Warunkowe umorzenie postępowania jest środkiem polegającym na rezygnacji z prowadzenia postępowania karnego, tj. odstąpienia od skazania i ukarania sprawcy uznanego za winnego przestępstwa, jest więc środkiem reakcji karnoprawnej na przestępstwo.
Przesłanki warunkowego umorzenia postępowania karnego
Zgodnie z art. 66 § 1 kk Sąd może warunkowo umorzyć postępowanie karne, jeżeli wina i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne, okoliczności jego popełnienia nie budzą wątpliwości, a postawa sprawcy niekaranego za przestępstwo umyślne, jego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia uzasadniają przypuszczenie, że pomimo umorzenia postępowania będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni przestępstw.
Warunkowego umorzenia nie stosuje się do sprawcy przestępstwa zagrożonego karą przekraczającą 5 lat pozbawienia wolności (art. 66 § 2 kk).
Skutki warunkowego umorzenia postępowania (okres próby, dozór, obowiązki)
Warunkowe umorzenie następuje na okres próby, który wynosi od roku do 3 lat i biegnie od uprawomocnienia się orzeczenia.
Umarzając warunkowo postępowanie karne, sąd może w okresie próby oddać sprawcę pod dozór kuratora lub osoby godnej zaufania, stowarzyszenia, instytucji albo organizacji społecznej, do której działalności należy troska o wychowanie, zapobieganie demoralizacji lub pomoc skazanym.
Umarzając warunkowo postępowanie karne, sąd nakłada na sprawcę obowiązek naprawienia szkody w całości albo w części, a w miarę możliwości również obowiązek zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, albo zamiast tych obowiązków orzeka nawiązkę; sąd może nałożyć na sprawcę obowiązki wymienione w art. 72 § 1 pkt 1-3, 5-6b, 7a lub 7b, a ponadto orzec świadczenie pieniężne wymienione w art. 39 pkt 7 lub zakaz prowadzenia pojazdów, wymieniony w art. 39 pkt 3, do lat 2.
Podjęcie postępowania warunkowo umorzonego
Sąd podejmuje postępowanie karne, jeżeli sprawca w okresie próby popełnił przestępstwo umyślne, za które został prawomocnie skazany.
Sąd może podjąć postępowanie karne, jeżeli sprawca w okresie próby rażąco narusza porządek prawny, w szczególności gdy popełnił inne niż określone w § 1 przestępstwo, jeżeli uchyla się od dozoru, wykonania nałożonego obowiązku lub orzeczonego środka karnego, środka kompensacyjnego lub przepadku albo nie wykonuje zawartej z pokrzywdzonym ugody.
Istotne jest, że warunkowo umorzonego postępowania nie można podjąć później niż w ciągu 6 miesięcy od zakończenia okresu próby.
Jak uzyskać warunkowe umorzenie postępowania karnego ?
Wniosek o warunkowe umorzenie postępowania po zakończeniu postępowania przygotowawczego może złożyć zamiast aktu oskarżenia Prokurator. Po wniesieniu aktu oskarżenia do Sądu, wniosek o warunkowe umorzenie postępowania może złożyć oskarżony lub jego obrońca – (np. w treści sprzeciwu od wyroku nakazowego lub w toku rozprawy).
Również Sąd może wydać wyrok warunkowo umarzający postępowanie karne z własnej inicjatywy.
Warto również pamiętać, że nieprzyznanie się oskarżonego do popełnienia zarzucanego mu przestępstwa nie stanowi przeszkody do warunkowego umorzenia postępowania karnego, jeżeli w świetle ustalonych okoliczności sprawy fakt popełnienia tego przestępstwa nie budzi wątpliwości.
Jakie korzyści daje warunkowe umorzenie postępowania karnego dla oskarżonego ?
Końcowo zaznaczyć należy, że wskazana forma zakończenia postępowania karnego jest dla sprawcy bardzo korzystna, albowiem oskarżony zachowuje status osoby niekaralnej.
W szczególności wyrok warunkowo umarzający postępowanie jest szansą dla osób, które z uwagi na pełnione funkcje lub zajmowane stanowisko muszą legitymować się niekaralnością.
Instytucja ta pozwala również na „skrócenie” obowiązywania środka karnego – zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych w przypadku czynu z art. 178a § 1 kk (nietrzeźwość kierowcy). W tym przypadku kierujący pojazdem w stanie nietrzeźwości zachowuje status osoby niekaralnej, a dodatkowo Sąd może odstąpić od wymierzenia zakazu prowadzenia pojazdów (orzeczenie środka karnego jest wówczas fakultatywne) lub orzec go w krótszym wymiarze 1 lub 2 lat (zamiast w wymiarze co najmniej 3 lat), co jest bez wątpienia szczególne istotne dla sprawców tego rodzaju przestępstw.
Jeśli masz pytania lub potrzebujesz pomocy – zapraszamy do kontaktu!
