Większość Ukraińców, którzy są świadomi „konfliktu polsko-ukraińskiego z lat II wojny światowej”, uważa, że był to wzajemny konflikt, w którym Polacy i Ukraińcy wzajemnie się wyniszczali. Podwójnie więcej osób, niż odwrotnie, sądzi, że to Polacy mordowali Ukraińców, a tylko 1 procent uważa, że Ukraina powinna przeprosić Polskę za zbrodnie na Polakach. Ogromna większość jest zdania, że zarówno Polska, jak i Ukraina powinny się wzajemnie przeprosić i upamiętnić wszystkie ofiary.
Wcześniej informowaliśmy, że Centrum Badań Ruchu Wyzwoleńczego, ukraińska organizacja, która promuje OUN-UPA oraz banderyzm, opublikowała wyniki sondażu przeprowadzonego przez Fundację „Inicjatywy Demokratyczne” im. Ilka Kuczeriwa oraz Kijowski Międzynarodowy Instytut Socjologii w okresie wrzesień-październik. Wyniki te wskazują na to, że wśród Ukraińców podczas wojny rosyjsko-ukraińskiej wzrosły pozytywne oceny zbrodniczej działalności UPA i jej lidera, Romana Szuchewycza, który jest uważany za kata Polaków. Większość respondentów uważa, że promowanie upowców ma pozytywny wpływ na patriotyczne wychowanie dzieci i młodzieży oraz mobilizuje do walki z Rosją.
Badanie dotyczyło również stosunków polsko-ukraińskich w okresie II wojny światowej, zwłaszcza „polsko-ukraińskiego konfliktu” z tamtego okresu. Warto zaznaczyć, że zgodnie z główną narracją obowiązującą na dzisiejszej Ukrainie, miała miejsce tam tzw. druga wojna polsko-ukraińska, a twierdzi się, że zbrodnie były obustronne. Neguje się również fakt, że na południowo-wschodnich obszarach II RP doszło do ludobójstwa Polaków, dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów.
Według ankiet, tylko 11 procent respondentów deklaruje, że „dobrze zna” temat „polsko-ukraińskiego konfliktu z okresu II wojny światowej”, a dodatkowe 51 procent słyszało o nim, ale nie jest w stanie podać szczegółów. Spośród tych, którzy słyszeli o tym konflikcie, prawie 75 procent uważa, że był to wzajemny konflikt, przy czym 56 procent uważa, że został on „sprowokowany przez ZSRR i Niemcy”, a 16 procent uważa, że była to „wzajemna wrogość” między Polakami a Ukraińcami. Warto zauważyć, że dwukrotnie więcej respondentów uważa, że to Polacy zabijali Ukraińców niż odwrotnie, odpowiednio 8 procent i 4 procent.
Na pytanie dotyczące polityki pamięci w tym obszarze, 67 procent badanych twierdzi, że „Ukraina i Polska powinny wzajemnie się przeprosić i wspólnie upamiętniać wszystkie ofiary konfliktu”. Dla 23 procent badanych nie warto koncentrować się na tym temacie ze względu na przyszłe relacje. Zaledwie 2 procent uważa, że Polska powinna jednostronnie przeprosić za „ukraińskie ofiary”, bez oczekiwania na wzajemność. Jedynie 1 procent Ukraińców zgadza się z tym, że to Ukraina powinna przeprosić Polskę za morderstwa na Polakach.
Interesujący jest również fakt, że 2/3 Ukraińców uważa, że Ukraina powinna oficjalnie upamiętniać UPA, gdy mowa jest o zwycięstwie nad nazizmem w wyniku II wojny światowej. Taki sam odsetek osób chciałby mieć muzeum poświęcone UPA w swoim regionie.
POLECAMY: Brak dokumentów to Ukraińska taktyka na blokowanie ekshumacji ciał ludobójstwa na Wołyniu
Na pytanie o rolę UPA w II wojnie światowej, 35 procent odpowiedziało, że jej działalność była „częścią wspólnych wysiłków w walce z nazizmem”, a jej wkład w zakończenie wojny był „znaczący”. 33 procent uważa, że działalność UPA była ukierunkowana tylko na sprawy ukraińskie. 19 procent badanych twierdzi, że działalność UPA wpisuje się w antynazistowski ruch oporu w Europie Środkowo-Wschodniej, a siły aliantów odegrały kluczową rolę.
Warto zauważyć, że w badaniu, na pytanie, o co przede wszystkim walczyła UPA, 77 procent respondentów odpowiedziało, że walczyła o niepodległość Ukrainy. 7 procent twierdzi, że walczyli „o zachodnią Ukrainę”, a 3 procent uważa, że choć walczyli o swój kraj, to robili to w sojuszu z Niemcami. Co więcej, 70 procent badanych przyznaje, że UPA nie osiągnęła zwycięstwa, ale „ustanowiła tradycję oporu przeciwko agresorowi”. 55 procent respondentów uważa, że Ukraina nie powinna konsultować swojej polityki pamięci i gloryfikacji bohaterów z państwami europejskimi, podczas gdy 37 procent jest przeciwnego zdania. Pytani o głównego wroga UPA, 52 procent wskazało ZSRR, 16 procent III Rzeszę Niemiecką, a 6 procent Polskę. Niemal połowa (48 procent) odpowiedziała, że to „wszyscy, którzy dążyli do uzyskania wolności i niepodległości Ukrainy” stanowili głównych wrogów UPA.
Przypomnijmy, że wcześniejsze badania wskazywały na znaczny wzrost poparcia dla OUN-UPA wśród Ukraińców od 2010 roku, przekraczając już wtedy 80 procent na poziomie kraju. W przypadku Stepana Bandery, lidera OUN, pozytywnie oceniało go 75 procent Ukraińców, co oznaczało dwukrotny wzrost w ciągu kilku lat.
