Przedmioty nabyte w trakcie trwania wspólności majątkowej, z reguły stanowią część majątku wspólnego. Wyjątki od tej reguły są jasno wymienione w przepisach. Co jednak z nieruchomością nabytą poprzez umowę dożywocia?
POLECAMY: Ogłoszenie upadłości a majątek wspólny – jakie niesie za sobą skutki
Jakie przedmioty są uwzględniane w majątku osobistym jednego z małżonków? Majątek osobisty obejmuje:
- przedmioty nabyte przed rozpoczęciem wspólności ustawowej,
- nieruchomości nabyte w ramach umowy dożywocia,
- przedmioty nabyte drogą dziedziczenia, zapisu lub darowizny (chyba że zmarły lub darczyńca postanowił inaczej),
- prawa majątkowe wynikające z innego rodzaju wspólności,
- przedmioty przeznaczone wyłącznie do osobistego użytku jednego z małżonków,
- niezbywalne prawa,
- odszkodowania za uszkodzenie ciała lub krzywdę,
- wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub innej działalności zarobkowej,
- nagrody za indywidualne osiągnięcia,
- prawa autorskie, własność intelektualna i inne prawa twórcy,
- przedmioty traktowane jako substytuty majątku osobistego.
Kiedy darowizna, dziedziczenie lub zapis trafiają do wspólnego majątku?
Z reguły, zgodnie z powyższym wykazem, przedmioty nabyte drogą dziedziczenia, zapisu lub darowizny wchodzą w skład majątku osobistego jednego z małżonków. Istnieje jednak możliwość odstępstwa od tej zasady. Decyzja w tej sprawie należy do darczyńcy lub spadkodawcy, którzy mogą zdecydować, że przedmioty te zostaną przekazane obojgu małżonkom do ich wspólnego majątku (lub jako współwłaścicielom).
Różnica między umową darowizny a umową dożywocia
Przeniesienie własności nieruchomości drogą darowizny stanowi bezpłatne świadczenie dla obdarowanego. W przypadku umowy dożywocia, choć również dochodzi do przeniesienia własności nieruchomości, nie jest to bezpłatne. W takiej sytuacji osoba nabywająca nieruchomość zobowiązana jest do świadczenia na rzecz osoby przekazującej, czyli do zapewnienia jej opieki.
Umowa dożywocia – czy nieruchomość trafia do majątku osobistego czy wspólnego?
Na to pytanie nie udziela jednoznacznej odpowiedzi prawo, ale było ono wielokrotnie rozstrzygane przez sądy zajmujące się podziałem majątku. W przypadku umowy dożywocia to nie wola osoby przekazującej nieruchomość decyduje o tym, czy trafi ona do majątku osobistego czy wspólnego (w przeciwieństwie do darowizny).
Nieruchomość nabyta w drodze umowy dożywocia wchodząca do majątku wspólnego – reguła
Zasadniczo, ponieważ nabywcą jest odpłatnie, nieruchomość trafia do majątku wspólnego – o ile umowa została zawarta w trakcie trwania wspólności majątkowej. Istnieje jednak możliwość odstępstwa. Decydujące będzie, czy wykonanie świadczenia na rzecz dożywotnika było obciążeniem majątku wspólnego czy osobistego.
Nieruchomość nabyta w drodze umowy dożywocia wchodząca do majątku osobistego – wyjątek
Taka sytuacja może zaistnieć, gdy umowa dożywocia nie obciąża majątku wspólnego. Dotyczy to przede wszystkim sytuacji, gdy pomoc dla dożywotnika miała charakter fizyczny i była udzielana przez jednego z małżonków, na przykład nie generowała ona dodatkowych kosztów utrzymania (które w normalnych warunkach ponosiłby majątek wspólny) lub dożywotnik w ogóle nie potrzebował ani nie korzystał z pomocy.
Prawo dożywocia wchodzące do majątku osobistego Prawo dożywocia stanowi majątek osobisty jednego z małżonków, jako niezbywalne prawo określone w art. 33 kodeksu cywilnego.
