Rodzinne darowizny są zwolnione z opodatkowania. Niemniej jednak, istnieje konieczność przestrzegania odpowiednich formalności, szczególnie jeśli przelew musi być dokonany na konto obdarowanego. W przeciwnym razie organy podatkowe mogą zakwestionować zwolnienie.
POLECAMY: Darowizna w gotówce podlega opodatkowaniu
Przepis dotyczący zwolnienia z opodatkowania dla rodzinnych darowizn obowiązuje już osiemnasty rok. Pomimo tego, wciąż pojawiają się trudności w jego interpretacji. Wiele osób popełnia błędy przy przekazywaniu środków, które fiskus wykorzystuje.
POLECAMY: Kiedy darowizna nie wchodzi do masy spadkowej?
Zwolnienie podatkowe dotyczy tzw. zerowej grupy, określonej w artykule 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn. Zgodnie z tym przepisem, bez opodatkowania pozostają darowizny dla małżonka, potomków (dzieci, wnuki), przodków (rodzice, dziadkowie), pasierba, rodzeństwa, ojczyma i macochy. Wartość darowizny nie przekraczająca 36 120 zł nie wymaga zgłaszania organom podatkowym (przy obliczaniu limitu uwzględnia się wartość majątku nabytego od tej samej osoby w roku, w którym miało miejsce ostatnie nabycie oraz w ciągu pięciu poprzednich lat). Przekroczenie limitu wymaga złożenia formularza SD-Z2 w urzędzie (z wyjątkiem nabycia w formie aktu notarialnego), na co przewidziano sześciomiesięczny termin. W przypadku darowizny pieniężnej obowiązuje dodatkowy warunek – przekroczenie kwoty 36 120 zł musi być potwierdzone przelewem, zgodnie z przepisami, których celem jest udokumentowanie go dowodem przekazania na konto nabywcy lub przekazem pocztowym.
Najwięcej problemów sprawia interpretacja tego warunku. Przykładem jest sytuacja, w której córka otrzymała od matki pieniądze na zakup samochodu. Środki zostały przelane z konta matki na konto dealera, co nie zostało zaakceptowane przez organy podatkowe. Aby skorzystać ze zwolnienia, środki pieniężne muszą być przekazane w ściśle określony sposób: na konto nabywcy lub przekazem pocztowym. Fiskus podkreślił, że dosłowne brzmienie artykułu 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn nie pozwala na zastosowanie ulgi, jeśli płatność jest dokonywana na rzecz osoby trzeciej.
Organ podatkowy zauważył, że sytuacja mogłaby być inna, gdyby pieniądze zostały przelane na wyodrębnione subkonto dla obdarowanego. W opisanym przypadku jednak do tego nie doszło. Dlatego otrzymana przez córkę darowizna podlega opodatkowaniu na ogólnych zasadach dotyczących nabywców zaliczonych do pierwszej grupy podatkowej. Córka powinna złożyć zeznanie na formularzu SD-3 i uwzględnić w nim otrzymaną kwotę (interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej nr 0111-KDIB2-3.4015.1.2024.1.ASZ).
Podobna sytuacja miała miejsce kilka miesięcy temu. Syn przekazał matce 180 tys. zł na zakup mieszkania. Środki zostały od razu przelane na konto sprzedawcy, ponieważ matka nie posiadała własnego konta. Z tego powodu fiskus nie uznał zwolnienia z podatku.
„Jeżeli przedmiot darowizny został przekazany bezpośrednio przez darczyńcę na rachunek wierzyciela osoby obdarowanej (w tym przypadku sprzedającego lokal mieszkalny), zwolnienie określone w art. 4a ustawy nie będzie miało zastosowania” – stwierdziła skarbówka (interpretacja nr 0111-KDIB2-3.4015.133.2023.1.BD).
W zakresie niniejszej sprawy podkreślić należy, że jest to sprzeczne z ogólną interpretacją ministra finansów sprzed dwunastu lat (o numerze PL/LM/834/10/BNJ/12/41). W dokumencie tym stwierdzono, że warunek udokumentowania darowizny pieniężnej jest spełniony także w sytuacji, gdy nabywca przedstawia dowód przekazania środków bezpośrednio na konto dewelopera zgodnie z zawartą umową. Z tego wynika, że istotne nie powinno być, czy środki zostały wprowadzone najpierw na konto obdarowanego, a następnie na konto sprzedawcy (np. nieruchomości, samochodu czy innych dóbr), czy też natychmiastowo na konto tego drugiego. W ogólnej interpretacji nie uwzględniono również konieczności przekazania środków na wyodrębnione subkonto.
Jak przekazać darowiznę, żeby skorzystać ze zwolnienia z podatku
Podatnicy mają do dyspozycji orzecznictwo sądowe jako argument w swojej obronie. Na przykład, w wyroku z 27 czerwca 2018 r. (sygn. II FSK 1873/16), Naczelny Sąd Administracyjny ustalił, że warunek uprawniający do ulgi zostaje spełniony, gdy środki są przekazywane na wskazany przez obdarowanego rachunek bankowy innego podmiotu w celu realizacji zobowiązania ciążącego na obdarowanym.
Aby jednak uniknąć ewentualnych sporów z organem podatkowym, zaleca się uwzględnienie jego wymagań. Zatem obdarowany powinien upewnić się, że środki zostały wprowadzone najpierw na jego konto, a następnie ma swobodę dysponowania nimi według własnych preferencji.
