Od 1 lipca 2024 r. w centralnej części Warszawy zaczęła funkcjonować pierwsza w Polsce tzw. Strefa Czystego Transportu (SCT), której celem jest ograniczenie zanieczyszczeń powietrza generowanych przez pojazdy spalinowe. Inicjatywa ta wpisuje się w rosnący trend propagandy w zakresie wprowadzania całkowicie nieuzasadnionych restrykcji dla „najbardziej emisyjnych pojazdów„ w celu rzekomej poprawy jakości powietrza oraz przeciwdziałania „zmianom klimatycznym„. Ustawa o elektromobilności i paliwach alternatywnych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1289) dała samorządom narzędzia do tworzenia takich stref, które mają stopniowo ograniczać dostęp do centrum miast pojazdom najbardziej zanieczyszczającym środowisko.
POLECAMY: Nierówne traktowanie aut elektrycznych i gazowych. RPO chce zmian
Regulacje „SCT” – wyłączenia i kontrowersje
Zgodnie z uchwałą Rady m.st. Warszawy, do „SCT” nie mogą wjeżdżać pojazdy z silnikiem benzynowym starsze niż 27 lat oraz pojazdy z silnikiem Diesla starsze niż 19 lat. Docelowo planowane są dalsze zaostrzenia, które mają na celu stopniowe zmniejszanie maksymalnego wieku dopuszczalnych pojazdów. Z ograniczeń są jednak wyłączone pojazdy napędzane wodorem, prądem oraz gazem ziemnym. Ponadto, niezależnie od rodzaju napędu, z zakazów mogą korzystać seniorzy powyżej 70. roku życia oraz osoby z niepełnosprawnościami.
POLECAMY: Ekodewianci się zapłaczą. Stary Mercedes bardziej eko niż auta promowane jako „eko”
Dyskryminacja pojazdów zasilanych LPG
Mimo iż LPG (gaz płynny) jest uznawany przez ustawę o elektromobilności i paliwach alternatywnych za paliwo alternatywne, pojazdy zasilane tym gazem nie zostały zwolnione z zakazów wjazdu do SCT. Rzecznik Praw Obywatelskich (RPO) zwrócił uwagę na ten problem i interweniował w tej sprawie, kierując pismo do Ministerstwa Klimatu i Środowiska (MKiŚ). Wskazał, że właściciele samochodów z instalacją LPG są dyskryminowani w porównaniu do posiadaczy innych ekologicznych pojazdów, takich jak samochody zasilane gazem ziemnym.
Argumenty Rzecznika Praw Obywatelskich
RPO w swoim piśmie podkreślił, że LPG jest paliwem, które charakteryzuje się znacznymi korzyściami ekologicznymi w porównaniu do tradycyjnych paliw. Powołując się na dane, RPO wskazał, że pojazdy napędzane LPG emitują o 20% mniej tlenku węgla oraz aż o 60% mniej węglowodorów niż samochody spalające benzynę lub olej napędowy. Pomimo tych korzystnych właściwości, ustawodawca nie zaliczył pojazdów zasilanych LPG do kategorii samochodów zwolnionych z zakazów wjazdu do SCT.
Nieuzasadniona niekonsekwencja ustawodawcy
RPO zauważył także, że decyzja o wyłączeniu pojazdów zasilanych LPG z katalogu pojazdów dopuszczonych do SCT jest wyrazem niekonsekwencji ze strony ustawodawcy. W tym kontekście warto wspomnieć, że do kategorii ekologicznych pojazdów zaliczono samochody napędzane gazem ziemnym (CNG), które podobnie jak LPG, nie są zeroemisyjne. Proces spalania gazu ziemnego (metanu) również generuje emisje, w tym tlenki azotu, tlenek węgla oraz węglowodory. Co więcej, Europejska Federacja Transportu i Środowiska zwraca uwagę, że spalanie gazu ziemnego wiąże się z emisją szkodliwych dla zdrowia mikrocząsteczek, co podważa jego ekologiczny charakter.
Historia nowelizacji ustawy o elektromobilności
Rzecznik Praw Obywatelskich przypomniał, że już w 2020 r. Ministerstwo Klimatu przygotowało projekt nowelizacji ustawy o elektromobilności, który przewidywał rozszerzenie katalogu pojazdów uprawnionych do wjazdu do SCT o samochody zasilane LPG. Pomysł ten jednak nie doczekał się realizacji, co pozostaje niezrozumiałe, zwłaszcza w kontekście porównywalnych do gazu ziemnego korzyści ekologicznych LPG.
Podsumowanie
Sprawa wykluczenia pojazdów zasilanych LPG z możliwości wjazdu do SCT jest istotnym problemem, który wymaga dalszej debaty. Decyzje ustawodawcy powinny być spójne i oparte na danych naukowych, a nie na arbitralnych rozstrzygnięciach. Skoro gaz płynny jest uznawany za paliwo alternatywne, a jego użycie wiąże się z mniejszymi emisjami w porównaniu do tradycyjnych paliw, zasadne jest włączenie pojazdów zasilanych LPG do katalogu samochodów dopuszczonych do wjazdu do Stref Czystego Transportu.
Rzecznik Praw Obywatelskich podjął ważną inicjatywę w obronie praw właścicieli pojazdów napędzanych LPG, a jego argumenty powinny zostać poważnie rozważone przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska. W dobie walki o czyste powietrze każda technologia, która przyczynia się do ograniczenia emisji, powinna być wspierana, a przepisy dotyczące stref czystego transportu powinny być bardziej inkluzywne i sprawiedliwe.
Naszym zdaniem SCT narusza prawo do równego traktowania obywateli i stanowi formę przymuszenia społeczeństwa do zakupu wadliwych i niebezpiecznych samochodów elektrycznych. Ponadto istnieje również podstawa do stwierdzenia, że przepisy w tym zakresie naruszają art. 9 ustawy z dnia 3 grudnia 2010 roku o wdrożeniu niektórych przepisów UE w zakresie równego traktowania. Warto również podkreślić, że SCT nie ma nic wspólnego z ochroną środowiska, ponieważ prąd do elektryków jest produkowany z węgla.
