Istnieje błędne przekonanie, że pominięcie spadkobiercy ustawowego w testamencie automatycznie skutkuje jego wydziedziczeniem. To jest nieprawda! Wydziedziczenie to oddzielna instytucja prawna, wymagająca osobnego oświadczenia w testamencie. Zaleca się, aby oświadczenie to zostało sporządzone u notariusza.
POLECAMY: Zachowek po zmianach. Czym jest zachowek? Komu przysługuje? Ile wynosi?
Możliwe jest wydziedziczenie osoby uprawnionej do zachowku tylko w określonych przypadkach przewidzianych przepisami prawa. Powód wydziedziczenia musi być uzasadniony opisowo w testamencie. Wystarcza to, aby nie powoływać się jedynie na ogólną podstawę wydziedziczenia z art. 1008 k.c. Spadkodawca może pozbawić zstępnych, małżonka i rodziców zachowku, jeśli uprawniony do zachowku postępuje w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego (np. związanie się ze środowiskiem przestępczym, uzależnienie od narkotyków lub alkoholu, utrzymywanie się z działalności przestępczej, hazard, uchylanie się od pracy zarobkowej na cudzy koszt) lub dopuścił się umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności spadkodawcy lub jednej z najbliższych mu osób (wydziedziczenie wymaga potwierdzenia prawomocnym wyrokiem sądu – choć nie zawsze) albo rażącej obrazy czci (publiczna obraza), lub nie dopełnia obowiązków rodzinnych wobec spadkodawcy (np. zerwanie kontaktów, brak zainteresowania potrzebami spadkodawcy, brak opieki w chorobie, unikanie płacenia alimentów, brak obecności w ważnych chwilach życia).
POLECAMY: Od 15 listopada zaczyna obowiązywać nowe prawo spadkowe. Niektórzy stracą prawo do dziedziczenia
Należy pamiętać, że wydziedziczony zstępny może mieć własnych zstępnych, którzy, jeśli nie zostaną wydziedziczeni, będą uprawnieni do zachowku od spadkobierców testamentowych w przyszłości.
Dodatkowym zabezpieczeniem i ochroną naszego rozporządzenia woli może być wpisanie testamentu do Notarialnego Rejestru Testamentów. Rejestr ten zawiera jedynie informację o tym, że dana osoba sporządziła testament i zdeponowała go w określonej kancelarii notarialnej. Nie ma obawy, że zawartość testamentu zostanie ujawniona publicznie, a wpisanie do NORT jest bezpłatne.
Warto jednak zauważyć, że wydziedziczenie nie jest absolutną gwarancją dla spadkobierców wskazanych w testamencie, ponieważ osoba wydziedziczona ma prawo zarówno do kwestionowania ważności testamentu, jak i samego oświadczenia o wydziedziczeniu. To może skutkować roszczeniem o zachowek.
