Pomówienia i groźby stanowią poważne naruszenia prawa, które mogą prowadzić do konsekwencji zarówno na gruncie karnym, jak i cywilnym. Jeżeli jesteś ofiarą takich działań, ważne jest, abyś znał swoje prawa i wiedział, jak skutecznie się bronić. W poniższym artykule omówimy możliwe kroki prawne, które możesz podjąć w przypadku pomówienia i gróźb, opierając się na obowiązujących przepisach oraz orzecznictwie sądowym.
POLECAMY: Hejt wobec sprzedawcy w internecie narusza jego dobra osobiste
Pomówienia w świetle prawa karnego
Pomówienie jest przestępstwem określonym w art. 212 §1 Kodeksu karnego (Dz. U. z 2022 r., poz. 1138). Zgodnie z tym przepisem:
„Kto pomawia inną osobę, grupę osób, instytucję, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej o takie postępowanie lub właściwości, które mogą poniżyć ją w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności.”
Jeżeli pomówienie jest dokonywane za pomocą środków masowego komunikowania, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. Warto zaznaczyć, że ściganie tego przestępstwa następuje z oskarżenia prywatnego, co oznacza, że musisz samodzielnie skierować prywatny akt oskarżenia do sądu oraz przedstawić dowody na popełnienie przestępstwa, takie jak zeznania świadków czy wydruki z portali społecznościowych.
Naruszenie dóbr osobistych w postępowaniu cywilnym
Oprócz drogi karnej, masz również możliwość dochodzenia swoich praw na drodze postępowania cywilnego. Podstawą prawną są tu przepisy dotyczące ochrony dóbr osobistych. Zgodnie z art. 23 Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2022 r., poz. 1360):
„Dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach.”
Katalog dóbr osobistych jest otwarty, co oznacza, że można do niego zaliczyć również inne wartości niematerialne chronione przez prawo. Jeśli działania osoby trzeciej naruszają Twoje dobra osobiste, masz prawo żądać zaniechania naruszania tych dóbr, usunięcia skutków naruszenia (np. pisemnych przeprosin) oraz zadośćuczynienia pieniężnego.
Dochodzenie zadośćuczynienia
W sytuacji naruszenia dóbr osobistych możesz domagać się zadośćuczynienia. Kwota zadośćuczynienia zależy od stopnia naruszenia dobra osobistego i oceny sądu. W praktyce kwoty te wahają się od około 3000 zł do 10 000 zł, ale mogą być wyższe w zależności od okoliczności sprawy.
Reakcja na groźby karalne
Groźby karalne są uregulowane w art. 190 § 1 Kodeksu karnego (Dz. U. z 2022 r., poz. 1138):
„Kto grozi innej osobie popełnieniem przestępstwa na jej szkodę lub szkodę osoby najbliższej, jeżeli groźba wzbudza w zagrożonym uzasadnioną obawę, że będzie spełniona podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.”
Ściganie tego przestępstwa następuje na wniosek pokrzywdzonego. Groźba może przyjąć różne formy – od wypowiedzianych słów, przez gesty, aż po pisemne zapowiedzi. Ważne jest, aby groźba była na tyle klarowna, że jej realizacja wiązałaby się z popełnieniem przestępstwa.
Zgłoszenie przestępstwa do prokuratora
W przypadku groźby karalnej warto złożyć pisemne zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa do prokuratora. Prokurator przeprowadzi odpowiednie czynności w celu sprawdzenia, czy doszło do popełnienia przestępstwa. Może to obejmować przesłuchanie świadków oraz zebranie innych dowodów.
Przykładowe Orzecznictwo
- Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 15 lutego 2007 r., sygn. akt. IV KK 273/06, podkreślił, że przedmiotem ochrony art. 190 Kodeksu karnego jest wolność od strachu, lęku czy uczucia zagrożenia.
- Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 lutego 2008 r., sygn. akt. IB KK 407/07, wyjaśnia, że groźba musi być zapowiedzią popełnienia przestępstwa, a jej forma może być zarówno ustna, jak i pisemna, a nawet gestykulacyjna.
- Sąd Apelacyjny w Krakowie w wyroku z 15.10.2008 r., II AKa 140/08, zaznaczył, że groźba musi być klarownie sformułowana, aby jej realizacja wiązała się z popełnieniem przestępstwa.
Podsumowanie
Pomówienia i groźby to poważne naruszenia, które mogą być ścigane zarówno na gruncie karnym, jak i cywilnym. Warto znać swoje prawa i nie bać się ich dochodzić. Złożenie zawiadomienia do prokuratora, wniesienie prywatnego aktu oskarżenia oraz dochodzenie roszczeń cywilnych to skuteczne sposoby na obronę swoich dóbr osobistych i zapewnienie sobie poczucia bezpieczeństwa.
Masz pytania lub potrzebujesz pomocy – zapraszamy do kontaktu!
Informacje zawarte na stronie stanowią opis stanu prawnego na dzień publikacji i nie są poradą prawną w indywidualnej sprawie. Stan prawny od opublikowania może ulec zmianie. Kancelaria nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie wpisu w celu rozwiązania problemów prawnych.
