Darowizny w rodzinie są powszechną praktyką, która pozwala na przekazywanie środków finansowych oraz dóbr materialnych między bliskimi. Chociaż darowizny te często są zwolnione z podatku, niewłaściwe ich udokumentowanie może prowadzić do interwencji fiskusa i nałożenia surowych kar. Warto zatem wiedzieć, o czym należy pamiętać, aby uniknąć nieprzyjemnych konsekwencji związanych z darowiznami od najbliższej rodziny.
Podatek od Spadków i Darowizn. Kiedy jesteśmy z niego zwolnieni?
Zgodnie z ustawą z dnia 28 lipca 1983 roku o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1774), darowizny są obciążone podatkiem, którego wysokość zależy od stopnia pokrewieństwa między darczyńcą a obdarowanym. Ustawa wyróżnia trzy grupy podatkowe, przy czym najbliższa rodzina, określana jako „zerowa grupa podatkowa”, jest zwolniona z tego podatku. Zerowa grupa podatkowa obejmuje najbliższych członków rodziny, takich jak małżonek, zstępni (dzieci, wnuki), wstępni (rodzice, dziadkowie), rodzeństwo, pasierbowie, ojczym, macocha, teściowie, zięciowie i synowe. Aby darowizna od najbliższej rodziny była zwolniona z podatku, obdarowany musi spełnić dwa kluczowe warunki: udokumentowanie przelewu oraz zgłoszenie do urzędu skarbowego.
Udokumentowanie przelewu oznacza, że darowizna musi być przekazana w formie przelewu bankowego lub przekazu pocztowego. Przekazy gotówkowe, nawet jeśli pieniądze od razu trafią na konto obdarowanego, nie spełniają tego warunku. Zgłoszenie do urzędu skarbowego wymaga, aby obdarowany zgłosił darowiznę do właściwego naczelnika urzędu skarbowego w ciągu sześciu miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego. Zgłoszenie odbywa się poprzez formularz SD-Z2.
Najczęstsze błędy przy przekazywaniu darowizn
Wiele osób popełnia błędy przy przekazywaniu pieniężnych darowizn, co może prowadzić do nieuznania zwolnienia z podatku przez urząd skarbowy. Najczęstsze z nich to brak przelewu bankowego, nieprawidłowe zgłoszenie oraz błędna identyfikacja wpłacającego. Przekazanie darowizny w gotówce, nawet jeśli natychmiast wpłaconej na konto obdarowanego, nie jest akceptowane przez fiskus. Brak zgłoszenia darowizny do urzędu skarbowego w odpowiednim terminie również może prowadzić do problemów. Urząd skarbowy zwraca uwagę na to, kto jest wskazany jako wpłacający na potwierdzeniu wpłaty. Jeśli obdarowany sam wpłaci pieniądze na swoje konto, nawet jeśli darczyńca był obecny przy transakcji, fiskus może zakwestionować zwolnienie z podatku.
Od 1 lipca 2023 roku obowiązują nowe przepisy dotyczące kwot wolnych od podatku od spadków i darowizn. Nowe limity wynoszą 36 120 zł dla nabywców z pierwszej grupy podatkowej (wcześniej 10 434 zł), 27 090 zł dla nabywców z drugiej grupy (wcześniej 7878 zł) oraz 5 733 zł dla nabywców z trzeciej grupy (wcześniej 5 308 zł). Wspomniane kwoty nie dotyczą jednorazowej darowizny, ale sumy darowizn od bliskiej osoby w ciągu ostatnich pięciu lat.
Jak uniknąć problemów z fiskusem?
Podczas przekazywania darowizny najbliższym należy starannie przestrzegać przepisów. Kluczowe jest udokumentowanie przekazania środków poprzez przelew bankowy oraz terminowe zgłoszenie darowizny do urzędu skarbowego. Najlepiej udać się do instytucji wraz z wydrukiem uzyskanym wcześniej z banku, potwierdzającym dokonanie przelewu lub wpłaty na konto. Następnie należy wypełnić formularz podatkowy, a wydruk bankowy umieścić jako załącznik. Darowizny od najbliższej rodziny mogą być zwolnione z podatku, jednak należy przestrzegać określonych formalności. Kluczowe jest udokumentowanie przelewu bankowego oraz zgłoszenie darowizny do urzędu skarbowego w ciągu sześciu miesięcy od jej otrzymania. Unikając najczęstszych błędów i dokładnie przestrzegając przepisów, można uniknąć nieprzyjemnych konsekwencji i w pełni skorzystać z ulg podatkowych.
Jeśli nie dopełnisz swoich obowiązków, fiskus potraktuje to jako oszustwo. W takim przypadku grozi ci kara w postaci 20-procentowego podatku karnego. Zwykle podatek od darowizn wynosi od 3 do 20 procent, w zależności od wartości darowizny przekraczającej kwotę wolną od podatku oraz stopnia pokrewieństwa między darczyńcą a obdarowanym. Urząd skarbowy nałoży na ciebie karę, jeśli podczas kontroli wyjdzie na jaw, że darowizna nie została zgłoszona. Oprócz sankcyjnej stawki podatku, musisz liczyć się także z odpowiedzialnością karną skarbową, której wysokość zależy od stopnia uszczuplenia budżetu państwa przez niezapłacony podatek.
Podsumowując, darowizny w rodzinie mogą być bezpieczne i korzystne, jeśli przestrzega się odpowiednich przepisów. Ważne jest udokumentowanie przelewu bankowego oraz terminowe zgłoszenie darowizny do urzędu skarbowego. Dzięki temu można uniknąć nieprzyjemnych konsekwencji i w pełni skorzystać z przysługujących ulg podatkowych. Przestrzeganie tych zasad jest kluczowe, aby uniknąć kłopotów z fiskusem i cieszyć się bezpiecznym przekazywaniem środków finansowych oraz dóbr materialnych w gronie najbliższej rodziny.
