze będą decydować, jakie usługi i w jakim zakresie zostaną zapewnione. Czy gminy są przygotowane na taką odpowiedzialność? Czy mają wystarczającą infrastrukturę i wykwalifikowany personel? Doświadczenie pokazuje, że w wielu przypadkach samorządy borykają się z problemami organizacyjnymi i finansowymi. Czy bon senioralny nie podzieli losu innych programów, które utknęły w biurokratycznym gąszczu?
Kompleksowy pakiet usług – czy spełni oczekiwania?
Bon senioralny ma obejmować rewolucyjny pakiet usług, m.in.:
- Zaspokajanie podstawowych potrzeb życiowych
- Priorytetowy dostęp do świadczeń zdrowotnych
- Profesjonalną opiekę higieniczno-pielęgnacyjną
- Wsparcie w kontaktach z otoczeniem
Czy te usługi rzeczywiście zaspokoją potrzeby najbardziej schorowanych seniorów? Czy kwota 2150 zł wystarczy na pokrycie kosztów opieki, zwłaszcza w przypadku osób wymagających intensywnego wsparcia? Eksperci z branży opieki zdrowotnej zwracają uwagę na niedobory kadrowe i rosnące koszty usług.
Polski system opieki senioralnej stoi u progu bezprecedensowych zmian. Bon senioralny może być szansą na poprawę sytuacji osób starszych, ale tylko pod warunkiem, że zostanie dobrze przemyślany i zrealizowany. Czy rządowi uda się uniknąć pułapek, które czekają na każdym kroku? Czy program nie padnie ofiarą partykularnych interesów i kolejnych cięć budżetowych? Czas pokaże.
