Chociaż dziedziczenie zazwyczaj kojarzy się z pozytywnymi aspektami, nie zawsze ogranicza się do przejęcia majątku po zmarłej osobie. Może także obejmować dziedziczenie długów, co w wielu przypadkach może być niepożądane i nieopłacalne dla spadkobiercy. Czy istnieje możliwość odrzucenia spadku? Jak to zrobić?
W sytuacji, gdy spadkobierca dziedziczy nie tylko aktywa, ale również zobowiązania po zmarłej osobie, zdarza się, że długi te przewyższają wartość odziedziczonego majątku. W takim przypadku jednym z rozwiązań jest zdecydowanie się na odrzucenie spadku. Aby to uczynić, niezbędne jest złożenie pisemnego oświadczenia u sądu lub notariusza.
Nie ma znaczenia, czy dziedziczenie ma miejsce na mocy ustawy czy w oparciu o testament – spadkobierca ma prawo do odrzucenia spadku, jednak taka decyzja może być podjęta dopiero po śmierci spadkodawcy.
Warto zaznaczyć, że odrzucenie spadku nie oznacza automatycznie, że spadek przestaje istnieć. Wówczas przechodzi on na kolejnych krewnych, którzy, jeżeli również nie chcą go przyjąć, muszą działać odpowiednio i złożyć oświadczenie w określonym czasie. Jeśli wszyscy krewni odrzucą spadek, przechodzi on na gminę, w której zmarła osoba miała miejsce zamieszkania.
Zrzeczenie się spadku nie wymaga sporządzenia żadnej umowy, ani z innymi spadkobiercami, ani wykonawcami testamentu. Jedynym dokumentem do przygotowania jest wcześniej wspomniane oświadczenie, najlepiej w formie pisemnej.
Jaki jest okres czasu, w którym spadkobierca może odrzucić spadek?
Odrzucenie spadku ma ściśle określony termin. Ponieważ możliwe jest dopiero po śmierci spadkodawcy, spadkobierca ma na to 6 miesięcy od momentu otrzymania informacji o powołaniu do spadku. Jeśli w tym czasie nie zostanie odrzucony, spadek zostanie automatycznie przyjęty.
Różnice między zrzeczeniem się spadku a jego odrzuceniem są istotne. Zrzeczenie dokonuje się przed śmiercią spadkodawcy, poprzez zawarcie umowy z nim. Odrzucenie spadku, jak już wspomniano, zachodzi po śmierci spadkodawcy i nie wymaga zawierania umowy. Warto zaznaczyć, że zrzeczenie się dziedziczenia obejmuje także zstępnych osób zrzekającej się, co różni się od sytuacji przy odrzuceniu spadku, gdzie przechodzi on na zstępnych.
Proces zrzeczenia się dziedziczenia wiąże się z aktami notarialnymi zawieranymi między spadkodawcą a potencjalnym spadkobiercą, gdzie druga strona nie wyraża zgody na dziedziczenie. Umowę należy podpisać w obecności obu zainteresowanych stron. W przypadku zrzeczenia się dziedziczenia, osoba zrzekająca się jest traktowana, zgodnie z przepisami, tak, jakby nie dożyła dnia otwarcia spadku, choć faktycznie może żyć. Warto podkreślić, że akt notarialny musi być sporządzony w obecności spadkodawcy. Jeśli potencjalny spadkobierca nie chce dziedziczyć majątku lub długów, a kontakt z osobą zmarłą jest utrudniony, musi poczekać i ewentualnie odrzucić spadek po jej śmierci.
Ważne jest też zaznaczenie, że zrzeczenie się dziedziczenia może być cofnięte, co wymaga kolejnej wizyty u notariusza i sporządzenia nowej umowy, eliminującej skutki poprzedniej. Proces ten nie jest więc nieodwracalny.
