Strona wnosząca pozew do sądu dąży do uzyskania ochrony swojego interesu, mając na uwadze, że wyrok powinien nie tylko oznaczać moralne zwycięstwo, lecz także być możliwy do wykonania. W tym celu konieczne jest rozważenie zabezpieczenia roszczenia.
POLECAMY: Rozprawy zdalne w postępowaniach cywilnych na nowych zasadach
Zabezpieczenie roszczenia w postępowaniu cywilnym stanowi instytucję mającą na celu zapewnienie wykonalności wyroku. W zależności od rodzaju roszczenia, zabezpieczenie może obejmować zgromadzenie odpowiednich środków dłużnika w depozycie sądowym lub wpis do księgi wieczystej, np. zakazu zbywania nieruchomości czy obciążenia majątku hipoteką przymusową. Dodatkowo, zabezpieczenie może obejmować zakaz podejmowania określonych działań przez pozwane, takie jak publikacja utworów naruszających prawa powoda.
Głównym celem zabezpieczenia jest umożliwienie późniejszej realizacji wyroku lub osiągnięcie innych celów postępowania. Na przykład, w przypadku roszczenia pieniężnego, obawy o zdolność dłużnika do spłaty mogą skutkować zablokowaniem jego majątku do czasu prawomocnego zakończenia sprawy, co stanowi względną gwarancję zaspokojenia wierzytelności po wygranej.
Zabezpieczenie roszczenia można żądać na różnych etapach postępowania – zarówno przed wytoczeniem pozwu, jak i w trakcie procesu. W przypadku składania wniosku przed pozwem, sąd udzieli zabezpieczenia, umożliwiając wniesienie pozwu w określonym terminie. Brak złożenia pozwu w ustalonym czasie skutkuje utratą zabezpieczenia.
Aby uzyskać zabezpieczenie, wnioskujący musi wykazać dwie przesłanki:
- uprawdopodobnienie dochodzonego roszczenia,
- uprawdopodobnienie interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia.
Pierwsza przesłanka wymaga jedynie przekonania sądu, że roszczenie może być realne i zasadne. Druga przesłanka, dotycząca interesu prawnego, polega na przekonaniu sądu, że brak zabezpieczenia może uniemożliwić osiągnięcie celu postępowania. W przypadku roszczeń pieniężnych, konieczne jest wykazanie działań dłużnika zmierzających do uniknięcia płatności.
Dodatkowo, w 2020 roku wprowadzono ustawę, która ułatwia przedsiębiorcom uzyskanie zabezpieczenia, zwłaszcza w przypadku transakcji handlowych o wartości do 75 tysięcy złotych, gdzie zwłoka w płatności wynosi co najmniej 3 miesiące. Ustawodawca ustanowił możliwość uprawdopodobnienia interesu prawnego dla powoda dochodzącego należności z tego rodzaju transakcji.
